Phân tích những cảm nhận tinh tế của nhà thơ Xuân Diệu trước thiên nhiên thể hiện trong bài "Đây mùa thu tới"

Dàn ý chi tiết

I.Mở đầu
- Giới thiệu vấn đề
- Nêu vấn đề cần thảo luận: Cảm nhận tinh tế của nhà thơ Xuân Diệu về thiên nhiên trong mùa thu qua bài thơ Đây mùa thu tới.
II. Thân bài
* Cảm nhận tinh tế của tác giả hiển thị ngay từ tiêu đề bài thơ 'Đây mùa thu tới' 
- Thời gian trôi đi không thể quay trở lại, mùa thu hiện hữu ngay trước mắt người đọc với sự chuyển động hữu hình
- Tâm hồn của nhà thơ nắm lấy từng khoảnh khắc để rồi hồn thơ bắt gặp hồn thu...
* Bức tranh mùa giao mùa qua cảm nhận tinh tế của Xuân Diệu
- Hình ảnh mở đầu: “Rặng liễu... ngàn hàng”
+ Cảm quan nghệ thuật mới mẻ của nhà thơ, lấy con người làm chuẩn mực cho vẻ đẹp của thiên nhiên
+ Nỗi buồn của thi nhân thấm vào cảnh vật 
- Hồn thu hiện lên với những nét hao gầy và rơi rụng qua hình ảnh 'Với lá mơ phai... vàng' → Gợi sự tàn phai trong vẻ đẹp rực rỡ
+ “Áo mơ phai”: Là hình ảnh cho thấy sự cảm nhận tinh tế của tác giả về sắc màu
→ Bước đi vô hình và nhẹ nhàng của thời gian cũng như sự đổi thay linh diệu của đất trời khi thu sang hiển hiện qua từng sắc lá, dáng cây
- Xuân Diệu mở rộng biên độ của tâm hồn và vận dụng mọi giác quan để nắm bắt lấy những ý niệm vô hình, biến chúng thành hữu hình: 'Những luồng... mỏng manh'
+ Bắt trọn từng khoảnh khắc để bắt lấy sự đổi khác và cái cựa mình của thiên nhiên
+ Sử dụng phụ âm 'r' trong 'run rẩy rung rinh' → tạo giá trị thẩm mĩ và chứa những ý niệm về sự tinh tế
+ 'Đã nghe... trong gió': Động từ 'luồn' kết hợp với biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác được vận dụng tài tình để cụ thể hóa cái rét. 
- Tô điểm cho mùa thu một nỗi buồn từ bên trong:
+ Hình ảnh đầy thi vị: 'nàng trăng ngẩn ngơ', 'uất hận chia tay', 'thiếu nữ buồn không nói'
+ Mùa thu với hai nét vẽ: Thu trên bầu trời như 'nàng trăng tự ngẩn ngơ', thu dưới mặt đất như 'người thiếu nữ buồn không nói'
→ Phong vị buồn man mác và mang đậm màu sắc chia li, tiễn biệt.
III. Kết luận
- Xác nhận lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ
- Nêu cảm nghĩ của bản thân về những cảm nhận tinh tế của Xuân Diệu về thiên nhiên trong Đây mùa thu tới. 

Bài tham khảo Mẫu 1

Khi làn gió thu se lạnh ùa về báo hiệu khoảnh khắc giao mùa cũng là lúc tâm hồn thi nhân bỗng trở nên nhạy cảm hơn bao giờ hết để đón nhận những chuyển biến tinh tế của đất trời. Nếu như Nguyễn Khuyến có chùm thơ thu: "Thu vịnh", "Thu điếu", "Thu ẩm" để bắt lấy trọn vẹn bức tranh thu, Lưu Trọng Lư lắng nghe "Tiếng thu về", thì Xuân Diệu - "nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới" lại đón thu trong sự xôn xao, đợi chờ qua "Đây mùa thu tới". Qua bài thơ, chúng ta có thể thấy được những cảm nhận tinh tế của nhà thơ về thiên nhiên trong thời điểm giao mùa, từ hạ sang thu.

Cảm nhận tinh tế của "ông hoàng thơ tình" được thể hiện ngay ở nhan đề của bài thơ. "Đây mùa thu tới" gợi ra trước mắt người đọc bước đi một đi không trở lại của thời gian, mùa thu như hiện hữu ngay trước mắt người đọc với sự chuyển động hữu hình. Tâm hồn tinh tế của nhà thơ nắm lấy từng khoảnh khắc để rồi hồn thơ bắt gặp hồn thu, cho thấy một trái tim vô cùng nhạy cảm với những đổi thay của đất trời. Bức tranh chuyển mùa cứ thể hiện lên qua hồn thơ tinh tế đó.

Thiên nhiên nói chung và mùa thu nói riêng vốn là đề tài quen thuộc trên mảnh đất văn học phong phú và đa dạng. Khi miêu tả nàng thu, các thi nhân xưa thường sử dụng những thi liệu mang phong vị cổ điển như "Ngô đồng nhất diệp lạc - Thiên hạ cộng trì thu", còn Xuân Diệu- "nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới" (theo cách nói của Hoài Thanh) lại tạo ấn tượng bởi hình ảnh rặng liễu:

"Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng"

Trong không gian buồn "đìu hiu", vắng vẻ của khoảnh khắc giao mùa, rặng liễu xuất hiện trầm mặc trong tư thế "đứng chịu tang" cho thấy cảm quan nghệ thuật mới mẻ của nhà thơ: Lấy con người là vẻ đẹp chuẩn mực cho thiên nhiên. Nỗi buồn của thi nhân thấm vào cảnh vật, khiến rặng liễu cũng trĩu nặng "lệ ngàn hàng" tạo nên cách cảm nhận vô cùng tinh tế về một dáng liễu, một nét liễu. Những rặng liễu giăng mắc cả một khoảng trời rủ xuống như "rơi lệ" trong cảnh "đứng chịu tang" làm cho nỗi buồn càng thêm thấm thía hơn. Hồn thu còn hiện lên gắn với nét hao gầy và rơi rụng qua hình ảnh: "Với áo mơ phai dệt lá vàng" đầy thi vị, gợi lên sự tàn phai trong vẻ đẹp rực rỡ. "Áo mơ phai" còn là hình ảnh cho thấy sự cảm nhận tinh tế của tác giả về sắc màu. Như vậy, qua cảm nhận tinh tế của nhà thơ, bước đi vô hình và hết sức nhẹ nhàng của thời gian cùng những đổi thay linh diệu của đất trời khi thu sang hiển hiện qua từng sắc lá, dáng cây.

Thi sĩ còn mở rộng biên độ của tâm hồn và vận dụng mọi giác quan để nắm bắt lấy những ý niệm vô hình, biến chúng thành sự hữu hình:

"Những luồng run rẩy rung rinh lá
Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh"

Với tâm hồn tinh tế và nhạy cảm, tác giả đã bắt trọn từng khoảnh khắc để bắt lấy sự đổi khác và cái cựa mình của thiên nhiên. Khi những cơn gió thu se se lạnh chợt ùa về, những cành cây khẳng khiu như run rẩy, khẽ rùng mình trong luồng gió lạnh đầu mùa. Sự chuyển động của thời gian được miêu tả thành công thông qua việc sử dụng phụ âm "r" qua các từ ngữ rụng, rũa, run rẩy, rung rinh đem đến giá trị thẩm mĩ và ẩn chứa những ý niệm về sự tinh tế. Và thậm chí, tâm hồn nhà thơ còn lắng nghe được cái lạnh trong làn gió: "Đã nghe rét mướt luồn trong gió". Động từ "luồn" kết hợp cùng biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác đã được tác giả vận dụng một cách tài tình để cụ thể hóa cái "rét", gợi lên cái lành lạnh của chiều thu, cho thấy người thi nhân không chỉ cảm nhận hồn thu, gió thu bằng các giác quan mà còn bằng tâm hồn hết sức nhạy cảm.

Cảm nhận tinh tế của tác giả còn thể hiện qua việc tô điểm cho mùa thu một nỗi buồn từ bên trong qua các hình ảnh đầy thi vị như "nàng trăng tự ngẩn ngơ", "u uất hận chia ly", "thiếu nữ buồn không nói". Mùa thu với hai nét vẽ: thu trên bầu trời như "nàng trăng tự ngẩn ngơ" và thu dưới mặt đất như "người thiếu nữ buồn không nói" đem đến phong vị buồn man mác và mang đậm màu sắc chia ly, tiễn biệt.

Như vậy, với tâm hồn nhạy cảm và sự cảm nhận vô cùng tinh tế, bước đi của thời gian, bước thu đi đã được tác giả miêu tả thành công qua từng nét thu, từng dáng thu đẹp đẽ nhưng thấm đượm nỗi buồn. Chính điều này đã làm nên cái "tôi" riêng của Xuân Diệu trong làng thơ mới. Đó là cái "buồn không nói", hoàn toàn khác với nỗi sầu thiên cổ, nỗi buồn "điệp điệp" của Huy Cận, và càng không giống với sự "buồn thiu" của thi sĩ Hàn Mặc Tử. Qua đó, chúng ta có thể cảm nhận được một hồn thơ khao khát giao cảm với thiên nhiên, đất trời cùng tình yêu thiên nhiên của Xuân Diệu.

Bài tham khảo Mẫu 2

Khi gió thu mang theo hơi lạnh, tâm hồn của những người sáng tạo bất ngờ trở nên nhạy cảm, nhận biết những thay đổi tinh tế của thời gian và đất trời. Xuân Diệu, người thi sĩ mới nhất trong dòng thơ mới, không ngần ngại bày tỏ cảm nhận của mình về mùa thu qua bài thơ Đây mùa thu tới. Bức tranh thu được vẽ qua đôi mắt tinh tế của ông, từ đó chúng ta có cơ hội hiểu rõ hơn về nghệ thuật và tình yêu thiên nhiên của nhà thơ.

Sự tinh tế của 'nhà thơ lãng mạn' bắt đầu hiện hữu từ tựa đề độc đáo của tác phẩm. 'Mùa thu đã ghé thăm' mở ra một cánh cửa huyền bí của thời gian, mùa thu không chỉ là một thực tại trước mắt mà còn là hình ảnh sống động trong tâm trí người đọc. Tâm hồn tinh tế của nhà thơ giữ chặt từng khoảnh khắc, để sau đó, tâm thơ gặp gỡ tâm thu, làm bộ loại bộ não nhạy cảm với sự biến đổi của bầu trời và đất đá. Bức tranh thay đổi mùa thu được thể hiện qua tâm hồn thơ tế độc đáo đó.

Thiên nhiên nói chung và mùa thu nói riêng là chủ đề quen thuộc trên bức tranh văn hóa đa dạng và phong phú. Khi diễn đạt về mùa thu, các nhà thơ xưa thường sử dụng ngôn ngữ cổ điển như 'Lá vàng rơi như cơn mưa - Mùa thu đậm đà khắp thiên hạ', nhưng Xuân Diệu - 'người làm mới trong thế giới thơ mới' (như Hoài Thanh nói) lại tạo ấn tượng với hình ảnh của những cành liễu:

“Rụng liễu đong đưa dưới bóng cây
Tóc buồn thả phơi gió đưa bay”

Trong không gian trầm bổng của 'đong đưa', sự trống trải của khoảnh khắc chuyển mùa, những cành liễu xuất hiện yên bình dưới tư thế 'thả phơi gió đưa bay' cho thấy cái nhìn nghệ thuật mới lạ của nhà thơ: Sự hoàn hảo của con người là vẻ đẹp tiêu biểu của thiên nhiên. Nỗi buồn của nhà thơ lạc vào cảnh vật, biến cành liễu thành 'lá rơi' nặng trĩu tạo nên cách cảm nhận rất tinh tế về vẻ đẹp của liễu, một nét đẹp của liễu. Những cành liễu treo lơ lửng trên bầu trời như 'rơi lệ' trong bối cảnh 'thả phơi gió đưa bay' làm cho nỗi buồn trở nên sâu sắc hơn. Tâm thu hiện lên kết hợp với hình ảnh mảnh mai và rơi rụng qua từng bức tranh: 'Với bộ trang phục mơ phai làm từ lá vàng' đầy sức sống, đưa ra sự tàn lụi trong vẻ đẹp rực rỡ. 'Bộ trang phục mơ phai' cũng là biểu tượng cho cách nhìn tinh tế của tác giả về gam màu. Như vậy, qua sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ, bước đi vô hình và rất nhẹ nhàng của thời gian cùng với sự biến đổi kỳ diệu của đất trời khi mùa thu đến hiện lên qua từng chiếc lá, hình dáng cây.

Thi sĩ mở rộng biên độ tâm hồn, kết hợp mọi giác quan để chạm vào những ý niệm vô hình, biến chúng thành hình ảnh hữu hình:

“Những dòng hơi lạnh lẽo vuốt lá
Cành cây gầy gò xương mảnh manh”

Với tâm hồn tinh tế và nhạy cảm, tác giả khám phá mỗi khoảnh khắc để hiểu rõ sự biến đổi và cái đẹp riêng của thiên nhiên. Khi gió thu về, cành cây khô gầy như nhấp nhô, nhẹ nhàng rung động dưới luồng gió se se lạnh. Thời gian chuyển động được diễn đạt một cách tinh tế qua âm thanh của các từ ngữ như rụng, rũa, run rẩy, rung rinh, mang đến giá trị thẩm mỹ và nền tảng cho những tưởng tượng về sự tinh tế. Tâm hồn nhà thơ thậm chí còn lắng nghe được sự lạnh lẽo trong làn gió: 'Nghe gió lạnh luồn qua từng hơi thở'. Động từ 'luồn' kết hợp với biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác đã được tác giả sử dụng một cách tài tình để hiện thực hóa cái 'lạnh', khám phá sự lạnh lẽo của chiều thu, làm cho thi nhân không chỉ cảm nhận hồn thu và gió thu qua các giác quan mà còn qua tâm hồn nhạy cảm.

Cảm nhận tinh tế của tác giả còn thể hiện qua việc làm đẹp cho mùa thu một cảm xúc buồn từ bên trong qua hình ảnh độc đáo như 'nàng trăng mê đắm', 'u uất lòng chia ly', 'thiếu nữ buồn không nói'. Mùa thu với hai biểu tượng: thu trên bầu trời như 'nàng trăng mê đắm' và thu dưới mặt đất như 'người thiếu nữ buồn không nói' mang đến một không khí buồn thắm và đậm chất chia ly, chia tay.

Với tâm hồn nhạy cảm và khả năng cảm nhận tinh tế, thời gian và mùa thu đã được tác giả mô tả thành công qua từng nét đẹp của thu, từng hình ảnh thu lạc quan nhưng cũng đầy nỗi buồn. Điều này tạo ra 'tôi' đặc biệt của Xuân Diệu trong thế giới thơ mới. Đây là một loại 'buồn không lời', hoàn toàn khác biệt so với nỗi buồn cổ điển, nỗi buồn 'điệp điệp' của Huy Cận, và càng không giống với sự 'buồn thiu' của thi sĩ Hàn Mặc Tử. Qua đó, ta có thể cảm nhận được một tâm hồn thơ khao khát sự giao thoa với thiên nhiên, với đất trời và tình yêu thiên nhiên của Xuân Diệu.
Bài thơ 'Đây mùa thu tới' của ông hoàng thơ tình Xuân Diệu là một tác phẩm thuần cảm xúc, nơi tác giả kể về mùa thu đầy lắng đọng. Sau khi nắm rõ về cảm nhận tinh tế của Xuân Diệu về thiên nhiên qua bài thơ 'Đây mùa thu tới', chúng ta có thể khám phá sâu hơn về sự đặc sắc của tác phẩm. Bài thơ mở ra những chiều sâu mới qua bài giảng: Bình luận về thơ 'Đây mùa thu tới' của Xuân Diệu, Chứng minh vẻ đẹp và cảm xúc qua những tác phẩm như Tràng giang, Đây mùa thu tới, Đây thôn Vĩ Dạ, Phân tích bài thơ 'Đây mùa thu tới' (Xuân Diệu), Phân tích khổ thơ cuối cùng trong bài Đây mùa thu tới: “Hơn một loài hoa... xương mỏng manh.”