Phân tích hai khổ thơ cuối trong bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh

Dàn ý chi tiết

1. Mở bài

- Giới thiệu về tác giả Xuân Quỳnh và bài thơ Sóng

- Dẫn dắt nội dung hai khổ cuối của bài thơ Sóng:

2. Thân bài

a) Khái quát trước khi phân tích

- Xuân Quỳnh đã sáng tác bài thơ "Sóng" vào năm 1967 tại biển Diêm Điền, sau đó bài thơ được in trong tập "Hoa dọc chiến hào" xuất bản năm 1968. Âm hưởng chủ đạo của bài thơ là những con sóng biển cùng những con sóng trong lòng người tràn đầy khao khát tình yêu. Hai hình tượng có vai trò quan trọng trong bài thơ là "Sóng" và "Em", chúng cùng tồn tại song hành và hòa điệu với nhau, tạo nên nét đáng yêu cho bài thơ.

- Sau khi đọc hết cả bài thơ, chúng ta có thể nhận thấy quan niệm về tình yêu của Xuân Quỳnh: không chỉ đơn thuần là vẻ đẹp truyền thống mà còn là nỗi nhớ, lòng thủy chung son sắt và nghị lực niềm tin. Ở hai khổ cuối, chúng ta thấy nữ sĩ có một ước vọng rất đẹp đó là tan chảy vào những con sóng, để hiến dâng tình yêu vĩnh hằng và mãi mãi bất tử.

b) Phân tích 2 khổ thơ cuối bài Sóng

- Không dừng lại trong niềm tin vào tình yêu như một kết cục có hậu, trái tim nhạy cảm giàu suy tư của Xuân Quỳnh tiếp tục mở ra những trăn trở khi dòng suy ngẫm hiện hữu những hình ảnh của thời gian và không gian

+ Thời gian và không gian được đặt trong hai bình diện đối lập: “cuộc đời” và “năm tháng”; “biển cả” và “mây trời”. “Cuộc đời” chỉ quỹ thời gian ngắn ngủi của mỗi kiếp người, “năm tháng” là hoán dụ cho dòng thời gian vô thủy vô chung; “biển cả” là một không gian mênh mông nhưng vẫn chỉ là hữu hạn, còn “mây trời” lại gợi sự phiêu du trong vũ trụ vô cùng vô tận.

+ Cuộc đời tuy dài, biển cả tuy rộng nhưng năm tháng sẽ đi hết cuộc đời như mây kia sẽ bay qua biển rộng, sẽ đến với những không gian bao la trong vũ trụ không cùng.

+ Khổ thơ thấm thía nỗi lo âu, buồn bã về sự trôi chảy của thời gian và cái hữu hạn của cuộc đời, nhất là của tình yêu, cảm giác hữu hạn này thường xuất hiện ở những con người từng trải, nhất là từng chịu sự đổ vỡ, mất mát, tổn thương, và vì thế, luôn khao khát sự bình yên, khao khát sự vĩnh hằng, vô hạn.

+ Cũng có thể nhận ra thoáng buồn bã, tiếc nuối của nhà thơ khi tình yêu và khát vọng tình yêu của loài người tồn tại vĩnh hằng như biển cả, còn cuộc đời mỗi con người lại ngắn ngủi, mong manh như một áng mây phù du.

- Cảm giác về sự hữu hạn thường khiến con người buồn bã, bất lực.

+ Xuân Diệu từng sợ chính cái hữu hạn của lòng mình: “gấp đi em, anh rất sợ ngày mai – đời trôi chảy, lòng ta không vĩnh viễn”.

+ Xuân Diệu cũng đã từng giục giã: “Mau với chứ, vội vàng lên với chứ - em, em ơi, tình non sắp già rồi”.

+ Khi không thể “tắt nắng” hay “buộc gió” để níu kéo năm tháng, để gìn giữ hương sắc cuộc đời, để nới dài hơn quỹ thời gian cho tình yêu và hạnh phúc, Xuân Diệu tìm đến một giải pháp mãnh liệt đầy nam tính, đó là vội vàng tận hưởng cuộc đời một cách say sưa, ham hố khi còn có thể, từ “ôm cả sự sống” đến say đắm “riết, thâu, hôn, cắn… từ “mây đưa gió lượn” đến “non nước, cỏ cây”…

c) Đánh giá về nghệ thuật

- Thể thơ năm chữ (ngũ ngôn) giàu tính tự sự, giàu sức biểu cảm, giàu tính triết lý, giàu chất suy tưởng

- Các biện pháp tu từ đặc sắc (nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ…)

3. Kết bài

- Khái quát lại nội dung, nghệ thuật của 2 khổ thơ cuối

- Cảm nhận của em về 2 khổ thơ: Đoạn thơ thể hiện ước vọng một tình yêu thật đẹp, thật mới mẻ trong tâm hồn lại thêm quan niệm người phụ nữ khi đã yêu.

Bài tham khảo Mẫu 1

Thi sĩ Xuân Quỳnh ngoài sự đa tài còn in đậm dấu ấn trong lòng độc giả với nét thơ đầy tình cảm, chân thành và đằm thắm của một tâm hồn mơ mộng. Bài thơ "Sóng" là bài thơ nổi bật trong kho tàng thơ ca phong phú của Xuân Quỳnh với hình ảnh con sóng xuyên suốt thể hiện tình yêu mãnh liệt giữa những người trẻ. Qua hai khổ thơ cuối, nhà thơ nhấn mạnh khao khát sở hữu một tình yêu trọn vẹn, đong đầy dù trong bất kỳ không gian và thời gian nào.

Bài thơ ra đời năm 1967, trong giai đoạn này mặc dù chủ đề tình yêu là nguồn cảm xúc của rất nhiều tác giả, thế nhưng lại có rất ít các tác phẩm được tạo nên bởi các nhà thơ nữ. Chính vì lẽ đó, “Sóng” của Xuân Quỳnh càng trở nên đáng quý. Trong lúc con người ta đang chìm đắm trong những cung bậc cảm xúc nồng cháy của trái tim, chắc hẳn ta chỉ mơ ước về những ngày tháng tươi đẹp, tràn đầy hạnh phúc để xua tan mọi nỗi lo toan tích tụ. Tuy nhiên, Xuân Quỳnh tin rằng, hạnh phúc có thể đạt được nếu ta kiên nhẫn và sở hữu sức mạnh sinh ra từ ý chí của con người.

Nhà thơ đã chắp bút để viết nên hai khổ thơ cuối:

“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa”

Tình yêu dù có lãng mạn nhưng cũng không thể tránh khỏi những điều thực tế. Đôi khi trong tình yêu, con người ta thiếu lý trí, nhưng thực sự tình yêu sẽ không thể đẹp, đúng nghĩa nếu nó quá xa vời với lý lẽ của cuộc đời. Cuộc đời vốn thường đầy trái ngang và cản trở, vì thế tình yêu của chúng ta chỉ thực sự vững bền và tỏa sáng chỉ khi chúng ta cùng nhau đồng lòng và vượt qua khó khăn, bão giông. Tất cả những ai đang yêu, muốn yêu và được yêu đều hướng đến khát vọng đó.

Cuộc đời không biết bao lâu là dài nhưng yêu hết mình qua bao ngày tháng thì chắc chắn sẽ rất dài. Trước mắt sẽ gặp biết bao khó khăn, nhà thơ đã sử dụng hình ảnh của biển để bổ sung cho từ "dài" trong cuộc đời ấy. Nó rất dài và rộng lớn vô tận, nhưng mây vẫn trôi, vạn vật vẫn tồn tại và tình yêu của chúng ta theo thời gian cũng sẽ trường tồn.

Con sóng được Xuân Quỳnh ví như tình yêu “bồi hồi trong ngực trẻ”, để rồi bà tiếp tục có những mong ước thật táo bạo:

“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ”

"Làm sao" là một câu hỏi nhẹ nhàng như thay lời của biết bao cặp tình nhân muốn nói. Trong tình yêu, con người có hàng ngàn câu hỏi, lý do khó tìm được câu trả lời. Tình yêu của Xuân Quỳnh phải to lớn đến đâu để có thể hiện thực hóa ước mong "tan ra" như vậy. Mong ước của Xuân Quỳnh là biến thành hàng trăm hàng ngàn "con sóng nhỏ" để hòa vào bể đời rộng lớn, vứt bỏ những lo toan và mối bận tâm để hòa tan trong hương vị ngọt ngào của tuổi trẻ, tình yêu và hạnh phúc. Dù tương lai không ai biết trước được "tình ai có đổi thay", nhưng ngày hôm nay chúng ta sẽ sống như chưa bao giờ được sống, mang tình yêu đến mọi nơi, vượt qua mọi giới hạn khoảng cách. Tác giả sẽ mang trong lòng sự nhiệt huyết và khao khát mãnh liệt của tình yêu để chia sẻ với mọi người, để tình yêu tồn tại mãi mãi đến vạn vạn năm sau.

Bài thơ đã kết thúc nhưng lời thơ vẫn còn vang mãi, khổ thơ năm chữ ngắn gọn với nhịp nhanh, mạnh càng truyền tải rõ hơn ý chí mãnh liệt, thôi thúc được yêu của tác giả. Dù cuộc đời có vô vàn khó khăn thì tình yêu vẫn tồn tại mãi mãi. Sóng biển cũng là biểu tượng của những biến động trong cuộc đời, sẽ có lúc mưa tạnh gió ngừng để tình yêu được lan tỏa khắp nơi.

"Sóng" là một tác phẩm nổi trội trong việc truyền tải thông điệp về tình yêu đôi lứa. Xuân Quỳnh qua những dòng thơ của mình đã giúp người đọc cảm nhận được những cảm xúc chân thật, tuyệt vời của những người đang yêu. Dù trải qua những biến động, sóng gió và khó khăn, Xuân Quỳnh vẫn sống hết mình với cuộc đời. Thơ của chị sẽ mãi in sâu trong lòng chúng ta cho đến mai sau.

Bài tham khảo Mẫu 2

Trong thơ ca Việt Nam, tình yêu luôn là một chủ đề muôn thuở. Nếu trong tình yêu Xuân Diệu luôn vội vã, cuống quýt và hối hả thì Xuân Quỳnh lại vô cùng kín đáo trong tình yêu, mang đầy trăn trở nhưng cũng đầy đắm say. Một trong những bài thơ nổi tiếng của Xuân Quỳnh đó là "Sóng". Xuân Quỳnh đã mượn hình ảnh sóng để thể hiện tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu. Đặc biệt, hai khổ thơ cuối của bài thơ đã lột tả tâm trạng lo lắng khi yêu và khao khát mãnh liệt muốn sống hết mình vì tình yêu của cuộc đời mình.

Trong tình yêu, người phụ nữ có nhớ có mong, có tương tư và hy vọng. Không những thế, sự lo âu về hạnh phúc mong manh cũng luôn thường trực trong tâm hồn người phụ nữ. Điều đó đã được Xuân Quỳnh thể hiện qua bốn câu thơ:

“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa”

Từ sự lo lắng cho tình yêu, hạnh phúc, nhà thơ suy tư đến cuộc đời và năm tháng. “Cuộc đời tuy dài” nhưng nữ sĩ lo âu “năm tháng vẫn đi qua”. Qua đó tác giả nhấn mạnh cuộc đời dù có dài nhưng so với sự trôi đi của bánh xe thời gian vô tận thì cuộc đời vẫn thật nhỏ bé và trôi nhanh lắm. Nhà thơ đã rất khéo léo khi mượn hình ảnh ẩn dụ “biển” và “mây” để nói lên cảm xúc lo âu của mình. Trong thơ ca viết về tình yêu, biển là một hình ảnh quen thuộc và mang giá trị biểu cảm lớn, ta đã bắt gặp khá nhiều hình ảnh của biển như:

“Chỉ có thuyền mới hiểu
Biển mênh mông nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu về đâu”

Đối với Xuân Quỳnh, dù biển kia có “rộng” lớn bao nhiêu, bao dung đến mấy như tình yêu của người thi sĩ thì áng mây là tình yêu nhỏ bé mong manh vẫn có thể “bay về xa” mãi mãi. Tâm hồn người phụ nữ khi yêu là thế, dù có đang hạnh phúc bao nhiêu, say đắm bao nhiêu vẫn mang một chút trắc trở và hoài nghi về sự bền vững của tình yêu. Bởi thế, những lo âu thấp thỏm thường trực trong tâm hồn nữ sĩ Xuân Quỳnh cũng là một điều dễ hiểu.

Từ sự lo âu về sự bền vững trong tình yêu mong manh, nhà thơ bày tỏ niềm khát khao mãnh liệt muốn sống hết mình với tình yêu vĩnh hằng:

“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ”

Hai từ “làm sao” mở đầu câu thơ vang lên như một câu hỏi tu từ cho thấy nhà thơ đang mong mỏi tìm kiếm một phép màu để có được tình yêu chân thành, hạnh phúc vô ngần. Từ những con sóng lòng trong tình yêu, nhà thơ Xuân Quỳnh khát khao “được tan ra” thành “trăm con sóng nhỏ”. Điều đó cho thấy từ những trăn trở, nữ sĩ trở nên khao khát một cách mãnh liệt và cháy bỏng vô cùng, ao ước một tình yêu trọn vẹn, tròn đầy. Đối với trái tim đang yêu của người thi sĩ, dường như một con sóng vẫn chưa đủ, một con sóng quá nhỏ bé so với “biển lớn tình yêu” mênh mông, lớn lao. Bởi thế ước muốn tan ra thành “trăm con sóng nhỏ” của nhà thơ là hy vọng, là khát vọng vô cùng chính đáng. Nhà thơ không chỉ ước muốn tan thành trăm con sóng mà còn khát khao “ngàn năm còn vỗ”. Hình ảnh “ngàn năm còn vỗ” cho thấy khát khao tột cùng được sống hết mình muôn đời mãi mãi trong tình yêu. Đọc câu thơ, người đọc hình dung ra những con sóng đang xôn xao vô đập trên biển lớn, từng con sóng cứ dồn dập nối tiếp nhau vào bờ. Đó cũng chính là nhịp tim, là tiếng sóng lòng của thi sĩ Xuân Quỳnh vẫn đang thiết tha, khao khát và đắm say được sống với tình yêu vĩnh hằng.

Hai khổ thơ chỉ với tám câu thơ ngắn gọn, hình ảnh thơ đặc sắc có chọn lọc đã có sức gợi lớn đối với người đọc, người nghe. Nhịp thơ khi nhịp nhàng, lúc dồn dập tựa như tiếng sóng vỗ đập lúc nhanh, lúc chậm mang cho người đọc cảm giác như được hòa mình vào bài thơ, được sống trong những phút giây dạt dào hạnh phúc của tâm hồn một người đang yêu. Đó là một trong những đặc sắc nghệ thuật tạo nên dấu ấn riêng cho bài thơ Sóng của nhà thơ Xuân Quỳnh.

Trang thơ đã gấp lại nhưng trong tâm trí người đọc vẫn hiện lên hình ảnh những cơn sóng đang xôn xao đua nhau xô vào bờ. Bài thơ "Sóng" cùng hai khổ thơ cuối bài đã thành công diễn tả tâm trạng của người phụ nữ khi yêu, luôn rơi vào lo lắng về sự mong manh trong tình yêu. Đồng thời, nữ sĩ cũng nhấn mạnh khát khao mãnh liệt và hết sức cháy bỏng muốn sống hết mình trong tình yêu vĩnh hằng. Hình ảnh "sóng" được tác giả sử dụng để thể hiện tiếng lòng của mình và giúp cho bài thơ trở thành một tác phẩm xuất sắc, đã và sẽ để lại nhiều dư vị trong trái tim của bạn đọc, đặc biệt là những tâm hồn đang say đắm trong tình yêu.

Bài tham khảo Mẫu 3

“Em trở về đúng nghĩa trái tim em

Là máu thịt đời thường người nào chẳng có

Cũng ngừng đập lúc cuộc đời ko còn nữa

Nhưng biết yêu anh cả lúc chết đi rồi”

Tình yêu đối với mỗi con người luôn là điều kỳ diệu và thiêng liêng, là tình cảm cao quý và rất đáng trân trọng. Nữ sĩ Xuân Quỳnh dành cho tình yêu một khoảng trời mến thương lớn lao, để lúc viết về nó, mỗi chữ, mỗi lời từ cây bút đấy đều khiến người đọc rung động. Nếu trong ” Tự hát” Xuân Quỳnh viết về một trái tim yêu đầy mãnh liệt, trường tồn dẫu cho cả lúc tim có ngừng đập đi nữa thì tới với “Sóng”, thi sĩ đã cho ta cảm thu được những cung bậc xúc cảm, những nỗi nhớ những thiết tha, lòng thủy chung lớn lao của người con gái lúc yêu. Và ko chỉ vậy, hai khổ thơ cuối bài còn cho ta thấy được cả những nỗi trằn trọc và khát khao trong tình yêu:

“Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa”

Hạnh phúc rồi sẽ ra sao, có tới được bờ bến của tình yêu hay rồi sẽ phải chịu lưng chừng, khoảng cách. Liệu rồi, hạnh phúc có mỏng manh, có để tan vỡ như bình pha lê xinh tươi nhưng lỡ rớt rồi sẽ mãi không thể vẹn nguyên. Thời kì vẫn vậy, vẫn luôn khiến lòng người khắc khoải một nỗi lo, một nỗi sợ vương vấn bởi nó cứ vô tình lướt qua, chẳng kì vọng người nào, cứ chảy trôi như thế. Xuân, hạ, thu, đông bốn mùa cứ theo vòng tuần hoàn tới rồi đi, hững hờ trước trái tim bao kẻ tiếc nuối bởi thời kì. Cuộc đời tuy có ” dài” đấy nhưng rốt cuộc thì nó vẫn là hữu hạn, vẫn ko thể sánh bước mãi mãi cùng thời kì, bởi vậy nhưng lúc này đây, Xuân Quỳnh đang lo lắng, đang trằn trọc cho tình yêu, cho ” năm tháng qua đi” sẽ ko thể trở lại, tình yêu trào dâng mới hôm nay rồi sẽ thành xưa cũ của hôm qua nhưng thôi. Người con gái càng yêu nhiều, càng thương bao nhiêu thì càng lo sợ bấy nhiêu, đó là lẽ tự nhiên bởi người nào lúc yêu nhưng chẳng hoài nghi, chẳng suy nghĩ về tương lai cơ chứ? Và Xuân Quỳnh cũng thế, cũng lắng lo cho tình yêu như áng mây kia, biển có rộng, có dạt dào sự bao dung, có ngày đêm vỗ sóng đợi chờ tình yêu thì mây kia vẫn bay đi, bay về những chân trời xa lắm, nơi đó chắc gì đã có biển, đã có sóng, có "em”.

Tác giả lo lắng, suy nghĩ nhưng ko vì thế nhưng ngừng yêu, ngừng nhớ. Trái tim vẫn đập mãnh liệt lúc yêu và được yêu, vẫn muốn sống hết mình cho tình yêu của hôm nay, của hiện nay:

“Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để nghìn năm vẫn vỗ”

Phải làm sao, làm sao để có thể tan thành từng con sóng, từng con sóng ngày đêm vỗ bờ, cất lên tiếng lòng của tình yêu, cất lên khúc nhạc của những thương yêu. “Làm sao” hai từ đấy thôi nhưng chứa đựng cả một khát khao đầy cháy bỏng, một mong muốn đầy thiết tha là có được tình yêu vẹn tròn, say đắm. Khát vọng yêu, khát vọng hạnh phúc xoành xoạch tồn tại trong trái tim mỗi người, khát vọng đấy càng lớn lao, dữ dội khôn xiết trong trái tim bao kẻ đang yêu. Cho nên nhưng trăm con sóng ngày đêm vỗ về nơi biển lớn của tình yêu đấy là trăm con sóng lòng xốn xang, dâng trào. Trăm con sóng đấy vẫn vỗ dẫu cho qua bao nhiêu năm nữa, dẫu cho thời kì có vô tận thì cũng ko bao giờ lấp đi biển kia được, lấp đi được tình yêu kia được bởi đó mãi luôn vĩnh cửu, trường tồn.

Tác giả nói lên tâm tình của bao người trong đó, đặc thù là những thế hệ trẻ. Người ta bảo, lúc yêu đàn ông phải là người chủ động, nhưng với Xuân Quỳnh, thi sĩ đã vượt qua biên giới đó, chủ động làm chủ tình yêu, nói lên tiếng nói khát khao tự trái tim mình, mang tới một quan niệm tình yêu hết sức mới mẻ và đầy nhân văn. Có những thứ như tình yêu ko dễ gì có được nhưng lại có thể dễ dàng mất đi nếu người nào đó thay lòng, bởi vậy, trong tình yêu bao giờ cũng cần sự thủy chung, cần sự vun vén và cả những lăng lỡ cho tình yêu đấy. Để có thể có một tình yêu thật đẹp, thật thơ, mãi mãi thế hệ sau còn trân trọng và gợi nhắc như tình yêu của thi sĩ Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ.