Soạn bài Tác gia Hồ Chí Minh SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức

Nội dung chính

Trước khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 6 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Bạn từng biết những sáng tác văn học nghệ thuật nào về lãnh tụ Hồ Chí Minh? Hãy chia sẻ cảm nghĩ của bạn về những sáng tác ấy.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn, vận dụng khả năng tổng hợp kiến thức văn học.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Những sáng tác văn học nghệ thuật về lãnh tụ Hồ Chí Minh:

* Văn học:

+ Viếng lăng Bác (Viễn Phương) 

+ "Nhớ Bác" (Minh Huệ)

- Truyện ký: 

+ "Bác Hồ" (Tô Hoài)

+ "Người con của Việt Nam" (Dương Khang)

* Tiểu thuyết: 

+ "Búp sen xanh" (Sơn Tùng)

+ "Giải phóng" (Hoàng Quảng Uyên)

- Cảm nghĩ: Những tác phẩm này là minh chứng rõ ràng cho sự hy sinh và đóng góp không ngừng của Bác đối với quê hương và nhân dân Việt Nam. Bác hiện hữu trong mỗi dòng văn, mỗi câu thơ, gợi lên hình ảnh một người đơn giản nhưng cũng vô cùng tôn nghiêm và to lớn.

Trước khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 6 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Kể tên các tác phẩm của tác gia Hồ Chí Minh mà bạn đã được học ở cấp Tiểu học và Trung học cơ sở.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn, vận dụng khả năng tổng hợp kiến thức văn học.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

* Các tác phẩm của tác giả Hồ Chí Minh mà tôi đã được học ở cấp Tiểu học và Trung học cơ sở:

+ "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến" (Văn chính luận)

+ "Ngục trung nhật ký" (Thơ)

+ "Tuyên ngôn độc lập" (Văn chính luận)

+ Những tác phẩm của Bác Hồ đã giúp tôi hiểu thêm về cuộc đời, sự nghiệp và phẩm chất cao quý của Bác. Qua các tác phẩm, tôi cảm nhận được tình yêu thương bao la của Bác dành cho dân tộc, cho con người. Các tác phẩm đã truyền cảm hứng cho tôi sống tốt hơn, có ích hơn cho xã hội.

Trong khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 6 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Chú ý những sự kiện nổi bật, quan trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng của tác gia Hồ Chí Minh.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần tiểu sử trong SGK kết hợp với việc tự tìm hiểu thông tin trên các trang mạng uy tín.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Xuất thân từ một gia đình nhà Nho có tinh thần yêu nước, quê ở làng Sen, thuộc xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. 

- Năm 1910 Nguyễn Tất Thành vào Phan Thiết dạy học ở Trường Dục Thanh một thời gian ngắn rồi tiếp tục vào Sài Gòn 

- Đầu tháng 6 năm 1911 dưới tên Văn Ba, Nguyễn Tất Thành xuống tàu Pháp và một số nước phương Tây, vừa lao động vất vả để mưu sinh, vừa tích cực tham gia hoạt động yêu nước, cách mạng

- Năm 1919 sau khi thay mặt hội những người Việt Nam yêu nước gửi tới hội nghị Vec-xây bản Yêu sách của nhân dân An Nam. 

- Năm 1920 Nguyễn Ái Quốc tham gia Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XVIII của Đảng Xã hội Pháp, bỏ phiếu ủng hộ việc thành lập Đảng Cộng sản Pháp 

- Từ năm 1923 – 1941 Nguyễn Ái Quốc chủ yếu hoạt động ở Liên Xô, Trung Quốc và Thái Lan

Trong khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 7 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Vai trò lãnh tụ cách mạng Việt Nam của Hồ Chí Minh được khẳng định dựa trên cơ sở nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, tìm ra các lập luận cho thấy những cơ sở thể hiện vai trò lãnh tụ cách mạng Việt Nam của Hồ Chí Minh.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Vai trò lãnh đạo của Bác được thể hiện rõ qua việc chủ trì Hội nghị hợp nhất các tổ chức Cộng sản trong nước và thành lập Đảng cộng sản Việt Nam. 

- Cuối tháng 1 năm 1941, vị lãnh tụ cách mạng về nước thành lập Mặt trận Việt Minh. 

- 2/9/1945 Hồ Chí Minh đọc bản tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam dân chủ Cộng Hòa 

- Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, ở cương vị chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo cuộc cách mạng của nhân dân Việt Nam giành được những thắng lợi to lớn. 

Trong khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 7 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Liên hệ đến những đánh giá khái quát về Hồ Chí Minh mà bạn từng biết.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn đã được học.

Dựa vào kiến thức của bản thân

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam:

+ Cha già dân tộc: Người đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam giành chiến thắng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, thống nhất đất nước.

+ Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới: UNESCO đã công nhận danh hiệu này cho Bác vào năm 1987.

+ Tấm gương sáng về đạo đức cách mạng: Bác luôn giản dị, thanh liêm, yêu nước thương dân.

- Một nhà tư tưởng vĩ đại:

+ Sáng lập tư tưởng Hồ Chí Minh: là hệ thống quan điểm về cách mạng Việt Nam

Trong khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Trong khi đọc trang 7 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh có những điểm gì nổi bật?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, chú ý các từ ngữ tác giả nhắc đến quan niệm sáng tác của Hồ Chí Minh

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Mỗi tác phẩm phải trở thành một công cụ chiến đấu mạnh mẽ, có tác động thực tiễn, dễ tiếp cận với công chúng, và có khả năng “soi đường cho quốc dân đi”.

Trong khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Trong khi đọc trang 8 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Cơ sở hình thành quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh là gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, chú ý các luận điểm, luận cứ cho thấy cơ sở hình thành quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh. 

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Dựa trên cơ sở nhận thức sâu sắc về tác dụng lớn lao của báo chí, văn học, nghệ thuật trong việc cảm hoá, giáo dục con người và tuyên truyền, vận động cách mạng.

Trong khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Trong khi đọc trang 9 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Liên hệ đến những tác phẩm chính luận của Hồ Chí Minh đã được học hoặc đã đọc.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn, khả năng tổng hợp.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Phân tích quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh qua các tác phẩm chính luận:

- Tác phẩm "Bản án chế độ thực dân Pháp":

+ Tác phẩm thể hiện quan điểm của Hồ Chí Minh về bản chất tàn ác, phi nhân đạo của chế độ thực dân Pháp.

+ Người sử dụng các lập luận chặt chẽ, dẫn chứng cụ thể để tố cáo tội ác của thực dân Pháp.

+ Tác phẩm thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn và ý chí quyết tâm giành độc lập dân tộc của nhân dân Việt Nam.

Trong khi đọc 7

Trả lời Câu hỏi 7 Trong khi đọc trang 9 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Truyện, kí của Hồ Chí Minh chủ yếu được viết trong những khoảng thời gian nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản trong SGK

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Truyện, kí của Hồ Chí Minh chủ yếu được ra đời vào những năm hai mươi của thế kỉ XX.

Trong khi đọc 8

Trả lời Câu hỏi 8 Trong khi đọc trang 10 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Liên hệ đến những bài thơ của Hồ Chí Minh đã được học hoặc đã đọc.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn, khả năng tổng hợp kiến thức.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Bài thơ "Tức cảnh Pác Bó":

+ Bài thơ thể hiện quan điểm của Hồ Chí Minh về cuộc sống giản dị, thanh tao của Người.

+ Người hòa mình vào thiên nhiên, lấy thiên nhiên làm bạn.

+ Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời của Người.

Trong khi đọc 9

Trả lời Câu hỏi 9 Trong khi đọc trang 11 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Chú ý nguyên nhân dẫn đến sự đa dạng về cấu trúc, ngôn ngữ và giọng điệu trong các tác phẩm ngôn từ của Hồ Chí Minh.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đọc kĩ phần phân tích về phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Nguyên nhân: Liên quan đến phong cách sáng tác và việc mà Bác lựa chọn đề tài, nội dung cho tác phẩm

Trong khi đọc 10

Trả lời Câu hỏi 10 Trong khi đọc trang 11 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Giữa hai mảng truyện, kí của Hồ Chí Minh có sự khác nhau như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, sử dụng khả năng tổng hợp, so sánh hai vấn đề.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Trong khi đọc 11

Trả lời Câu hỏi 11 Trong khi đọc trang 11 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Bạn liên hệ đến những bài thơ đã học, đã đọc nào cho thấy sự đa dạng trong phong cách thơ Hồ Chí Minh?

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn đã học, vận dụng khả năng tìm hiểu thông tin.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

+ Bài thơ "Cảnh khuya": thể hiện sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên, tâm hồn thanh cao, ung dung của Bác trong hoàn cảnh gian khổ.

+ Bài thơ "Ngắm trăng": thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời của Bác trong tù.

- Phong cách thơ triết lý:

+ Bài thơ "Phong cách Hồ Chí Minh": ca ngợi phẩm chất cao quý của Bác.

- Ngoài ra, còn có những bài thơ khác thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa các phong cách thơ trên.

Sau khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Những tri thức về tiểu sử Hồ Chí Minh trong văn bản đã đem lại cho bạn cảm xúc, suy nghĩ gì?

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn, đọc kĩ văn bản, tìm ra các luận điểm được triển khai trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Những tri thức về tiểu sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh đem lại cho em những cảm xúc và suy nghĩ sau:

- Cảm xúc:

+Tự hào: Bác là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, người đã dẫn dắt nhân dân ta giành chiến thắng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.

+ Kính phục: Bác có lòng yêu nước nồng nàn, ý chí kiên cường, nghị lực phi thường và phẩm chất đạo đức cao quý.

+ Cảm động: Bác dành cả cuộc đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, hy sinh thầm lặng vì hạnh phúc của nhân dân.

Sau khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Bạn hiểu như thế nào về sự thống nhất giữa sự nghiệp cách mạng và sự nghiệp văn học ở tác gia Hồ Chí Minh.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn, đọc kĩ các luận điểm, luận cứ, các dẫn chứng đề cập tới sự thống nhất giữa sự nghiệp cách mạng và sự nghiệp văn học.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Người coi sự nghiệp cách mạng và sự sáng tác văn học là hai phần không thể tách rời. 

Sau khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Khi nêu công khai quan điểm sáng tác của mình, Hồ Chí Minh muốn hướng tới điều gì? Dựa trên sự suy luận và những kiến thức đã học, hãy cho biết quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh đã có tác động như thế nào đến xu hướng phát triển của nền văn học cách mạng Việt Nam 

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn, vận dụng tư duy tổng hợp các kiến thức.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Việc Hồ Chí Minh nhiều lần nêu công khai quan điểm sáng tác của mình cho thấy chủ trương "Đưa nghệ thuật vào chính trị", điều này có ý nghĩa to lớn trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, giai cấp, mà khi đó, việc vận động quần chúng được xác định là nhiệm vụ trung tâm.

- Tác động:

+ Quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh vừa có ý nghĩa soi tỏ bản chất cách mạng của những tác phẩm được Người viết ra, vừa có ý nghĩa định hướng phát triển cho cả một nền văn học phục vụ sự nghiệp xây dựng xã hội mới

+ Trong thực tế, quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh đã được đồng nhất với quan điểm sáng tác chung của cả nền văn nghệ cách mạng. Nhiều nhà thơ, nhà văn đã nhắc lại nội dung quan điểm sáng tác đó theo những hình thức khác nhau, tạo nên nền tảng tư tưởng - nhận thức vững chắc cho toàn bộ sáng tác hướng về cách mạng

Sau khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Vì sao có thể nói Hồ Chí Minh đã để lại cho hậu thế một di sản văn học lớn? Trong di sản văn học đó, bộ phận nào chiếm ưu thế về khối lượng? Điều này có thể được giải thích như thế nào? 

Phương pháp giải:

Vận dụng tư duy phản biện và khả năng phân tích, chứng minh yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Di sản văn học của Hồ Chí Minh:

+ Số lượng tác phẩm: Hồ Chí Minh đã để lại cho đời một kho tàng tác phẩm phong phú, đa dạng về thể loại, bao gồm: thơ ca, văn xuôi, báo chí, nhật ký,...

+ Chất lượng tác phẩm: Các tác phẩm của Hồ Chí Minh đều có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao, thể hiện tầm nhìn xa, tư tưởng lớn và phẩm chất cao quý của Người.

+ Tầm ảnh hưởng: Di sản văn học của Hồ Chí Minh đã và đang có ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống tinh thần của nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế.

- Bộ phận chiếm ưu thế về khối lượng:

+Bộ phận văn chính luận: chiếm ưu thế về khối lượng trong di sản văn học của Hồ Chí Minh.

- Lý giải:

+ Hoạt động chính: Hồ Chí Minh là một nhà cách mạng vĩ đại, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực chính trị.

+ Mục đích sáng tác: Nhằm tuyên truyền, giáo dục, cổ vũ, động viên nhân dân tham gia cách mạng.

Sau khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Hãy tìm một số bằng chứng khẳng định sức tác động mạnh mẽ của những tác phẩm do Hồ Chí Minh viết ra trong suốt cuộc đời cống hiến cho sự nghiệp cách mạng.

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp” và “Tuyên ngôn độc lập” là những ví dụ về sức tác động mạnh mẽ của văn học Hồ Chí Minh, thể hiện quan điểm đấu tranh chính trị và tiếp thêm nguồn cảm hứng cho phong trào cách mạng.

Sau khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Tìm trong văn bản những câu hay những lí giải tính đa dạng của phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, tìm ra những câu nói hay, những lí giải tính đa dạng của phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Những câu hay những ý giải tính đa dạng của phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh là: Phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh đa dạng và phong phú, từ văn chính luận đến thơ ca, mỗi thể loại đều thể hiện sự sáng tạo và tài năng của Người.

- Lí giải tính đa dạng:

+ Sự đa dạng trong phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh phản ánh sự phong phú của một cuộc đời hoạt động cách mạng không mỏi mệt và sự đa diện của một tài năng văn chương đích thực

Sau khi đọc 7

Trả lời Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Bạn có cảm nhận và đánh giá như thế nào về tài năng văn học và phẩm chất nghệ sĩ của Hồ Chí Minh?

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức Ngữ văn đã được học để lí giải yêu cầu của câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Về tài năng văn học: Hồ Chí Minh là một nhà văn, nhà thơ, nhà báo lớn của Việt Nam. Các tác phẩm của Người thể hiện phong cách nghệ thuật độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân.

- Về phẩm chất nghệ sĩ: Hồ Chí Minh là một nghệ sĩ lớn với những phẩm chất cao quý

+ Lòng yêu nước: Lòng yêu nước là nguồn cảm hứng chủ đạo trong sáng tác của Hồ Chí Minh. Các tác phẩm của Người luôn hướng về Tổ quốc, về nhân dân, thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước.

+ Tính dân tộc: Phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh mang đậm tính dân tộc. Người sử dụng ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu, gần gũi với đời sống của nhân dân. Các tác phẩm của Người thể hiện những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

+ Tính nhân văn: Hồ Chí Minh là một nhà văn, nhà thơ có tầm nhìn rộng lớn, hướng đến những giá trị chung của nhân loại. Các tác phẩm của Người thể hiện tình yêu thương con người, sự đồng cảm với những người cùng khổ, niềm tin vào hòa bình và công lý.

Kết nối đọc - viết

Trả lời Câu hỏi Kết nối đọc viết trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu những thu hoạch bổ ích của bạn sau khi đọc văn bản Tác gia Hồ Chí Minh

Phương pháp giải:

Dựa vào phần phân tích ở trên

Dựa vào kĩ năng viết đoạn văn đã học

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Hồ Chí Minh, vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam, không chỉ là một lãnh tụ vĩ đại mà còn là một nhà văn, nhà thơ, nhà báo lớn. Tác phẩm của Người là một kho tàng vô giá, là nguồn cảm hứng cho mọi thế hệ. Bác là tấm gương sáng về đạo đức, lối sống. Người luôn yêu thương con người, đồng cảm với những người cùng khổ, tin tưởng vào hòa bình và công lý. Vị lãnh tụ vĩ đại ấy sáng tác ở nhiều thể loại khác nhau: văn chính luận, thơ ca, truyện ký, bút ký,... Các tác phẩm của Bác thể hiện phong cách nghệ thuật độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân; sử dụng ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu, gần gũi với đời sống của nhân dân. Học tập và noi theo tấm gương đạo đức, lối sống của Bác Hồ là trách nhiệm của mỗi người. Chúng ta cần rèn luyện cho mình lòng yêu nước, tinh thần cống hiến cho đất nước. Tác phẩm "Tác gia Hồ Chí Minh" đã giúp em hiểu thêm về con người và sự nghiệp của Bác Hồ. Đây là một tài liệu quý giá giúp em học tập và noi theo tấm gương sáng của Bác.

Bài đọc

>> Xem chi tiết: Văn bản Tác gia Hồ Chí Minh