Nêu cảm nhận về bài thơ Con đường mùa đông

Dàn ý chi tiết

I.Mở bài

- Giới thiệu tác giả.

- Dẫn dắt và giới thiệu về tác phẩm “Con đường mùa đông của Puskin”

II.Thân bài

1. Khái quát:

a. Tác giả

- Alexander Pushkin (1799 - 1837) xuất thân và lớn lên tại thành phố Moscow trong một gia đình quý tộc có dòng họ lâu đời.

- Tài năng văn chương của Puskin đã bộc lộ từ khi còn nhỏ, chỉ mới 16 tuổi đã tạo ra những tác phẩm ghi dấu.

- Ông sáng tác đa dạng với nhiều thể loại như thơ, truyện ngắn và tiểu thuyết.

- Chủ đề trong các tác phẩm của ông vô cùng đa dạng, từ việc chỉ trích chế độ chuyên chế của Nga Hoàng đến việc tôn vinh tình yêu, cũng như tán dương vẻ đẹp thiên nhiên và đất nước.

- Pushkin được biết đến với biệt danh "Mặt trời của văn chương Nga", với ảnh hưởng sâu rộng và tầm quan trọng của công lao văn chương mà ông để lại cho văn hóa Nga và cả thế giới văn học.

b. Tác phẩm:

- "Con Đường Mùa Đông" ra đời vào năm 1826, một tác phẩm mà Puskin sáng tác khi ông đang trải qua giai đoạn bị đày.

- Tác phẩm này tập trung vào những tâm trạng sâu sắc của con người, nỗi buồn đau và sự cô đơn, song cũng vừa chứa đựng niềm tin vững chắc vào một tương lai hạnh phúc hơn, vượt qua mọi gian khổ.

- Bố cục của "Con Đường Mùa Đông":

+ Ba khổ đầu: Trình bày sự nỗi buồn của con người thông qua cách miêu tả thiên nhiên. Cảnh vật mùa đông lạnh lẽo, tăm tối, tạo nên bức tranh tương đối u ám về tâm trạng của nhân vật.

+ Khổ thứ tư: Đây là khổ bản lề, là điểm chuyển tiếp quan trọng giữa hai phần của tác phẩm.

+ Ba khổ cuối: Phần này tập trung vào sức mạnh tinh thần, niềm tin và khát khao hạnh phúc của con người. Nó tạo nên điểm tựa vững chắc, như một nguồn động viên, cho thấy khả năng vượt qua khó khăn, tin tưởng vào một ngày mai tươi sáng hơn.

2. Phân tích:

a. Ba khổ đầu: Nỗi buồn được thể hiện qua bức tranh thiên nhiên.

- Khổ thơ thứ nhất:

+ Thời gian là đêm khuya mùa đông, không gian là cánh đồng bao la.

+ Động từ “gợn”: Sự chuyển động nhẹ nhàng của màn sương.

+ Các động từ “Xuyên”, “nhô”: Sự xuất hiện bất ngờ của vầng trăng.

+ Từ láy “buồn bã”: Những tia sáng hiu hắt, yếu ớt trên cánh đồng u buồn.

→ Khung cảnh nên thơ, trữ tình nhưng ảm đạm.

- Khổ thơ thứ 2 và khổ thơ thứ 3:

+ Con đường vắng lặng, buồn tẻ.

+ Cỗ xe tam mã đang lăn bánh“Vun vút”: Sự trôi chảy không ngừng của thời gian.

+ Tiếng lục lạc rung lên đơn điệu, tẻ ngắt, chứa đầy sự mệt mỏi qua nghệ thuật lấy động để tả tĩnh.

+ Bài ca của người xà ích chứa đựng cả niềm vui và nỗi buồn.

→ Mỗi tiếng vang của những âm thanh trong tác phẩm không chỉ đơn thuần là một phần của cảnh vật, mà còn là cách tác giả lồng ghép tâm trạng, cảm xúc vào từng nốt nhạc, từng tiếng rung lên. Điều này tạo ra một hiệu ứng đồng thời, vừa làm nổi bật nỗi đau buồn, vừa thể hiện hành trình vượt qua của nhân vật trữ tình trên con đường đầy thử thách.

b. Khổ thơ thứ tư:

- Từ "không" không chỉ đơn thuần là sự phủ định, mà còn chứa đựng sự đìu hiu, hoang vu của những khoảnh khắc không thể diễn tả

- Thiên nhiên Nga được khắc hoạ qua hình ảnh tuyết trắng phủ trải dài mênh mông và những cánh rừng xanh ngút ngàn bao quanh.

- Nhìn nhận "những cột dài cây số" như vậy giúp ta nhìn nhận cuộc sống một cách rõ ràng hơn, đồng thời nhận thức được giá trị của những thành công, những bước tiến lớn trong quá trình phát triển của bản thân

→ Con người luôn vận động và ý thức được sự trôi chảy của thời gian.

c. Ba khổ thơ cuối:

- Khổ 5 và khổ 6:

+ “Ôi buồn đau, ôi cô lẻ...”: Sự thể hiện dòng cảm xúc mãnh liệt.

+ Hình ảnh “ngày mai”: Niềm tin vào tương lai.

+ Hình ảnh "Nhi-na" không phải là một cái tên hay một cô gái cụ thể, mà còn mang trong mình một ý nghĩa sâu sắc và biểu tượng cho một khát khao, một trạng thái tinh thần. Nó thể hiện sự đơn giản, bình dị của niềm hạnh phúc trong cuộc sống.+ Hình ảnh “lò lửa đỏ”: Biểu tượng cho mái ấm.

+ Câu "Ngắm em, ngắm mãi không thôi" chứa đựng một trạng thái tinh thần rất sâu sắc, khi mà niềm hạnh phúc tràn ngập, làm dâng lên một cảm xúc rất mãnh liệt trong tâm hồn.

+ “Kim đồng hồ kêu tích tắc”: Dòng thời gian vẫn không ngừng trôi nhưng con người vẫn kiên cường bước tới.

+ “Để ta bên nhau trong đêm”: Khát khao về hòa bình, hạnh phúc đã trở thành động lực để nhân vật trữ tình vượt qua những gian truân.

- Khổ 7:

+  Hình ảnh chiếc xe ngựa cùng với bác xà ích lặp đi lặp lại, tạo nên một vòng tròn không kết thúc

+ "Sương mờ che lấp ánh trăng nghiêng", câu này không chỉ đơn giản là mô tả cảnh vật mà còn biểu hiện sự che phủ của nỗi buồn, tuy nhiên, qua thời gian, nỗi buồn ấy đã lắng xuống, biến thành tình yêu cuộc sống, lòng tin vào tương lai tươi sáng.

→ Nỗi buồn không còn là gánh nặng mà nó đã trở thành nguồn động viên, một niềm đam mê để yêu thương cuộc sống và hy vọng vào những ngày mai hạnh phúc. Điều quan trọng là khả năng chuyển hóa, biến đổi nỗi buồn thành nguồn năng lượng tích cực, và đó là điểm nhấn sâu đậm trong thông điệp của bài thơ.

III.Kết bài

- Tổng kết lại giá trị nghệ thuật và giá trị nội dung bài thơ

- Khẳng định giá trị thơ của  Puskin mang đến cho nhân loại

Bài tham khảo Mẫu 1

Tác phẩm Con đường mùa đông của tác giả Puskin là một bài thơ trữ tình có tính sử thi, được sáng tác vào năm 1826. Đây là thời kỳ đặc trưng bởi sự phát triển mạnh mẽ của các cuộc nổi dậy và kháng cự. Bài thơ có nhiều cung bậc cảm xúc đặc trưng của thời kỳ, đồng thời chứa dấu ấn riêng của nhà thơ vĩ đại.

Trong đoạn trích này, tác giả miêu tả khung cảnh một đêm mùa đông với sương mù và ánh sáng mờ mờ của mặt trăng. Những âm thanh đơn điệu của tiếng chuông, cảnh vật đơn điệu và tiếng chạy của chó săn troika cùng với những bài hát của người đánh xe tạo ra một tình trạng mệt mỏi và buồn chán cho người. Nhân vật trữ tình là tác giả và cô gái mà ông nhớ nhung xuất hiện ngay trong đoạn mở đầu. Trong khung cảnh mù mịt buồn thương ấy, ánh mắt của người con gái cũng chẳng mấy vui vẻ, được tác giả miêu tả bằng một ánh buồn. Chỉ với 1 câu thơ rất đơn giản, người phụ nữ ấy đã xuất hiện trong mắt người đọc với sự Người đọc như cảm nhận được nỗi buồn man mác và niềm khao khát trong bài thơ và cảm thấy mình đã chạm vào tâm hồn của nhân vật trữ tình. Sự chọn lựa các từ ngữ cùng với những đặc điểm âm nhạc của bài thơ tạo nên một nhịp điệu đặc trưng, thể hiện sự nhấp nháy của tâm trạng và cảm xúc. Những hình ảnh tuyệt đẹp như mặt trăng mờ sương, rừng sâu và tuyết trắng cùng với một con đường vắng vẻ, tạo nên một bối cảnh đặc biệt và gợi lên sự hoài niệm và sâu lắng.

Một hình ảnh khiến người đọc chú ý nữa chính là lời hát của những người đánh xe:

“Niềm vui đó là điều xa vời,

Đau lòng đó …

Không có lửa, không có túp lều đen…

Hoang vu và tuyết rơi … Gặp tôi

Chỉ dặm sọc

Đi qua một mình.”

Hoàn cảnh của đất nước và thế giới đã khiến những kẻ dân đen như người đánh xe ấy chẳng còn sức sống. Trong khung cảnh mịt mờ, hình ảnh con người luôn xuất hiện qua từ ngữ “một mình”, cho thấy sự cô độc và đáng thương. Đoạn thơ tiếp tục miêu tả một cảnh vật trống rỗng, không có lửa ấm, không có túp lều đen để trú ẩn. Hình ảnh của hoang vu và tuyết rơi tạo ra một bối cảnh lạnh lẽo, cô đơn như một người, một con thú nhỏ bị bỏ rơi. Toàn bộ đoạn thơ này tạo ra một tâm trạng u ám, mất mát và buồn bã. Nó thể hiện sự tương phản giữa mong muốn niềm vui và thực tế cô đơn và xa cách. Phải chăng, đây cũng chính là những suy nghĩ của tác giả khi đi một mình và nhớ về người con gái u buồn ở phương xa?

Sử dụng ngôn ngữ hình ảnh tinh tế, tác giả tạo nên một bầu không khí u ám và lạnh lẽo, đồng thời thể hiện sự cô đơn và tuyệt vọng của con người trong cuộc sống. Bài thơ mang đến một cái nhìn tinh tế về tâm trạng và cảm xúc của nhân vật chính, khắc họa hình ảnh đêm đông cô đơn và tuyệt vọng một cách sống động. Tác phẩm này khéo léo thể hiện sự đau khổ và cô đơn của con người, đồng thời khám phá những khía cạnh sâu xa về tình yêu, hy vọng và tuyệt vọng. Các chi tiết về cảnh vật, âm thanh và cảm xúc được mô tả một cách chính xác và đa chiều, tạo nên một bức tranh hoàn chỉnh về đêm mùa đông đầy u buồn. Tác giả tạo ra một không gian tưởng tượng mà người đọc có thể đắm mình trong đó, cảm nhận được tình cảm và tâm trạng của nhân vật chính. Những đau khổ, sự tuyệt vọng và niềm hy vọng đan xen trong bài thơ tạo nên một trạng thái tâm lý phức tạp và sâu sắc, đồng thời mở ra nhiều khía cạnh để suy ngẫm về cuộc sống và nhân sinh.

Ngay trong đoạn sau, tình cảm của nhân vật trữ tình đã khiến cho cả bài thơ dường như bừng sáng hẳn lên. Câu đầu tiên diễn tả ý định của người viết trở về và gặp người yêu vào ngày mai. Người viết hy vọng rằng trong cuộc gặp gỡ này, anh ta có thể quên đi những khó khăn và buồn bã. Thời gian được coi là một vòng tròn vô nghĩa, đồng hồ không còn phát ra âm thanh, vậy là chẳng có gì đáng thức được hai người đang chìm trong tình yêu. Câu thơ tiếp theo đề cập đến tiếng đồng hồ và mô tả nó làm cho vòng tròn đo được của nó, có thể ám chỉ sự tiếp diễn của thời gian và cuộc sống. Tác giả hy vọng rằng trong tương lai, những điều nhàm chán sẽ được loại bỏ và không gian tối tăm của nửa đêm sẽ không còn chia cắt giữa hai người.

Vượt qua mịt mờ của thời đại và thiên nhiên, con người đã tìm lại được ánh sáng và ấm áp thông qua tình yêu của mình. Vậy nên nói, Puskin là ông hoàng cảm xúc, nắm giữ được từng cung bậc của người đọc và chính mình.

Bài tham khảo Mẫu 2

Puskin là nhà văn nổi tiếng có nhiều tác phẩm hay. Trong các sáng tác của ông chúng ta không chỉ thấy sự tinh túy của ngôn ngữ và cảnh sắc thiên nhiên của Nga, mà còn cảm nhận được "tinh thần Nga" và "bản sắc Nga" trong quá trình phát triển của nó. Bài thơ "Con đường mùa đông" là một ví dụ điển hình của sự tài năng của "Mặt trời thi ca Nga".

Tài năng văn học của ông đã tỏa sáng từ khi còn trẻ. Cuộc sống trong thế kỷ 19, được gọi là "Thế kỷ vàng" của văn học Nga, nhưng cũng là thời kỳ khắc nghiệt trong lịch sử vì chiến tranh liên tiếp, đã thúc đẩy Puskin sử dụng bút vàng của mình để thể hiện những lý tưởng cao cả, chống lại sự áp bức của hoàng gia Nga và ủng hộ nhân dân Nga. Trong tháng 10 năm 1826, sau khi Pushkin bị kết án đày, ông trở về làng Pechenga và biết tin rằng Cuộc Khởi nghĩa tháng Chạp đã thất bại. Bài thơ "Con đường mùa đông" được viết trong tình huống đó, thể hiện tâm trạng buồn bã, cô đơn của nhà thơ do thời cuộc. Bài thơ này có bảy khổ thơ với một cấu trúc vòng tròn đặc biệt, thể hiện "Nỗi buồn trong sáng" và lòng khát khao tự do mạnh mẽ.

Những khổ thơ đầu tập trung vào nỗi buồn và tạo nên hình ảnh thiên nhiên tuyệt đẹp nhưng lẫn màu cô đơn. Cảnh sắc cánh đồng và rừng bị bao phủ bởi tuyết trắng tinh khôi của đất nước bạch dương:

"Xuyên qua sương mù gợn sóng

Mặt trăng nhô ra

Trăng buồn bã dội ánh sáng

Lên cánh đồng u buồn."

Cảnh quang là buổi đêm trong mùa đông tĩnh lặng, không gian là một cánh đồng trải dài bất tận. Lớp sương mù dày đặc bao trùm mọi thứ. Puskin sử dụng các động từ như "gợn" để diễn tả sự di chuyển nhẹ nhàng của tấm sương. Điểm đặc biệt của động từ "Xuyên" ở đầu câu là sự xuất hiện đột ngột của vầng trăng. Trăng màu vàng ánh sáng mạnh vào lớp sương đêm nhưng lại "dội" ánh sáng nhạt nhẽo. Từ "buồn bã" gợi lên hình ảnh những tia sáng mờ mịt và mong manh. Nguồn sáng lấp lánh đó lưu lại trên cánh đồng u buồn. Khung cảnh vừa trữ tình, vừa lấp lánh, nhưng cũng ẩn chứa nét đẹp trầm lặng. Bức tranh thiên nhiên của Nga được nhà thơ trải nghiệm qua các giác quan và sâu sắc tâm hồn. Sự biểu đạt của Puskin đậm chất nghệ thuật và tinh tế.

Esenin, một nhà thơ Nga từng viết về vùng quê Nga, cũng đưa các yếu tố như rừng và ánh trăng vào tác phẩm của mình:

"Ánh trăng to lớn chiếu sáng

Trực tiếp lên mái nhà

Những cây bạch dương đứng

Như những cây nến lớn."

Ánh trăng của Esenin mang lại nguồn sáng lớn và chiếu trực tiếp lên mái nhà, còn các cây bạch dương trở nên tráng lệ và lung linh như những cây nến lớn. Trong khi Puskin tạo ra một cảnh sắc thiên nhiên tinh khôi và tự nhiên, Esenin thể hiện một cảnh sắc lòe loẹt và đầy màu sắc.

Một số người đã gọi những câu thơ của Puskin là "đơn giản" và "mượt mà", nhưng không biết rằng ông đã đầu tư rất nhiều công sức để làm cho các câu thơ trở nên đơn giản và mượt mà. Điều này thể hiện rõ trong bài thơ "Con đường mùa đông". Chỉ những âm thanh quen thuộc như tiếng bánh xe, tiếng lục lạc và tiếng hát của con người, nhưng chúng trở nên hấp dẫn hơn bình thường:

"Trên con đường mùa đông, lặng lẽ

Xe tam mã vun vút chạy xa

Tiếng lục lạc nhạt nhòa

Và mệt mỏi đang tràn đầy.

Bài ca của người nào đó

Có một cái gì đó rất quyến rũ

Như niềm vui mãnh liệt

Như sự buồn tối tăm."

Giữa cảnh sắc yên bình và cô đơn, chiếc xe tam mã vẫn lăn bánh không ngừng. "Vun vút" không chỉ diễn tả tốc độ nhanh chóng của xe, mà còn là sự liên tục và lạnh lùng của thời gian. Tiếng lục lạc trở nên đều đều, mất đi sự thú vị, với đầy sự mệt mỏi. Nhà thơ đã sử dụng âm thanh để tạo ra sự yên tĩnh và bất động, bất chấp sự đau đớn của cuộc sống. Bài ca của người nào đó vang lên với sự quyến rũ, như một sự cứu cánh cho tâm hồn. Trong đó, ta cảm nhận được sự tương tác giữa niềm vui mãnh liệt và nỗi buồn đậm sâu. Mỗi âm thanh xuất hiện làm nổi bật cả nỗi buồn và hy vọng của nhân vật trữ tình trong việc vượt qua khó khăn trên con đường của mình.

"Sầu đậu, Nhi-na: đường xa và tịch mịch

Ngủ bất tỉnh trong sự yên lặng

Âm nhạc của các ngựa đã tan biến sâu

Sương mờ che phủ ánh trăng nghiêng."

Nhân vật trữ tình gần như đang nói về cô gái Nhi-na về nỗi buồn của mình: "đường xa và tịch mịch". Hình ảnh cánh xe ngựa và bác xà ích lặng lẽ tan biến, tiếng nhạc ngựa mất đi, và vầng trăng khuất sau lớp sương. Nỗi buồn đã dịu đi, biến thành niềm yêu cuộc sống và niềm tin trong tương lai. Pushkin đã thể hiện sự dịu dàng trong sự đau buồn và biến nó thành tình yêu và niềm tin mạnh mẽ. Sáng tạo của ông cho thấy nhiều cung bậc cảm xúc và những khao khát tinh thần của con người bằng một cách biểu đạt đơn giản. Thiên nhiên, cho dù là bãi cỏ hoặc cảnh bão tuyết, tràn đầy ý nghĩa tâm trạng. "Con đường mùa đông" là một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời của Puskin, mà ông đã trình bày cảnh sắc thiên nhiên và tâm hồn Nga một cách hoàn chỉnh và tinh tế.

Bài tham khảo Mẫu 3

Trong thời gian bị quản thúc tại làng Mi khai lốp xkôiê, vùng quê ngoại thuộc Tây Bắc nước Nga mà Puskin gọi là “mảnh đất cô đơn”, với những tháng ngày cô lẻ bên bà nhũ mẫu già, Puskin đã cho ra đời chùm thơ: Con đường mùa Đông, Buổi sáng mùa Đông, Buổi tối mùa Đông. Trong đó bài “Con đường mùa Đông” Puskin viết vào năm 1826 là một tuyệt tác trữ tình mà thiên nhiên và tâm hồn Nga đã được phản ánh một cách thuần khiết, đẹp đẽ.

Bài thơ được coi là bức tranh phong cảnh Nga đặc sắc với vẻ đẹp hoang sơ, lạ lùng của mùa Đông nước Nga. Mở đầu bài thơ là khung cảnh:

“Xuyên những làn sương gợn sóng

Mảnh trăng mờ ảo chiếu qua

Buồn rải ánh vàng lai láng

Lên cánh đồng buồn dăng xa”.

Một đêm Đông quạnh hiu với làn sương mờ, ánh trăng mờ, cánh đồng mờ xa. Không gian đó trải dài tít tắp tưởng chừng vô tận. Cảnh vắng lặng, bao la và buồn man mác.

Càng buồn hơn khi không gian mờ ảo đó không dấu vết của con người, của sự sống, không ánh lửa hy vọng.

“Không một mái lều ánh lửa

Tuyết trắng và rừng bao la

Chỉ những cột dài cây số

Bên đường sừng sững chào ta”.

Tất cả hun hút vô tận, xa thẳm, mông lung, quạnh quẽ. Chiếc xe tam mã và người lữ hành như bị bao vây bởi rừng sâu và tuyết. Chỉ có lung linh màu tuyết trắng, rừng Tai ga bạt ngàn, sương mù bao phủ. Chỉ thấy những cột cây số hữu hình mà vô cảm đang chạy ngược chiều… Không gian đã trải rộng lại thêm trải rộng. Con đường mùa Đông đã dài lại được kéo dài tưởng chừng như vô tận. Nước Nga đấy, một bình nguyên vĩ đại với những khoảng không bờ bến, một nước Nga trải dài bất tận, đất rộng người thưa.

Người “họa sĩ” Puskin, bằng ngôn từ của mình đã “vẽ” lên một bức tranh thủy mặc với gam màu đen trắng: ánh trăng trắng, tuyết trắng, mặt trăng trắng, sương trắng trên cái nền đen sẫm của rừng.

Trên con đường mùa Đông “Cỗ xe tam mã băng đi” - một cỗ xe rất “Nga”, vô cùng thân thiết với những tâm hồn Nga. Có phải vì thế mà không gian ở đây mang đặc trưng của nước Nga ?

Không gian đó, ngoài những hình ảnh, đường nét, màu sắc còn có cả khúc nhạc dịu êm, du dương: tiếng lục lạc đơn điệu buồn tẻ, khúc hát dân ca của người xà ích “Như niềm vui mừng khôn xiết/ Như nỗi buồn nặng đìu hiu”, làm dấy lên trong lòng lữ khách một nỗi buồn dịu ngọt. Kết thúc bài thơ vẫn là tiếng: “Nhạc ngựa đều đều buông xa thẳm”, gieo vào lòng người một nỗi buồn da diết.

Không gian đêm trên “con đường mùa Đông” tĩnh lặng, hiu quạnh quá. Ở đây, nhà thơ đã “lấy động để tả tĩnh”. Những âm thanh khe khẽ tuy giúp cho bức tranh cựa mình nhưng lại làm nổi bật cái im lìm của đêm Đông.

Không cần đến những màu sắc rực rỡ, thiên nhiên trong bài thơ trong trẻo, thanh khiết, đẹp chân thực, tự nhiên, gần gũi và sống động lạ thường. Nó rất “Nga” và đậm hồn quê hương xứ sở. Cảnh sắc thiên nhiên mùa Đông nước Nga đã được Puskin miêu tả một cách tinh tế, chọn lọc.

Nhưng có bức tranh thiên nhiên nào không mang vóc dáng và tâm hồn con người? Trong thơ Puskin, thiên nhiên nhiều khi chỉ làm khung cảnh cho tâm trạng, nơi ký thác cái tôi trữ tình của tác giả.

Người ta thường nói đến tâm hồn đầy “nữ tính” của người Nga trong con mắt của nhân gian, đó là bản sắc của người Nga không trộn lẫn. “Tính nữ” ấy trong bài thơ “Con đường mùa Đông” trước hết bộc lộ trong tình yêu thiên nhiên đất nước. Cảnh sắc đã được lữ khách cảm nhận bằng tất cả giác quan, bằng sự hòa nhập của tâm hồn. Có cảm giác nhân vật trữ tình đăm chiêu, mơ màng xúc động nhìn bao quát toàn cảnh, nhìn từ trên không trung xuống dưới mặt đất, từ gần đến xa… lặng ngắm con đường mùa Đông vắng vẻ. “Tính nữ” ấy còn bộc lộ trong “nỗi buồn Nga”, một “nỗi sầu không lời và vô duyên cớ”. Nỗi buồn của những tâm hồn đa cảm, nhạy cảm, giàu yêu thương mà cố nhà thơ Phạm Tiến Duật có lần đã nói: “Nỗi buồn Nga thực đáng gọi là thầy”.

Hơn nữa, Puskin con mang trong mình nỗi buồn riêng tư bị lưu đày, nỗi buồn chung của Tổ quốc, nhân dân bị sống dưới ách chế độ nông nô, cách mạng không thành… Âm điệu chủ đạo của bài thơ là âm điệu buồn - Một nỗi buồn xa vắng, mênh mông và trong sáng tuyệt trần. Nỗi buồn đó tỏa rộng và thấm sâu từ cảnh vật đến lòng người. Trong bài thơ, từ “buồn” xuất hiện với tần số rất cao: có trăng buồn và cánh đồng buồn, có con đường mùa Đông buồn tẻ, có khúc hát ngân nga buồn của người xà ích, có tâm hồn chán nản buồn bã của lữ khách, có tiếng lục lạc đơn điệu buồn tẻ. Sự xuất hiện của rừng sâu, tuyết, sương, những cột cây số càng làm cho nỗi buồn thêm phần cô đơn, lạnh lẽo. Đến nỗi nhân vật trữ tình phải thốt lên: “Ôi buồn đau, ôi cô lẻ”, “Sầu lắm…”.

Nhưng nhân vật trữ tình không chìm đắm trong nỗi buồn. Vượt lên trên thực tại, Puskin không tuyệt vọng, không bi lụy. Bài thơ đột ngột bừng sáng, nỗi buồn lấp lánh ánh sáng của niềm tin, của khao khát một hạnh phúc bình dị. Trong tâm trạng nặng nề cô lẻ, nhân vật trữ tình thầm gọi tên người con gái Nga yêu thương, mơ ước về một về một không gian nhỏ hẹp, bình yên, ấm áp, một hạnh phúc đơn sơ: có lò lửa đỏ, có tiếng đồng hồ kêu tích tắc. Và “ta” được ở bên “em” “Ngắm em, ngắm mãi không thôi”, câu thơ diễn tả khát vọng da diết. Câu: “Để ta bên nhau trong đêm” là kết tinh của trái tim và khát vọng thăng hoa của nhân vật trữ tình.

Suốt hai khổ thơ 5 và 6 là cảm hứng đoàn tụ, yêu thương. Cảm hứng ấy trong nguyên tác được thể hiện bằng hai tiếng “Ngày mai…” “Ngày mai…” như một điệp khúc của tâm trạng xốn xang, mong đợi. Trong tuyết lạnh mà nghĩ về lửa đỏ, mái ấm gia đình hạnh phúc, trong chia ly mà nghĩ về sum họp, trong xa vắng mà hy vọng trở về gặp người thương. Niềm khao khát ấy trở thành bến đợi, thành ngọn lửa sưởi ấm trái tim giá lạnh cô đơn, sẻ chia và an ủi nhân vật trữ tình trên đường đời sóng gió, gian truân. Chính sự khắc khoải về hạnh phúc ấy nên những nỗi buồn không làm nhân vật trữ tình ủy mị mà thêm tha thiết yêu cuộc sống, yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp và củng cố niềm tin để vượt lên số phận, hoàn cảnh. Tâm trạng buồn nhưng luôn hướng tới tương lai của nhân vật trữ tình đã tạo nên một “nỗi buồn trong sáng” (Biêlinxki), có tác dụng thanh lọc tâm hồn. Nỗi buồn ấy rất “Puskin”, rất “Nga”, nó nói lên “vẻ đẹp tâm hồn Nga” đáng yêu, đáng quý biết bao.

Sinh thời, Puskin từng tâm niệm: “Tiếng nói tôi liêm khiết/Tiếng vọng nhân dân Nga”. Phải chăng, với bài thơ “Con đường mùa Đông” Puskin đã phần nào thực hiện được sứ mệnh thi ca cao cả đó.