Bài 1, 2, 3 trang 110 SGK Toán 4

Bài 1

Viết thương của mỗi phép chia sau dưới dạng phân số :

$9 : 7\,;  \; \;       8 : 5\,; \;\;     19 : 11\,;   \;\;    3 : 3\,;    \;\;    2 : 15$

Phương pháp giải:

Kết quả của phép chia số tự nhiên cho số tự nhiên (khác 0) có thể viết là một phân số, chẳng hạn $5:4 = \dfrac{5}{4}$.

Lời giải chi tiết:

$9: 7 = \dfrac{9}{7}$                          $8 : 5 = \dfrac{8}{5}$

$19:11= \dfrac{19}{11}$                   $3: 3 = \dfrac{3}{3}$                   $2 : 15 = \dfrac{2}{15}$

Bài 2

Có hai phân số $\dfrac{7}{6}$ và $\dfrac{7}{12}$, phân số nào chỉ phần đã tô màu của hình 1 ? Phân số nào chỉ phần đã tô màu của hình 2 ? 

Phương pháp giải:

Quan sát kĩ các hình vẽ để tìm phân số chỉ phần đã tô màu của mỗi hình.

Lời giải chi tiết:

Phân số $\dfrac{7}{6}$ chỉ phần đã tô màu ở hình 1.

Phân số $\dfrac{7}{12}$ chỉ phần đã tô màu ở hình 2.

Bài 3

Trong các phân số : $\dfrac{3}{4}$; $\dfrac{9}{14}$; $\dfrac{7}{5}$; $\dfrac{6}{10}$; $\dfrac{19}{17}$; $\dfrac{24}{24}$

a) Phân số nào bé hơn $1$ ?

b) Phân số nào bằng $1$ ?

c) Phân số nào lớn hơn $1$ ?

Phương pháp giải:

Phân số có tử số lớn hơn mẫu số thì phân số đó lớn hơn $1$.

Phân số có tử số bằng mẫu số thì phân số đó bằng $1$.

Phân số có tử số bé hơn mẫu số thì phân số đó bé hơn $1$.

Lời giải chi tiết:

a) $\dfrac{3}{4}< 1$ ;        $\dfrac{9}{14}< 1$;        $\dfrac{6}{10}< 1$ 

b) $\dfrac{24}{24}= 1$ 

c) $\dfrac{7}{5}> 1$ ;         $\dfrac{19}{17}> 1$

Lý thuyết

a) Ví dụ 1 : Có 2 quả cam, chia  mỗi quả thành 4 phần bằng nhau. Vân ăn 1 quả cam và $\dfrac{1}{4}$ quả cam. Viết phân số chỉ số phần quả cam Vân đã ăn.

Ta thấy: Ăn 1 quả cam, tức là ăn 4 phần hay $\dfrac{4}{4}$ quả cam ; ăn thêm $\dfrac{1}{4}$ quả cam nữa, tức là ăn thêm 1 phần, như vậy Vân đã ăn tất cả 5 phần hay $\dfrac{5}{4}$ quả cam.

b)  Ví dụ 2 : Chia đều 5 quả cam cho 4 người. Tìm phần cam của mỗi người.

Ta có thể làm như sau: Chia quả cam thành 4 phần bằng nhau. Lần lượt đưa cho mỗi người 1 phần, tức là $\dfrac{1}{4}$ của từng quả cam. Sau 5 lần chia như thế, mỗi người được 5 phần hay $\dfrac{5}{4}$ quả cam.

Vậy :  $5:4=\dfrac{5}{4}$ (quả cam).

c) Nhận xét:

• Kết quả của phép chia số tự nhiên cho số tự nhiên (khác 0) có thể viết là một phân số, chẳng hạn : $5:4=\dfrac{5}{4}$.

$\dfrac{5}{4}$ quả cam gồm 1 quả cam và $\dfrac{1}{4}$ quả cam, do đó $\dfrac{5}{4}$ quả cam nhiều hơn 1 quả cam.

Ta viết :  $\dfrac{5}{4}>1$.

• Phân số $\dfrac{5}{4}$ có tử số lớn hơn mẫu số, phân số đó lớn hơn 1.

• Phân số $\dfrac{4}{4}$ có tử số bằng mẫu số, phân số đó bằng 1.

Ta viết :  $\dfrac{4}{4}=1$.

• Phân số $\dfrac{1}{4}$ có tử số bé hơn mẫu số, phân số đó bé hơn 1. 

Ta viết :  $\dfrac{1}{4}<1$.