Giải bài Tây Tiến trang 45 sách bài tập văn 12 - Cánh diều

Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 45 SBT Văn 12 Cánh diều

Lúc đầu, bài thơ có nhan đề là Nhớ Tây Tiến, sau đó tác giả đổi thành Tây Tiến. Theo em, sự thay đổi đó có tác dụng gì?

Phương pháp giải:

Đọc tác phẩm, tìm hiểu về tác giả để hiểu rõ hơn

Lời giải chi tiết:

Lúc đầu, bài thơ có nhan đề là Nhớ Tây Tiến, sau đó tác giả đổi thành Tây Tiến có tác dụng:

- Tạo một nhan đề cô đọng, ý thơ không bị lộ. Mặc dù không có từ “nhớ” nhưng nhắc đến Tây Tiến là đã có nỗi nhớ rồi

- Tập trung sự chú ý đến hai từ “Tây Tiến”

+ Tây Tiến: là đơn vị chiến đấu

+ Tây Tiến: là những người lính trong đơn vị

+ Tây Tiến: là niềm thương, nỗi nhớ, là những mảnh kí ức của tác giả về đồng đội, về những ngày tháng chiến tranh của mình

+ Tây Tiến: là để gợi nhắc cho thế hệ mai sau về một thời, một đơn vị đã từng sống và chiến đấu như thế nào.

Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 46 SBT Văn 12 Cánh diều

Kết cấu bài thơ Tây Tiến có gì đáng lưu ý? Kết cấu đó có liên quan như thế nào với mạch cảm xúc của bài thơ?

Phương pháp giải:

Đọc tác phẩm và chỉ ra kết cấu của bài thơ.

Lời giải chi tiết:

Bài thơ có kết cấu chia thành 4 phần tương đương với 4 khổ thơ:

- P1: “Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!” đến “Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”: Khung cảnh thiên nhiên và những cuộc hành quân qua nỗi nhớ của Quang Dũng

- P2: “Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa” đến “Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”: Những kỉ niệm về tình quân nhân và vẻ đẹp của cảnh sông nước Tây Bắc.

- P3: “ Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc” đến “Sông mã gầm lên khúc độc hành”: vẻ đẹp lãng mạn và bi tráng của những người lính.

- P4: Còn lại: Lời thề của tác giả và đơn vị

Kết cấu bài thơ là những đợt sóng tình cảm tiếp nối nhau: từ trào dâng, đến nhẹ nhàng, lắng đọng; rồi lại tuôn trào mạnh mẽ để rồi đến kết bài, dòng cảm xúc lại trở nên sâu lắng.

Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 46 SBT Văn 12 Cánh diều

Phân tích tác dụng của hình tượng thiên nhiên trong việc thể hiện hình tượng người lính Tây Tiến.

Phương pháp giải:

Đọc lại đoạn 1 và đoạn 2 của tác phẩm

Lời giải chi tiết:

- Thiên nhiên lãng mạn hùng vĩ, hùng tráng; người lính vẫn hiện lên với vẻ đẹp lãng mạn và bi tráng

+ Thiên nhiên hùng vĩ : “dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm”. “heo hút cồn mây”, “ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống”

+ Rừng núi huyền bí, hung dữ, đầy nguy hiểm: “thác gầm thét”, “cọp trêu người”

+ Người lính lãng mạn, lạc quan trên nền của cái khó khăn, của sự khắc nghiệt

- Thiên nhiên lãng mạn, thơ mộng, huyền ảo; người lính cũng hiện lên với vẻ hào hoa lãng mạn

+ Thiên nhiên thể hiện qua cảnh rừng núi đêm văn nghệ, cảnh sông nước…

+ Người lính: đắm say trước vẻ đẹp, điệu múa, điệu khèn của các thiếu nữ người dân tộc

Câu 4

Trả lời Câu hỏi 4 trang 46 SBT Văn 12 Cánh diều

Phân tích vẻ đẹp lãng mạn và chất bi tráng của hình tượng người lính trong đoạn thơ “Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc… Sông Mã gầm lên khúc độc hành”.

Phương pháp giải:

Đọc lại đoạn thơ “Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc… Sông Mã gầm lên khúc độc hành”. Tìm các chi tiết, hình ảnh nói về vẻ đẹp của người lính.

Lời giải chi tiết:

- Vẻ đẹp lãng mạn: 

+ “Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc/ Quân xanh màu lá dữ oai hùm”. Sự thật nghiệt ngã được lãng mạn hoá tạo nên vẻ oai phong, lẫm liệt.

+ “Mắt trừng gửi mộng qua biên giới/ Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”. Cuộc sống nơi chiến trường, ranh giới giữa sự sống và cái chết, họ vẫn mang trong mình những “mộng”- “mơ” của những chàng trai trẻ.

- Vẻ đẹp bi tráng:

+ Tư thế ra đi đầy vẻ hiên ngang và bi tráng cùng lý tưởng xá thân quên mình vì Tổ Quốc: “ Rải rác biên cương mồ viễn xứ/ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh.” 

+ Sự ra đi mang vẻ đẹp bi tráng: “Áo bào thay chiếu anh về đất/ Sông Mã gầm lên khúc độc hành”. Áo bào: chiếc áo chỉ được ban thưởng cho những người ra trận có những chiến công lừng lẫy. Sự thật rằng những người lính Tây Tiến gục ngã bên đường không có cả những manh chiếu che thân, nhưng qua cái nhìn của Quang Dũng lại được bao bọc tròn những tấm áo bào sang trọng. Cái bi thương vợi đi nhờ sự nói giảm nói tránh, thay vào đó là tiếng “gầm” mang đầy sự bi tráng của Sông Mã.

Câu 5

Trả lời Câu hỏi 5 trang 46 SBT Văn 12 Cánh diều

Bài thơ Tây Tiến đậm chất nhạc, chất họa, có kết hợp từ mới lạ, độc đáo. Hãy phân tích những thành công nghệ thuật đó.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ tác phẩm.

Lời giải chi tiết:

- Chất họa được thể hiện rất rõ thông qua những chi tiết miêu tả về thiên nhiên vùng Tây Bắc, hùng vĩ, hiểm nguy : “Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi/ Heo hút cồn mây../ Ngàn thước lên cao...”; thiên nhiên Tây Bắc huyền ảo, thơ mộng “Người đi Châu Mộc chiều sương ấy...Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”. Hình ảnh thiên nhiên thể hiện sinh động, tái hiện qua nhiều góc nhìn, thiên nhiên vừa to lớn, trắc trở lại vừa mang một vẻ đẹp thơ mộng, hữu tình.

- Chất nhạc thể hiện qua những âm hưởng, giọng điệu, âm thanh đậm chất núi rừng như “ oai linh thác gầm thét”, “cọp trêu người”; “bừng hội đuốc hoa”; “khèn lên”. Thông qua những âm thanh sinh động, mang nét kì bí, bí ẩn của vùng rừng núi như tiếng cọp, tiếng thác nước, kết hợp với âm thanh con người vui vẻ, đầm ấm “ bừng hội đuốc”, tiếng khèn, tất cả đã tạo nên bản âm hưởng núi rừng sinh động, rộn rã.

- Kết hợp từ mới lạ, độc đáo :

+ “súng ngửi trời” – hình ảnh thú vị và độc đáo trong thơ văn. Thể hiện dốc núi quanh co, cao vút, một bên là núi cao hùng vĩ, một bên là vực sâu thăm thẳm. hình ảnh đã mở ra một không gian rộng lớn với mây trời. Đây là một hình ảnh nhân hóa giúp người đọc có thể cảm nhận độ cao của núi, sự heo hút, âm u của sương mù.

+ Ngoài ra còn “nhớ chơi vơi”, “hoa về trong đêm hơi” , “súng ngửi trời”, “hoa đong đưa”.

Câu 6

Trả lời Câu hỏi 6 trang 46 SBT Văn 12 Cánh diều

Phân tích sự giống và khác nhau của hình tượng người lính qua hai đoạn thơ sau:

Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa

Kìa em xiêm áo tự bao giờ

Khèn lên man điệu nàng e ấp

Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ

Người đi Châu Mộc chiều sương ấy

Có thấy hồn lau nẻo bến bờ

Có nhớ dáng người trên độc mộc

Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa

(Quang Dũng, Tây Tiến)

Ba năm rồi gửi lại quê hương

Mái lều gianh,

Tiếng mõ đêm trường,

Luống cày đất đỏ

Ít nhiều người vợ trẻ

Mòn chân bên cối gạo canh khuya.

Chúng tôi đi

Nắng mưa sờn mép ba lô,

Tháng năm bạn cùng thôn xóm,

Nghỉ lại lưng đèo

Nằm trên dốc nắng

Kì hộ lưng nhau ngang bờ cát trắng

Quờ chân tìm hơi ấm đêm mưa

(Hồng Nguyên, Nhớ)

Phương pháp giải:

Đọc kĩ tác phẩm và trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

- Điểm giống:

+ Viết về người lính trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp.

+ Viết về tình cảm, đời sống của những người lính:

+ Nỗi nhớ, kí ức của những người lính.

+ Tinh thần lạc quan vượt qua khó khăn, thử thách.

- Điểm khác:

+ Tây Tiến: Đoạn văn trên thể hiện tình cảm dân quân thắm thiết cùng tâm hồn hào hoa, lãng mạn của những chàng lính trẻ.

+ Bài Nhớ: Đoạn văn trên thể hiện tình đồng chí, tình dân quân đằm thắm; cùng nỗi nhớ bình dị về quê hương, về những đồng chí ra đi từ làng quê.