Phân tích tác phẩm Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng

Dàn ý

I. Mở bài

- Giới thiệu khái quát về truyện ngụ ngôn (khái niệm, đặc trung nghệ thuật, ý nghĩa…).

- Giới thiệu về truyện “Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng” (tóm tắt, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…).

II. Thân bài

1. Chân, Tay, Tai, Mắt so bì, tị nạnh với lão Miệng

- Chân, Tay, Tai, Mắt cho rằng lão Miệng cho rằng họ phải “làm việc mệt nhọc quanh năm còn lão Miệng không làm gì cả, chỉ ngồi ăn không”.

- Họ kéo nhau đến nhà lão Miệng, đến nơi không chào hỏi, nói thẳng với lão “Từ nay chúng tôi không làm gì để nuôi ông nữa”.

2. Hậu quả về hành động của Chân, Tay, Tai, Mắt

- Cậu Chân, cậu Tay: không còn muốn cất mình lên để chạy nhảy, vui đùa như trước.

- Cô Mắt: ngày cũng như đêm lúc nào cũng lờ đờ, thấy hai mi nặng trĩu như buồn ngủ mà ngủ thì không được.

- Bác Tai: nghe tiếng gì cũng không rõ, thấy lúc nào cũng ù ù như xay lúa ở trong.

→ Cả hội lừ đừ, mệt mỏi.

3. Cách sửa chữa hậu quả

- Cả bọn cố gượng dậy đến nhà lão Miệng, vực lão Miệng dậy và tìm thức ăn cho lão.

- Cả bọn lại chung sống hòa thuận, mỗi người một việc như trước, không ai tị nạnh ai cả.

III. Kết bài

- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản:

   + Nội dung: Từ câu chuyện của Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng, truyện nêu ra bài học: Trong một tập thể, mỗi thành viên không thể sống tách biệt mà phải nương tựa vào nhau, gắn bó với nhau để cùng tồn tại; do đó, phải biết hợp tác với nhau và tôn trọng công sức của nhau.

   + Nghệ thuật: cách kể chuyện ý vị, tự nhiên…

- Bài học cho bản thân:phải sống hòa mình vào với tập thể

Bài mẫu 1

      Truyện ngụ ngôn Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng đã nhân hoá năm bộ phận của thân thể con người tạo cho mỗi bộ phận một vị thế rất hóm hỉnh: cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, bác Tai và lão miệng.

      Trước kia, họ vẫn dựa vào nhau mà cùng tồn tại. Nhưng rồi cô Mắt đã khởi xướng một cuộc tẩy chay bất hợp tác với lão Miệng. Cô đã vận động được cậu Chân, cậu Tay và bác Tai kéo đến "nhà" lão Miệng, nói cho lão ta biết phải lo lấy mà sống; chúng tôi vất vả lam lũ xưa này mà nào có biết cái gì ngọt bùi ngon lành nào đâu!

      Cuộc tẩy chay bắt đầu. Chỉ mấy ngày sau, cô Mắt thì lờ đờ, cậu Chân, cậu Tay thì không còn muốn cất mình lên để chạy nhảy vui đùa như trước nữa. Bác Tai thì ù ù như xay lúa ở trong, ... Tất cả đều lừ đừ mệt mỏi; đến ngày thứ bảy thì không thể chịu được nữa. Còn lão Miệng trong thời gian ấy cũng nhợt nhạt cả hai môi, hàm răng thì khô như rang, không buồn nhếch mép. Cái "sáng kiến!' của cô Mắt thế là hoàn toàn thất bại, gây tác hại cho cả người lẫn mình!

      Anh em ta cùng nhau hân hoan: cậu Tay kiếm thức ăn bỏ vào mồm lão Miệng. Lão nhai và nuốt vào họng, cụ Bụng căng tròn (có một dị bản nói thế), tức thì ai cũng thấy "đỡ mệt nhọc", dần dần thấy "khoan khoái" như trước. Từ đó, họ bảo nhau thân mật sống với nhau, mỗi người một việc, không ai tị ai cả. Từ thực tế mà họ thấm thìa lẽ đời. Lẽ đời không đơn giản!

      Bài học luân lý hàm chứa trong truyện ngụ ngôn Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng khá sâu sắc:

      Trong cuộc sống đừng a dua, đừng nghe người ta xui dại, làm bậy mà thiệt hại đến mình. Con người không thể sống riêng biệt một mình mà tồn tại, mà được hạnh phúc. Mỗi người, mỗi bộ phận, mọi tổ chức đều gắn bó trực tiếp hoặc gián tiếp với nhau như các bộ phận trong cơ thể. Cũng đừng cho mình là quan trọng nhất mà coi thường người khác, hoặc suy bì tị nạnh bon chen trong cuộc sống. Cùng sống, cùng hoà hợp và tồn tại để mưu cầu hạnh phúc là bài học sâu sắc nhất được rút ra từ truyện ngụ ngôn này

Bài mẫu 2

Trong kho tàng truyện ngụ ngôn của Việt Nam, có câu chuyện ý nghĩa mang tên “Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng”. Đây là câu chuyện độc đáo, mượn hình ảnh các bộ phận trên cơ thể con người để thấu hiểu về chuyện cuộc sống. Câu chuyện vui nhộn nhưng sâu sắc, chứa đựng những triết lí và bài học thú vị.

“Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng” là năm cơ quan của cơ thể người được ngụ ngôn nhân hóa thành cá nhân trong một tổ chức, cộng đồng, phụ thuộc và hỗ trợ lẫn nhau. Từ xa xưa, họ sống thân thiết, nhưng mâu thuẫn nảy sinh khi cảm thấy phải làm việc nặng nhọc để nuôi lão Miệng ngồi ăn.
Họ quyết định nghỉ ngơi, để xem lão Miệng tự lo ăn nhưng kết quả lại mệt mỏi, rã rời: “Cậu Chân, cậu Tay không còn muốn chạy nhảy như trước; Cô Mắt lờ đờ, hai mi nặng như buồn ngủ; Bác Tai ù như xay lúa”. Nhận ra sai lầm, bác Tai nói: “Lão Miệng có ăn thì chúng ta mới khoẻ khoắn được”.

Mọi người hiểu rằng lão Miệng có công việc là nhai, làm việc đó cũng quan trọng như công việc của họ. Đến nhà lão Miệng, họ nhìn thấy lão “nhợt nhạt cả hai môi, hai hàm khô như rang”. Cậu Chân, cậu Tay tìm thức ăn cho lão, khiến mọi người đều cảm thấy đỡ mệt và khoan khoái hơn.

Câu chuyện là bài học về mối quan hệ nương tựa và phụ thuộc giữa những cá nhân trong một tập thể. Con người cần hòa hợp để tồn tại và mưu cầu hạnh phúc.

Bài mẫu 3

Từ thời xa xưa, tổ tiên chúng ta đã thấu hiểu đúng về vai trò của đoàn kết và mối quan hệ chặt chẽ giữa cá nhân với cộng đồng. Kiến thức đó được ghi chép trong tục ngữ, ca dao và truyện cổ dân gian, đặc biệt trong truyện ngụ ngôn hấp dẫn như Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng.

Truyện kể về những hành động dại dột của Chân, Tay, Tai, Mắt khi ganh tị với Miệng, dẫn đến quyết định dừng việc làm, để lão Miệng tự lo kiếm miếng ăn. Hậu quả là tình trạng mệt mỏi và rã rời. Nhận ra sai lầm, họ đều quay về để làm việc và hòa giải với Miệng. Cuộc sống hòa thuận lại trở về như xưa.

Trong truyện, nhân vật được nhân hoá từ các bộ phận cơ thể con người, thể hiện thông điệp: Trong xã hội, tất cả mọi người liên kết chặt chẽ. Không ai tồn tại độc lập, chỉ có đoàn kết và tôn trọng công sức của nhau mới tạo nên sức mạnh. Phân chia và chia rẽ sẽ dẫn đến suy thoái. Mọi người cần hợp tác và tôn trọng nhau.

Cốt truyện gọn gàng, bố cục rõ ràng, với các nhân vật, tình tiết, mâu thuẫn tạo nên một màn kịch nhỏ. Mâu thuẫn chính là cuộc trao đổi giữa Chân, Tay, Tai, Mắt về sự cống hiến và hưởng thụ. Câu chuyện tốt bụng nêu lên rằng: Mọi người đều cần nhau và mỗi bộ phận đều quan trọng. Sự yếu kém của một bộ phận sẽ ảnh hưởng xấu đến toàn bộ cơ thể.

Chân, Tay, Tai, Mắt và Miệng có mối quan hệ mật thiết. Mỗi bộ phận đóng góp vào sự sống của con người. Họ không thể tách rời. Suy nghĩ nông nổi và thiếu suy nghĩ của Chân, Tay, Tai, Mắt đã gặp hậu quả. Họ ngừng làm việc, nhưng cuối cùng nhận ra giá trị của công việc của Miệng. Bài học từ truyện là quý báu: Mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người. Cần đoàn kết và cống hiến để xây dựng xã hội ngày càng tốt đẹp.

Truyện ngụ ngôn này là lời nhắc nhở hữu ích về mối quan hệ trong xã hội. Sự đoàn kết và tôn trọng công sức của mọi người là chìa khóa để xây dựng cộng đồng mạnh mẽ và hài hòa.

May mắn, bác Tai trong câu chuyện đã hiểu ra nguyên nhân và giải thích cho cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay. Mọi người quay về giúp Miệng, và cuộc sống trở nên trấn an. Sự hiểu biết đưa ra giải pháp và cứu vãn tình hình khẩn cấp, làm cho mọi người nhận ra giá trị quan trọng của mỗi bộ phận trong hệ thống cơ thể con người.

Kết thúc câu chuyện là hình ảnh hòa thuận giữa Miệng, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, mỗi người đảm nhận một nhiệm vụ. Không ai tị nạnh ai, mọi người sống hòa mình, thấu hiểu rằng mỗi bộ phận đều quan trọng và đóng góp vào sự sống của cả xã hội. Sự đoàn kết và hỗ trợ lẫn nhau là chìa khóa cho một cuộc sống hạnh phúc và bền vững.

Cuối cùng, truyện ngụ ngôn này là một lời nhắc nhở sâu sắc về tầm quan trọng của mối quan hệ trong xã hội. Bằng cách làm việc cùng nhau và tôn trọng lẫn nhau, chúng ta có thể xây dựng một cộng đồng mạnh mẽ và thịnh vượng.

Bài mẫu 4

Từ ngàn xưa, tổ tiên chúng ta đã truyền đạt câu:

“Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chùm lại nên hòn núi cao”

Từ thời khắc ban đầu, cha ông ta đã vinh danh tinh thần đoàn kết đối với cộng đồng dân tộc. Nhận thức ấy được ghi chép thành những bài ca dao, tục ngữ để truyền đến con cháu thế hệ sau. Trong số những câu chuyện giáo dục sâu sắc, dưới dạng ngụ ngôn hài hước, truyện 'Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng' nổi bật.

Truyện thuật lại hành động dại dột của Chân, Tay, Tai, Mắt vì lòng ganh tị, ghen tỵ với Miệng, dẫn đến tình trạng không làm việc và để lão Miệng tự mình kiếm ăn. Hành động thiếu suy nghĩ đó khiến cho toàn bộ nhóm mệt mỏi, tan rã. Nhận ra sai lầm, tất cả hòa giải với lão Miệng. Mọi người quay lại làm việc, sống hòa thuận như trước kia.

Truyện muốn nhấn mạnh: trong xã hội, trong một tập thể, tất cả mọi người đều liên quan chặt chẽ với nhau. Không thể tách rời khỏi cộng đồng, chỉ có đoàn kết, yêu thương, gắn bó, nương tựa lẫn nhau mới tạo ra sức mạnh. Phân chia sẽ dẫn đến suy thoái và diệt vong. Do đó, mọi người cần hợp tác, tôn trọng đồng lòng và công sức của nhau.

Cấu trúc truyện ngắn gọn, bố cục rõ ràng, đầy đủ nhân vật, tình tiết, mâu thuẫn như một màn kịch nhỏ và tình huống xảy ra mâu thuẫn chính là cuộc trao đổi giữa Chân, Tay, Tai, Mắt về sự cống hiến và hưởng thụ.

Truyện kể rằng: Cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, bác Tai và lão Miệng từ ngày xưa đã sống thân thiết với nhau. Bất ngờ một ngày, cô Mắt cho rằng lão Miệng luôn được hưởng những miếng ngon, miếng lành suốt năm mà không cần phải làm việc, trong khi mọi người lại cả ngày lao động mà không có gì. Ý kiến của cô Mắt nhanh chóng được cậu Chân, cậu Tay và bác Tai ủng hộ. Cả nhóm đến gặp lão Miệng và tuyên bố: 'Từ nay, chúng tôi sẽ không làm việc để nuôi ông nữa. Lâu nay, chúng tôi đã cực khổ vì ông đủ rồi.' Câu nói này chứa đựng sự bất bình mà mọi người đã chịu đựng suốt thời gian dài. Chẳng quan tâm đến lời giải thích của lão Miệng, nhóm quyết định không nghe và tẩy chay ông. Bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay đồng lòng nói: 'Không, không cần thảo luận thêm. Từ nay trở đi, ông phải tự lo lắng cho cuộc sống của mình. Chúng tôi sẽ không tham gia làm gì cả. Chúng tôi đã hiểu biết đủ về những điều ngon ngọt trong cuộc sống!.'

Nếu chỉ nhìn từ góc độ này, quan điểm của họ có vẻ đúng, bởi Mắt nhìn, Tai nghe, Tay làm và Chân đi để kiếm sống, trong khi Miệng chỉ ăn uống, hưởng thụ mà không cần mất công lao động. Nhóm phê phán và từ chối lão Miệng để ông hiểu rằng họ cần ông. Nhưng họ không biết rằng công việc của lão Miệng cũng có ý nghĩa của nó, giúp cả nhóm có sức khỏe và năng suất.

May mắn là trong nhóm, bác Tai sáng tỏ nguyên nhân của tình cảnh đau lòng đó và giải thích cho cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay: 'Chúng ta đã hiểu lầm, nếu không nuôi ông Miệng, chúng ta sẽ suy giảm. Miệng không đi làm, nhưng việc nhai cũng là một hình thức làm việc. Nếu không có ông, chúng ta sẽ mất đi sức khỏe. Hãy nói lại với ông Miệng chúng ta có điều gì không ạ?'

Trước lời giải thích đầy tình cảm của bác Tai, cả nhóm lắng nghe và theo bác Tai đi đến nhà ông Miệng. Sau bảy ngày không có thức ăn, ông Miệng đã rơi vào tình trạng yếu đuối: đôi môi khô cằn, hai hàm nhăn nhó, không có sự linh hoạt. Mọi người vội vàng chăm sóc ông Miệng. Còn cậu Chân, cậu Tay đi tìm thức ăn cho ông Miệng. Ông Miệng ăn uống hồi phục, và kỳ diệu, Bác Tai, Mắt, Tay, Chân cũng cảm thấy nhẹ nhõm và hạnh phúc như trước đây.

Kết thúc câu chuyện, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, ông Miệng sống hòa thuận, mỗi người đảm nhận một công việc không ai ganh đua ai. Từ câu chuyện này, chúng ta có thể rút ra bài học quan trọng.

Trong xã hội, mỗi người có một tri thức, trình độ, công việc khác nhau, không nên so sánh, ganh đua. Thay vào đó, chúng ta cần đoàn kết, tôn trọng lẫn nhau. Sống trong một cộng đồng, chúng ta không thể sống cô lập. Phải biết yêu thương, hỗ trợ, và phát triển cùng nhau. Mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người.

Bài mẫu 5

Trong những bài học truyền thống của cha ông, chúng ta nhận được bài học quý giá về sự đoàn kết giữa cá nhân và tập thể. Mối quan hệ này rõ ràng trong cuộc sống hàng ngày. Truyện 'Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng' là minh chứng sống về điều này. Cha ông đã thông qua câu chuyện này để truyền đạt tư tưởng sống và bài học sâu sắc.

Câu chuyện vui nhộn kể về cuộc sống của cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, bác Tai, lão Miệng. Sự ghen ghét của cô Mắt đã dẫn đến quyết định tẩy chay lão Miệng, vì nghĩ rằng ông không làm gì mà lại được hưởng thụ. Quan điểm này khiến cả nhóm đồng lòng ủng hộ.

Câu chuyện phức tạp hơn khi người ta lắng nghe giải thích của cô Mắt. Tất cả mọi người đều nói với lão Miệng: “Từ nay chúng tôi không làm để nuôi ông nữa. Lâu nay chúng tôi đã cực khổ, vất vả vì ông nhiều rồi.” Mặc dù có sự tức giận, nhưng quan điểm của cô Mắt không hề không có lý. Cô nghĩ rằng lão Miệng chỉ ăn uống mà không cần làm việc vất vả. Nhưng cô không hiểu rằng công việc của lão Miệng là nhai thức ăn, giúp nuôi sống cơ thể để các bộ phận khác có thể hoạt động.

Giải thích của lão Miệng bị bỏ qua. Sự rạn nứt trên cơ thể con người từ đó hình thành. Một cộng đồng từng đoàn kết giờ đây bị phân chia. Tư duy phiến diện của cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, bác Tai gây ra nhiều hậu quả tai hại. Họ phải trả giá bằng sự mệt mỏi. Không làm việc để nuôi lão Miệng khiến các bộ phận trên cơ thể trở nên uể oải, mệt mỏi. Cả nhóm cảm thấy mất động lực và tinh thần làm việc. Cậu Chân, cậu Tay cũng không còn hoạt bát như trước. Cô Mắt mệt mỏi. Đây là giá phải trả cho quyết định của họ và cuộc họp sau đó xuất phát từ đây.

Bác Tai, người lớn tuổi và sáng tạo nhất, hiểu rằng mọi người đã hiểu sai. Bác nói: “Chúng ta lầm rồi các cháu ạ….” Lời này thuyết phục cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay và bác Tai đi đến nói chuyện với lão Miệng. Những ngày không làm việc và không có thức ăn đã khiến lão Miệng mệt mỏi và suy giảm.

Câu chuyện kết thúc trong sự hòa thuận của cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, bác Tai và lão Miệng. Sự đồng lòng, hiểu biết, và giúp đỡ lẫn nhau là nguồn gốc của sự hòa thuận này.

Cuộc sống đã cho chúng ta thấy sự gắn bó giữa cá nhân và tập thể, và cách mỗi cá nhân đóng góp quan trọng, quyết định đến sự tồn tại của cả tập thể.

Bài mẫu 6

Mỗi câu chuyện là một niềm vui, nhưng cũng là bài học sâu sắc. Đó là những giá trị mà mỗi câu chuyện ngụ ngôn mang lại. “Chân, tay, tai, mắt, miệng” không chỉ mang lại những giây phút thư giãn và tiếng cười mà còn chứa đựng những bài học sâu sắc, ý nghĩa muôn đời: sự đoàn kết giữa cá nhân và cộng đồng, giữa cá thể và tập thể.

Ông cha ta đã thể hiện sự sáng tạo khi nhân cách hóa chân, tay, tai, mắt và miệng thành những nhân vật có suy nghĩ, tiếng nói và hành động cụ thể. Điều này giúp truyền đạt ý nghĩa của câu chuyện một cách rõ ràng, cụ thể hơn. Mọi người đều biết rằng chúng là những bộ phận quan trọng trên cơ thể con người, luôn phối hợp ăn ý để duy trì sự sống, phát triển và sinh sôi nảy nở. Qua hình ảnh này, ông cha ta đã truyền đạt bài học về tinh thần đoàn kết, sự hỗ trợ lẫn nhau khi sống trong một tập thể: phải kết nối với nhau, hòa mình vào cộng đồng, một vì tất cả, tất cả vì một.

Chỉ khi có sự đoàn kết, liên kết, và sự hỗ trợ lẫn nhau, cá nhân và cộng đồng mới có thể tồn tại bình thường. Câu chuyện “Chân, tay, tai, mắt, miệng” đã giải đáp câu hỏi này. Trước đây, chân, tay, tai, mắt và miệng sống hòa thuận, hạnh phúc, mỗi người đều cống hiến hết mình cho bổn phận và nhiệm vụ của mình.

Câu chuyện bắt đầu khi cô Mắt nói về sự ganh tỵ khi lão Miệng không phải làm việc mà vẫn được ăn ngon, trong khi mọi người khác làm việc mệt nhọc mà không được hưởng thụ gì. Ý kiến này nhanh chóng thu hút sự đồng tình của mọi người. Họ quyết định không làm việc nữa, để lão Miệng tự lo cho bản thân. Mặc cho lão Miệng van xin, họ vẫn giữ quyết định.

Nhưng sau vài ngày, mọi người đều mệt mỏi, yếu đuối. Họ nhận ra rằng họ đã làm sai lầm lớn: nếu không có lão Miệng, họ cũng không thể tồn tại. Họ nhanh chóng xin lỗi và quay trở lại cuộc sống hòa thuận, không ghen ghét, đố kị, mà thay vào đó là sự hiểu biết và sẻ chia.

Dù chỉ là một câu chuyện hài nhưng ông cha ta đã truyền đạt một bài học sâu sắc. Trong một cộng đồng, một tập thể, sự đoàn kết, liên kết và sự hỗ trợ lẫn nhau là quan trọng. Mỗi cá nhân đều có giá trị và nhiệm vụ riêng, và phải hợp tác để hoạt động có hiệu quả. Chỉ có như vậy, con người và xã hội mới có thể phát triển.

Nếu để lòng ghen tị, đố kị chia rẽ cộng đồng, tinh thần đoàn kết tan vỡ, thì xã hội đó và tất cả mọi người trong đó sẽ không thể phát triển. Ông cha ta đã truyền đạt một bài học quý báu, ý nghĩa thông qua câu chuyện “Chân, tay, tai, mắt, miệng”: bài học về tinh thần đồng đội, sự gắn kết trong cộng đồng. Đó là một lời nhắc nhở có giá trị với mọi người.