Soạn bài Ôn tập bài 1 SGK Ngữ văn 8 tập 1 Chân trời sáng tạo - siêu ngắn

Câu 1

Câu 1 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Tìm một số điểm giống nhau, khác nhau về nội dung và hình thức giữa bài thơ Trong lời mẹ hát (Trương Nam Hương) và Nhớ đồng (Tố Hữu).

Phương pháp giải:

Vận dụng thao tác so sánh

Lời giải chi tiết:

Câu 2

Câu 2 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nhận xét về cách ngắt nhịp và gieo vần của khổ thơ sau:

Quả bàng vuông xanh non màu lá

Mơn mởn thơm mùi nắng Sơn Ca

Hoa giấy đỏ dưới trời nắng chảy

Chim líu lo rót mật trước hiên nhà

(Lê Cảnh Nhạc, Đảo Sơn Ca)

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu, phân tích

Lời giải chi tiết:

Tác giả đã sử dụng vần “a” để gieo ở cuối các câu, ngắt nhịp 3/4 làm cho nội dung của văn bản có sự kết nối, mạch lạc, câu thơ được mở rộng, ngân ra 

Câu 3

Câu 3 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Xác định từ tượng hình, từ tượng thanh trong các trường hợp sau và cho biết tác dụng của chúng:

a. Những nhà có sân rộng người ta còn phơi lựa trên giàn, lúa khô đem vô bồ được mấy hôm đã thấy trên mặt sân xâm xấp nước lúa rày đã lấm tấm xanh.

(Nguyễn Ngọc Tư, Mùa phơi sân trước)

b. Nhưng đêm nay trời nhiều mây. Lá cây xào xạc. Côn trùng trong lòng đất rỉ rả mãi một điệu buồn. Ai như Tắc Kè khuya khoắt đang gọi cửa. Đêm ở Bờ Giậu thanh vắng đến nỗi nghe rõ cả tiếng Ốc Sên đi làm về, nhẹ nhàng vén tà áo dài trườn qua chiếc lá rụng. Nửa đêm, xíu chút nữa Bọ Dừa thiếp đi thì sương bắt đầu rơi. Lẫn trong tiếng thở dài của gió là tiếng rơi lộp độp của sương.

(Trần Đức Tiến, Giọt sương đêm)

Phương pháp giải:

Vận kĩ năng đọc hiểu

Áp dụng kiến thức về từ tượng hình từ tượng thanh

Lời giải chi tiết:

a. Từ tượng hình: Xâm xấp => Nước gần như phủ kín bề mặt lúa, một vùng quê nghèo, suốt mấy tháng là mưa nên con người nơi đây rất mong nắng, người ta thiết kế những giàn phơi để hong mọi thứ cho khô.

b. Từ tượng thanh: xào xạc, rì rả, lộp bộp => Âm thanh ban đêm cũng là âm thanh của cuộc sống loài vật, kết hợp với biện pháp tu từ nhân hóa làm cho đối tượng được nhắc đến thêm sinh động, hấp dẫn.

Câu 4

Câu 4 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Trải nghiệm thú vị nhất mà em có được khi làm một bài thơ sáu chữ, bảy chữ là gì?

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng làm văn

Lời giải chi tiết:

Đó là làm sao trong sáu chữ ấy phải truyền tải được suy nghĩ, đây vừa là khó khăn vừa kích thích sự sáng tạo.

Câu 5

Câu 5 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Chọn một bài thơ tự do mà em yêu thích và viết đoạn văn chia sẻ cảm nghĩ của em về bài thơ đó.

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng làm văn

Lời giải chi tiết:

Dục Thúy sơn- Nguyễn Trãi

Phiên âm:

Hải Khẩu hữu tiên san,

Tiền niên lũ vãng hoàn.

Liên hoa phù thuỷ thượng,

Tiên cảnh trụy trần gian

Tháp ảnh trâm thanh ngọc

Ba quang kính thuý hoàn.

Hữu hoài Trương Thiếu bảo.

Bi khắc tiển hoa han.

Dịch thơ:

Cửa biển có non tiên

Từng qua lại mấy phen.

Cảnh tiên rơi cõi Tục.

Mặt nước nổi hoa sen,

Bóng tháp hình trâm ngọc

Gương sông ánh tóc huyền

Nhớ xưa Trương Thiếu bảo

Bia khắc dấu rêu hoen.

(Khương Hữu Dụng dịch)

Đoạn văn cảm nghĩ:

“Dục Thúy Sơn” có thể được sáng tác vào thời điểm sau cuộc kháng chiến chống giặc Minh và trước khi Nguyễn Trãi lui về ở ẩn tại Côn Sơn. Bài thơ được sưu tầm và xếp vào Ức Trai thi tập. Thể thơ ngũ ngôn luật thi (ngũ luật) - một thể của thơ Đường luật với bố cục, sáu câu đầu thiên về tả cảnh, bức tranh núi Dục Thuý; hai câu kết thể hiện cảm xúc hoài niệm của tác giả. Hai câu thơ đầu tác giả giới thiệu chung về cảnh vật trong mối quan hệ với tác giả. Nhà thơ đã mấy lần đến chơi núi. Cảnh tuy đã quen, nhưng lần này đến không khỏi ngạc nhiên vẻ đẹp “non tiên” hiện lên trước cửa biển. Bốn câu thơ sau: Bức tranh sơn thủy hữu tình. Bức tranh toàn cảnh núi Dục Thuý được thể hiện rõ nét trong hai câu 3 - 4, từ điểm nhìn xa, có tầm bao quát rộng. Núi Dục Thuý được tác giả ví như đoá sen nổi trên mặt nước, hình ảnh và bút pháp mới lạ, độc đáo. Hình ảnh đóa sen có ý nghĩa biểu tượng, gợi ý niệm thoát tục, như là cõi tiên rơi xuống trần gian. Ngôn từ được sử dụng tinh xác, tạo ấn tượng, trong nguyên văn, từ phù có nghĩa là nổi, nhưng lay động tại chỗ; từ truỵ có nghĩa là rơi, rớt từ trên cao xuống, thể hiện sự sống động trong miêu tả. Dấu ấn riêng của tâm hồn Nguyễn Trãi thể hiện rõ nhất qua những liên tưởng xuất hiện ở cái nhìn cận cảnh (hai câu 5 - 6). Các chi tiết đặc sắc được thể hiện khi so sánh bóng tháp hiện trên mặt nước như chiếc trâm ngọc xanh; ánh sáng sóng nước như đang soi chiếu mái tóc biếc. Trâm ngọc xanh và mái tóc biếc gợi hình ảnh trẻ trung, trong sáng, trữ tình, nên thơ, giúp liên tưởng đến hình ảnh người con gái. Vẻ đẹp của thiên nhiên được so sánh với vẻ đẹp của con người; lấy nét đẹp của người con gái để hình dung bóng núi trên sóng biếc. Sự liên tưởng này rất hiện đại, đặc biệt, hiếm thấy trong thơ cổ. Thơ cổ thường lấy chuẩn mực vẻ đẹp tự nhiên để so sánh với con người. Sự liên tưởng và bút pháp mới lạ này cho thấy tâm hồn trong sáng, nhạy cảm, tinh tế của nhà thơ.  Hai câu thơ cuối thể hiện tâm sự hoài niệm của nhà thơ, cũng giống như các bài thơ khác cùng chủ đề của Nguyễn Trãi, lại thường là sự bộc lộ những suy tư về con người, về lịch sử, về dân tộc. Ý thơ thể hiện rõ sự hoài niệm, nhớ tiếc. Điều này cho thấy tâm hồn hướng nội, sâu sắc của Nguyễn Trãi. “Dục Thúy Sơn” là bài thơ tả cảnh ngụ tình đặc sắc. Bài thơ ngũ ngôn bát cú bằng chữ Hán. Hình tượng thơ mĩ lệ, cảnh sắc đượm vẻ thần tiên. Trong phần luận, bốn hình ảnh ẩn dụ sóng nhau, đối nhau, hình ảnh này làm đẹp thêm hình ảnh kia, thể hiện cách cảm, cách tả của nhà thơ mang tâm hồn thơ mộng, tài hoa. Ức Trai, trong cảm nhận cái đẹp của thiên nhiên, sông núi, ngòi bút tài hoa của ông rất tinh tế và nhạy cảm trong gợi tả và biểu cảm.

Câu 6

Câu 6 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Liệt kê một vài kỹ năng mà em có được khi nghe vả tóm tắt nội dung thuyết trình của người khác.

Phương pháp giải:

Tổng hợp và phân tích thông tin

Lời giải chi tiết:

Kĩ năng thuyết trình

Kĩ năng làm việc nhóm

Kĩ năng xử lý tình huống, đặc biệt là những tình huống bất ngờ

Kĩ năng giao tiếp

Câu 7

Câu 7 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Tinh yêu thương đã làm giàu tâm hồn chúng ta như thế nào?

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức tập làm văn

Lời giải chi tiết:

Tình yêu thương là sự quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ người khác. Loài người chúng ta nhờ có cảm xúc mà có thể thắm thiết, gắn bó với nhau. Nhờ tình yêu thương chúng ta đã xích lại gần nhau, trao cho nhau những điều tốt đẹp nhất để cuộc sống của tất cả chúng ta đều được vui vẻ, tràn ngập tiếng cười. Tình yêu thương có thể cảm hóa con người, giúp chúng ta biết cảm thông cho những số phận bất hạnh, giúp người gần người hơn và chắc chắn nếu xã hội không tồn tại yêu thương sẽ là xã hội vô cảm.