Phần 1 - Ôn tập: Tiết 5 trang 83 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 1 Kết nối tri thức

Câu 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 83 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi.

Tôi sống độc lập từ thuở bé

(Trích)

Tôi sống độc lập từ thuở bé. Ấy là tục lệ lâu đời trong họ dế nhà tôi.

Vả lại, mẹ thường bảo chúng tôi rằng: “Phải như thế, để các con biết kiếm ăn một mình cho quen đi, không nên ỷ lại”. Bởi thế, lứa sinh nào cũng vậy, đẻ xong là mẹ tôi nghĩ ngay đến việc thu xếp cho con cái ra ở riêng.

Lứa sinh ấy, chúng tôi có cả thảy ba anh em. Ba anh em chúng tôi chỉ ở với mẹ hai hôm. Tới hôm thứ ba, mẹ đi trước, ba đứa tôi tấp tểnh, khấp khởi, nửa lo nửa vui theo sau. Mẹ dẫn chúng tôi đi và mẹ đem đặt mỗi đứa vào một cái hang đất ở bờ ruộng phía bên kia, chỗ trông ra đầm nước mà không biết mẹ đã chịu khó đào bới, be đắp tinh tươm thành hang, thành nhà cho chúng tôi từ bao giờ.

Tôi là em út, bé nhất, nên được mẹ tôi, sau khi dắt vào hang, lại bỏ theo một ít ngọn cỏ non trước cửa, để tôi nếu còn bỡ ngỡ, thì đã có thức ăn sẵn trong vài ngày.

Rồi mẹ tôi trở về.

Tôi cũng không buồn. Trái lại, còn lấy làm khoan khoái vì được ở một mình nơi thoáng đãng, mát mẻ. Tôi vừa thầm cảm ơn mẹ, vừa sục sạo thăm tất cả cái hang mẹ đưa đến ở. Khi đã xem xét cẩn thận rồi, tôi ra đứng ngoài cửa, ngửng mặt lên nhìn trời. Qua những ngọn cỏ ấu nhọn và sắc, tôi thấy màu trời trong xanh. Tôi dọn giọng, vỗ đôi cánh nhỏ mới ngắn đến nách, rồi cao hứng gáy lên mấy tiếng rõ to.

(Theo Tô Hoài, Dế mèn phiêu lưu kí)

a. Ba anh em dế được mẹ giảng giải thế nào về tục lệ lâu đời của họ nhà dế ?

b. Chú dế út có cảm nghĩ thế nào trước việc mẹ cho ra ở riêng?

- Lúc theo mẹ đi trên đường

- Lúc được mẹ dắt vào chỗ ở riêng

c. Vì sao chú dế út thầm cảm ơn mẹ?

d. Em có nhận xét gì về tính cách của chú dế út qua đoạn kết của câu chuyện?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ câu chuyện, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

a. Em đọc hai đoạn văn đầu tiên của câu chuyện để tìm câu trả lời.

b. Em đọc những đoạn văn còn lại của bài đọc để tìm câu trả lời.

c. Em đọc đoặn văn cuối cùng của bài đọc, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

d. Em đọc đoạn văn cuối bài, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Ba anh em dế được mẹ giảng giải rằng tục lệ lâu đời trong họ nhà dế là phải sống độc lập từ khi còn bé. Mẹ còn dạy điều này giúp các ba anh em biết tự kiếm ăn và không phụ thuộc vào người khác.

b.

- Lúc theo mẹ đi trên đường, chú dế út cảm thấy tấp tểnh và khấp khởi, nửa lo nửa vui theo sau mẹ.

- Lúc được mẹ dắt vào chỗ ở riêng, chú cảm thấy không buồn mà còn lấy làm khoan khoái vì được ở một mình nơi thoáng đãng và mát mẻ.

c. Chú dế út thầm cảm ơn mẹ vì mẹ đã cho cậu được ở một mình ở nơi thoáng đãng, mát mẻ.

d. Tính cách của chú dế út qua đoạn kết của câu chuyện thể hiện sự tự lập, ứng biến và sẵn lòng chấp nhận những thách thức mới. Chú không buồn khi phải ở riêng mà ngược lại còn cảm thấy khoan khoái và hứng khởi trước cuộc sống mới, thể hiện tính linh hoạt và thích ứng tốt với môi trường.

Câu 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 84 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Kể thêm một đoạn cho câu chuyện Tôi sống độc lập từ thuở bé theo tưởng tượng của em.

G: Có thể kể diễn biến tâm trạng của chủ dế út trong đêm đầu tiên xa mẹ, xa các anh.

Phương pháp giải:

Em dựa nào nội dung câu chuyện và tưởng tượng thêm dựa vào gợi ý.

Lời giải chi tiết:

Ví dụ:

Trong đêm đầu tiên xa mẹ, xa các anh, chú dế út cảm thấy lẻ loi và buồn bã. Khi đêm buông xuống và ánh trăng nhẹ nhàng chiếu sáng xuống hang đất nhỏ, chú cảm thấy nhớ nhà, nhớ mẹ và nhớ các anh. Âm thanh của đầm nước gần kề như tiếng rì rào đầy nghẹn ngào, nhắc nhở chú về cuộc sống ấm áp ở bên cạnh mẹ và anh em.

Những cảm xúc lẻ loi và cô đơn tràn ngập trong lòng chú khiến cho từng giây phút trôi qua càng trở nên chậm lại. Chú dế út nhớ về những lúc được mẹ dắt đi dạo, được cả nhà cùng nhau thưởng thức những bữa ăn ngon và những giờ phút sum họp bên nhau. Nỗi nhớ nhà càng làm cho chú cảm thấy như mình bị lạc trong một không gian xa lạ và không có điểm tựa.

Tuy nhiên, qua những giọt nước mắt, chú dế út cũng nhận ra rằng mẹ đã dành cho mình một không gian thoải mái và an toàn. Dần dần, chú cảm thấy lòng mình trở nên bình tĩnh hơn, và nhận ra rằng sẽ có thể tự mình vượt qua những thách thức và trở thành một dế trưởng thành, độc lập. Chú dế út quyết tâm đối mặt với mọi khó khăn và học hỏi từng ngày để trở thành một dế mạnh mẽ và tự tin hơn.