Soạn bài Chuyện chức phán sự đền Tản Viên SGK Ngữ văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

Nội dung chính

Trước khi đọc

Trả lời Câu hỏi Trước khi đọc trang 69 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Tóm tắt một truyện kể dân gian có sử dụng yếu tố kì ảo và cho biết tác dụng của yếu tố kì ảo trong tác phẩm.

Phương pháp giải:

- Tìm đọc một truyện kể dân gian có yếu tố kì ảo

- Phân tích tác dụng của yếu tố kì ảo

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Tóm tắt truyền thuyết Thánh Gióng:

Vào đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ăn ở phúc đức, mãi không có con. Một hôm ra đồng, bà vợ ướm vào vết chân to, về thụ thai, mười hai tháng sau sinh ra cậu bé khôi ngô tuấn tú lên ba tuổi không biết đi không biết nói cười. Mãi tới khi sứ giả loan tin tìm người đánh giặc lúc này Gióng mới cất tiếng nói xin vua roi sắt, áo giáp sắt, ngựa sắt để đi đánh giặc. Gióng được bà con láng giềng góp gạo nên lớn nhanh như thổi, vươn vai trở thành tráng sĩ rồi cưỡi ngựa xông vào giết giặc. Roi sắt gãy, Gióng nhổ bụi tre ven đường đánh giặc. Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay lên trời.

Trong truyện Thánh Gió, có nhiều chi tiết hoang đường và kì ảo được sử dụng để thể hiện nội dung truyện. Đây là bài phân tích 1 chi tiết kì ảo trong truyền thuyết Thánh Gióng: 

- Câu chuyện về việc "Mẹ ướm chân lên một vết chân rất to, thì mang thai suốt 12 tháng rồi sinh ra Gióng": Chi tiết này là một ví dụ rất rõ ràng về việc tác giả sử dụng sự hoang đường và kì ảo để tạo ra một tác phẩm vô cùng đặc biệt. Trong thực tế, quy luật sinh sản của con người là hoài thai trong khoảng 9 tháng 10 ngày. Tuy nhiên, trong truyện Thánh Gióng, việc Mẹ mang thai suốt 12 tháng là một biểu trưng cho sự thiêng liêng và kì diệu. Điều này thể hiện sự đặc biệt và siêu phàm của Thánh Gióng, người được xem như một thần thánh và nhân vật hùng mạnh trong văn học và tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

Trong khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 69 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Chuyện gì sẽ xảy ra với Tử Văn sau khi đốt đền?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần đầu văn bản

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Sau khi Tử Văn đốt đền, chàng có thể bị trừng trị vì khinh thường thánh thần.

+ Theo quan niệm truyền thống: Đốt đền là hành động báng bổ thần linh cho nên ai cũng kiêng kị không dám đụng chạm. 

+ Hành động của Ngô Tử Văn không phải phạm vào tín ngưỡng bởi đây là nơi trú ngụ của hồn ma tên tướng giặc họ Thôi - kẻ thù xâm lược nước ta. Đây là ngôi đền tà chẳng những không phù hộ cho dân lành mà còn làm yêu làm quái trong dân gian.

Trong khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 71 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Cách đối xử của Tử Văn với “người đội mũ trụ" và “ông già áo vải, mũ đen" có gì khác biệt?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, so sánh thái độ của Tử Văn với “người đội mũ trụ" và “ông già áo vải, mũ đen" 

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Cuộc đối đầu giữa Tử Văn và hồn ma tên tướng giặc. 

+ Tên tướng giặc giả làm cư sĩ đến đe dọa, mắng chửi Ngô Tử Văn, đòi dựng lại ngôi đền 

+ Thái độ Ngô Tử Văn: Mặc kệ, ngồi ngất ngưởng, tự nhiên. 

- Cuộc gặp gỡ giữa Tử Văn và Thổ công: 

+ Thổ công: Kể lại sự việc mình bị hại nhưng vẫn nhẫn nhịn cam chịu, căn dặn Ngô Tử Văn cách đối phó với tên tướng giặc. 

+ Tử Văn: Kinh ngạc, hỏi kĩ lại chuyện và sẵn sàng chuẩn bị cuộc chiến với tên bách hộ họ Thôi.

Trong khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 73 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Bạn hình dung thế nào về cõi âm và cuộc đối mặt giữa Tử Văn với “người đội mũ trụ" trước điện của Diêm Vương?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ văn bản

- Học sinh suy đoán về cuộc đối mặt

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Quang cảnh : không khí rùng rợn 

- Sử dụng nhiều hình ảnh mang tính chất kì ảo, hoang đường → nhấn mạnh hơn quang cảnh đáng sợ nơi cõi âm. Gợi cảm giác rùng rợn, khiếp sợ. Nhưng chính không gian ấy lại làm nổi bật khí phách của Ngô Tử Văn bình tĩnh, can đảm

- Đó là cuộc đối mặt đầy sự khó khăn và cam go nhưng bằng chính nghĩa và sự dũng cảm, cương trực đấu tranh cho chính nghĩa, cuối cùng Ngô Tử Văn đã chiến thắng.

- Cuộc xét xử Ngô Tử Văn dưới âm phủ:

+ Những lời vu cáo xảo quyệt của hồn ma tên tướng giặc.

+ Thái độ quát nạt, giận dữ của Diêm Vương

+ Ngô Tử Văn: Tỏ thái độ cứng cỏi trước Diêm Vương đầy uy quyền, đấu tranh vạch mặt tên tướng giặc gian tà.

→ Tử Văn phải đương đầu với những thế lực mạnh, áp đảo.

+ Hồn ma tên tướng giặc: Tranh cãi với Tử Văn, sau lại lo sợ, đạo đức giả: xin giảm án cho Tử Văn.

+ Ngô Tử Văn: Bình tĩnh, khảng khái không chịu nhún nhường, xin đem tư giấy đến đền Tản Viên chứng thực.

+ Diêm Vương: Nghi ngờ, cho người đến đền Tản Viên chứng thực → Tử Văn được xử thắng kiện và được tiến cử làm chân phán sự ở đền thánh Tản Viên.

→ Cái thiện, cái chính nghĩa đã thắng cái gian tà, cái ác.

→ Tử Văn là con người cứng cỏi, không chùn bước trước những thế lực xấu xa, quyết tâm đến cùng để bảo vệ lẽ phải.

Trong khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Trong khi đọc trang 73 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Kết truyện này gợi cho bạn nhớ đến phần kết trong tác phẩm văn học dân gian nào?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ văn bản

- Học sinh liên hệ với văn bản khác

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Chuyện người con gái Nam Xương - Nguyễn Dữ

Trong khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Trong khi đọc trang 74 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Bạn có đồng tình với lời bình này hay không?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ văn bản

- Học sinh liên hệ với văn bản khác

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Tử Văn là người can đảm, dũng mãnh khinh thường sự đe dọa, hống hách của tướng giặc. Hãy đấu tranh đến cùng chống lại cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa.

Sau khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Xác định đề tài, tóm tắt chuỗi hành động/ sự kiện được kể và chỉ ra mối quan hệ giữa chúng trong văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Đề tài: Người tri thức luôn cương trực, đề cao chính nghĩa, luôn sẵn sàng đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu.

- Các sự kiện chính của câu chuyện Tản Viên từ Phán sự lục:

+ Tử Văn và hành động đốt đền

+ Tử Văn gặp hồn ma tên Bách hộ Thôi và Thổ thần.

+ Tử Văn bị bắt và cuộc đối chất ở Minh ti trước Diêm Vương.

+ Tử Văn thắng lợi trở về, nhận chức Tản Viên.

+ Cuộc gặp gỡ giữa quan phán sự và người quen cũ.

Các sự kiện chính được trình bày theo trình tự thời gian, từ lúc bắt đầu sự việc là hành động đốt đền tà của Tử Văn, sau đó chàng gặp hồn ma tên Bách hộ Thôi và Thổ thần, rồi chàng bị bắt xuống Minh Ti, đối chất với Diêm Vương và thắng lợi trở về, nhận chức Tản Viên.

Sau khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Phân tích tính cách của nhân vật Tử Văn và cho biết:

a. Tử Văn tiêu biểu cho những người thuộc tầng lớp nào trong xã hội đương thời?

b. Tính cách của Tử Văn đã góp phần thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Cách 1

a. Tầng lớp tri thức giàu tinh thần, tự tôn dân tộc, luôn đứng về chính nghĩa, cương trực, dũng cảm, dám đứng lên đấu tranh chống lại cái hung bạo đem lại chiến thắng của công lí cho người dân.

b. Con người của chính nghĩa đã được đứng ra để thực hiện công lý là một thắng lợi có ý nghĩa sâu sắc, khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà.

Sau khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Bình luận về một trong hai chi tiết sau:

a. Hình phạt mà Diêm Vương dùng để trừng trị tội lừa dối của “người mũ trụ";

b. Chức phán sự mà Tử Văn được Thổ Công tiến cử sau vụ kiện ở Minh Ti.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Cách 1

a. Chi tiết Diêm Vương xử kiện là chi tiết giàu ý nghĩa. Dù cho ở đâu, trần gian hay âm phủ thì công lý đều được thực thi, cái thiện sẽ chiến thắng cái ác, người xấu sẽ phải nhận quả báo. Cõi âm, đó là nơi con người sẽ phải đến để nhận sự phán xét và thưởng phạt cho những việc làm khi còn sống của mình. Đó là niềm tin vào sự luân hồi, quả báo sau khi chết của người xưa. Chi tiết này cũng giúp cốt truyện trở nên kịch tính, cam go, đồng thời Nguyễn Dữ gián tiếp ca ngợi vẻ đẹp dũng cảm và khảng khái của Ngô Tử Văn. Bởi vậy, có thể nói, chi tiết Diêm Vương xử kiện dồn nén một cách sâu sắc tư tưởng và ý đồ của nhà văn.

b. Chức phán sự của Ngô Tử Văn là hình thức thưởng công xứng đáng, khích lệ những người dũng cảm đấu tranh cho công lý và chính nghĩa.

Sau khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Nhận xét về cách kết thúc truyện và lời bình của người kể chuyện ở cuối văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Kết thúc Chuyện chức phán sự đền Tản Viên thể hiện một cách sâu sắc triết lí dân gian ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác, gieo gió gặt bão. Kẻ gian trá, xấu xa như hồn ma tướng giặc họ Thôi đã phải chịu tội còn người cương trực, khẳng khái như Ngô Tử Văn xứng đáng được muôn đời ngợi ca. Lòng cảm phục và thái độ ngợi ca của Nguyễn Dữ đã được thể hiện một cách trực tiếp trong lời bình ngay sau kết thúc truyện. Theo ông, con người sống trên đời không sợ “cứng quá thì gãy” mà chỉ sợ không thể cứng được. Ngô Tử Văn một kẻ sĩ nước Vỉệt là người đã luôn giữ cho mình sự cứng cỏi để vượt qua mọi thế lực phi nghĩa. Cũng từ nhân vật này, người đọc có thể thấy Nguyễn Dữ rất đề cao sự cứng cỏi trong nhân cách kẻ sĩ. Thực ra đã là trí thức thì cần rất nhiều phẩm chất tốt đẹp. Quan niệm của Nguyễn Dữ về nhân cách kẻ sĩ không phải không đúng nhưng có lẽ chưa đầy đủ, trọn vẹn. Nếu kẻ sĩ lức nào cũng cứng quá thì chắc chắn cũng sẽ cổ lúc phải gãy. 

Có khi sức hấp dẫn của những câu chuyện lại ở kết thúc giàu ý nghĩa. Viết Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, Nguyễn Dữ không chỉ làm người đọc hài lòng bởi một kết thúc có hậu mà còn khiến chúng ta phải có những giây phút lắng lại để chiêm nghiệm về ý nghĩa của kết thúc đó.

Sau khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Xác định chủ đề của truyện.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Chủ đề truyện: đề cao chính nghĩa, dũng cảm cương trực nhất định chiến thắng gian tà.

Sau khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một truyện truyền kì? Qua tác phẩm, bạn có suy nghĩ gì về hiện thực đời sống xã hội đương thời và thái độ, quan điểm của tác giả trước hiện thực ấy?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Truyện có yếu tố kì ảo

- Trong truyện, thế giới con người và thế giới cõi âm với những thánh thần ma quỷ có sự tương giao. Đó chính là yếu tố tạo nên sự hấp dẫn của thể loại. 

Sau khi đọc 7

Trả lời Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 74 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Chỉ ra một số điểm tương đồng, khác biệt trong cách sử dụng yếu tố kì ảo ở Chuyện chức phán sự đền Tản Viên với một truyện cổ tích thần kì mà bạn từng đọc.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Bài tập sáng tạo

Trả lời Bài tập sáng tạo trang 74 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Dựa vào xung đột giữa các bên và chuỗi hành động của phân vật Tử Văn, bạn hãy phác thảo ý tưởng cho một kịch bản sân khấu hóa tác phẩm Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.

Phương pháp giải:

Nhớ lại đặc điểm về kịch bản sân khấu

Đọc kĩ lại văn bản và sân khấu hóa tác phẩm

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Phân cảnh 1: Dẫn chuyện: "Cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, vùng ấy thành một nơi chiến trường."

(Hai tướng sĩ đi ra, cầm kiếm chém qua chém lại, tướng ta khụy xuống, tướng thù quay lưng, hai tay nâng thanh kiếm lên đắc chí. Tướng ta đứng dậy, đâm một nhát sau lưng, tướng thù quay lại, một tay ôm vết thương, giơ kiểm chỉ chỉ)

Tướng thù: "Ngươi.. Ngươi."

Tướng ta: "Ngươi đừng hòng xâm chiếm được nước ta."

Tướng thù: "Hahahha.. Ta chết nơi đây, ta át sẽ bắt dân chúng nhà ngươi phục tùng, quỳ gối. Suốt kiếp dân chúng nhà ngươi lầm than.. hahahha."

Phân cảnh 2:

(Một nhóm phụ nữ đầu kia đi lại, một người đầu này)

Phụ nữ 1.1: "Ơ, chào chị."

Phụ nữ 1.0: "Chào.."

(Lại gần)

Phụ nữ 1.2: "Chào chị nhá, lâu lắm mới gặp chị. Dạo này mẹ chồng chị thế nào rồi? Hôm trước em qua thăm mà.. nom cụ còn yếu lắm."

Phụ nữ 0: "Cảm ơn em đã hỏi. Mẹ chồng chị giờ cũng đỡ nhiều rồi. Hôm nay vợ chồng chị lên trên đền Tản Viên lễ bái, bệnh cụ chắc cũng có ngày thuyên giảm."

Phụ nữ 1.3 "Mà sao chị phải đi lên tận trên ấy, đền nhà mình?"

Phụ nữ 0: "Không phải đâu em ạ. Đền nhà mình hồi trước linh thiêng là như thế, bây giờ lên cứ thấy rờn rợn. Mẹ chồng chị ngày trước đi, thấy một cái bóng thoát ẩn thoát hiện.. Thế rồi về lăn ra ốm thập tử nhất sinh.. Mãi không khỏi."

Cả nhóm xì xầm "Sợ thế.. Sợ thế.."

Phụ nữ 1.3: "Em nghe người ta nói, con cụ Lý đầu làng đi lễ đền về, không biết gặp phải cái gì.. Mà.. mà về chết tức tưởi."

Cả nhóm xì xầm: "Không biết chuyện gì đã xảy ra với cái đền này nữa.."

Phụ nữ 0: "Nghĩ mà khổ quá.. Thổ công ngày trước phù hộ cho dân lành. Tự dưng bây giờ làm khổ dân chúng.. Như thế là sao ấy nhỉ."

Cả nhóm xì xầm: "Lạ thật.. đúng là lạ quá mà.."

(Một người phụ nữ khác chạy từ xa đến, hớt hải gọi)

Phụ nữ 2: "Chị em ơi.. Ới chị em ơi."

Cả nhóm: "Sao thế.. sao thế."

Phụ nữ 2: "Có người đốt đền."

Cả nhóm: "Đốt đền á.. Thật á.. ai.. ai?"

Phụ nữ 2: "Em mới ở ngoài chợ về, nghe mấy bà bán cá nói với nhau là có người đốt đền."

Cả nhóm: "Mà có biết là ai không? Ai thế này? Gan thật."

Phụ nữ 2: "Nghe đâu có thằng nho sinh. Tên là Ngô Tử Văn, quê ở huyện Yên Dũng, tỉnh Lạng Giang. Ờ.. Ờ

(vẻ thở dốc, chưa hết mệt, người bên cạnh vuốt vuốt lưng cho)

" Cậu ý.. Cậu ý đốt đền.. Người ta đã khuyên ngăn cậu ý rồi, bảo là cậu ý không nghĩ cho mình thì cũng phải nghĩ cho gia đình, cho cả làng.. Không thì ma về nó trù, nó ám cả làng. Nhưng mà cậu ý không nghe.. Đúng là cứng cỏi "(chữ cứng cỏi nhấn mạnh)

Phụ nữ 1.1:" Không biết cái cậu nho sinh ấy giờ thế nào rồi ấy nhỉ. "

Phụ nữ 1.2:" Thế chúng mình đi xem đi. "

Cả nhóm:" Ừ.. đi.. đi.. "

(Đi vào cánh gà)

Phân cảnh 3:

(Tử Văn ngồi trên chiếu, hai tay ôm chéo, run run)

Dẫn chuyện:" Đốt đền xong, Tử Văn về nhà, thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét. Đến đêm bệnh càng nặng thêm rồi chàng mơ thấy. "

(Tử Văn nằm xuống, tên tướng sĩ bại trận đi vào, chàng mơ màng mắt nhắm mắt mở tỉnh dậy)

Tử Văn:" Ông là ai? "

Quỷ:" Ta là một cư sĩ, ta đến để nói rõ cho nhà ngươi biết. Nhà ngươi cớ gì lại dám khinh nhường hủy tượng, đốt đền. Biết điều thì dựng ngôi đền như cũ. Nếu không sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ. "

(Tử Văn hếch mặt, tỏ vẻ không quan tâm)

Quỷ:" Phong đô không xa xôi gì, ta tuy hèn, há lại không đem nổi nhà ngươi tới đấy. "

(Nói xong phất áo bỏ đi)

(Thổ công đi vào)

Thổ công:" Tôi là vị Thổ thần ở đây, nghe thấy việc làm rất thú của nhà thầy, vậy xin đến để tỏ lời mừng. "

Tử Văn:" Thế người đội mũ trụ đến đây ban nãy là ai? Sao mà nhiều thần quá vậy. "

Thổ công:" Đấy là viên tướng bại trận của Bắc Triều, hồn hấn bơ vơ ở Nam quốc, chiếm miếu đền và giả mạo tên họ tôi, gieo tai rắc vạ để kiếm miếng ăn, lừa dối chúng sinh. "

Tử Văn:" Sao ngài không kiện ở Diêm vương và tâu lên Thượng đế, lại đi khinh bỏ chức vị, làm một người áo vải nhà quê. "

Thổ công:" Tôi đã định thưa kiện. Những đền miếu gần quanh, vì tham của đút, đều bênh vực cho nó cả. Không làm thế nào để thông đạt được nên đành tạm ẩn nhẫn mà ngồi xó một nơi. "

Tử Văn:" Hắn có thực là tay hung hãn, có thể gieo vạ cho tôi không? "

Thổ công:" Hắn quyết chống chọi với nhà thầy, hiện đã kiện thầy ở Minh ty. Tôi lén đến đây báo cho nhà thầy biết để mà liệu kế, khỏi phải chết một cách oan uổng. "

(Thổ công ngồi xuống)

Thổ công:" Hễ ở Minh ty có tra hỏi, thầy cứ khai ra những lời nói của tôi. Nếu hắn chối cãi, thầy kêu xin tư giấy đến đền Tản Viên, tôi sẽ khai rõ. Nếu không như thế thì tôi phải vùi lấp trọn đời mà thầy cũng khó lòng thoát nạn. "

(Thổ công đi vào, Tử văn nằm xuống)

Phân cảnh 4:

Dẫn chuyện:" Đến đêm, hai tên quỷ sứ câu hồn Tử Văn, đem về âm phủ. "

Canh cổng:" Tội sâu ác nặng, không được dự vào hàng khoan giảm. "

(Canh cổng phất tay, hai tên quỷ sứ đưa đi)

Tử Văn (kêu to) :" Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội lỗi gì xin bảo rõ cho, không nên bắt phải chết một cách oan uổng. "

Diêm Vương:" Tên này bướng bỉnh gân guốc, nếu không phán đoán cho rõ, vị tất nó đã chịu phục tội. Mau dẫn hấn vào đây. "

(Đưa Tử Văn qua cổng, vào thì thấy tên quỷ đang kêu cầu trước sân)

Diêm vương:" Kẻ kia là một người cư sĩ, có công với tiên triều. Mày là một kẻ hàn sĩ, tội nghiệt tự mình làm ra, còn trốn đi đằng nào? "

Tử Văn:" Thưa Diêm Vương, tôi xin tâu trình đầu đuôi thế này ạ. "

(Đưa hai tay ra phía trước, giả vờ đang nói)

Dẫn truyện:" Tử Văn bèn tâu trình đầu đuôi như lời ông cụ già đã nói, lời rất cương chính, không chịu chùn nhụt chút nào. "

Quỷ:" Trước vương phủ mà hắn còn đơm đặt bịa tạc. Huống hồ ở một nơi đền miếu quạnh hiu, sợ gì mà hắn không dám cho một mớ lửa. "

Tử Văn:" Ngươi, ngươi đừng có mà giảo biện. "

Tử Văn (nhìn lên Diêm Vương) :" Nếu Diêm vương không tin, xin đem giấy đến đền Tản Viên để hỏi hư thực, nếu sai, tôi lại xin chịu thêm cái tội nói càn. "

(Quỷ cúi đầu, chắp tay)

Quỷ:" Hắn là một kẻ học trò, lại ngu bướng, quả đáng. Nhưng xin đại vương khoan tha cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi. Nếu đòi hỏi dây dưa và thẳng tay trị tội, sợ có hại cho cái đức hiếu sinh. "

Diêm vương:" Cứ như lời hắn thì nhà người đáng tội tru lục. Điều luật lừa dối đã sẵn sàng đó. Nhà ngươi cớ sao dám làm sự xuất nhập luận tội người ta như vậy? "

(Quay sang nói vs tên quỷ sai)

Diêm vương:" Ngươi mau đến đền Tản Viên để lấy chứng thực về đây cho ta. "

Quỷ sai:" Dạ bẩm diêm vương. Sự việc quả nhất nhất đúng với lời tên Tử Văn này nói. "

Diêm vương:" Đúng là hoang đường. Ngươi giữ chức sự mà còn có sự dối trá càn bậy như thế, huống chi về đời Hán đời Đường buôn quan bán ngục chứ? Người đâu đem hấn ra, lấy lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng, bỏ vào ngục Cửu U. "

Diêm vương:" Nhà ngươi có công trừ hại, truyền cho vị thần đền kia, từ nay phần xôi lợn của dân cúng tế, nên chia cho Tử Văn một nửa. Người đâu, đưa Tử Văn về "

Dẫn chuyện:" Tử Văn về đến nhà, té ra mình chết đã được hai ngày rồi. Nhân đem những việc đã qua kể cho mọi người nghe, ai cũng kinh hãi và không tin là thực. Sau họ đón một bà đồng về phụ bóng, đồng lên cũng nói đúng như lời Tử Văn. Người làng bèn mua gỗ, lại dựng một tòa đền mới. Còn ngôi mộ của người tướng kia thì tự dưng thấy bật tung lên, hài cốt tan tành ra như cám vậy. Một tháng sau. "

Thổ công:" Lão phu được trở về miếu là công của thầy, không biết lấy gì đền đáp. Nay ở đền Tản Viên khuyết một chân Phán sự. Tôi đã hết sức tiến cử, được đức Thánh Tản bằng lòng, vậy xin lấy việc đó để đền ơn nghĩa. Nếu trùng trình độ nửa tháng, sợ sẽ về tay người khác mất. Nên cố gắng đi, đừng nên coi là việc tầm thường. "

Tử Văn (cười) :" Được.. được. "

Dẫn chuyện:" Tử Văn vui vẻ nhận lợi, bèn thu xếp việc nhà rồi không bệnh tật gì mà mất. Năm Giáp Ngọ (1414) có người ở thành Đông Quan vốn quen biết với Tử Văn, buổi sớm đi ra ngoài cửa tây vài dặm, trông thấy ở trong sương mù có xe ngựa đi đến ầm ầm, lại nghe thấy tiếng quát rằng: "Người đi đường tránh ra, xe quan Phán sự!". Người ấy ngẩng đầu trông về phía trước, người ngồi trên xe chính là Tử Văn. Song Tử Văn chỉ ngồi trên xe chắp tay thi lễ chứ không nói một lời nào, rồi thoắt đã cưỡi gió mà đi biến mất. Đến nay con cháu hãy còn, người ta còn truyền là "nhà quan Phán sự!" "

Bài đọc

>> Xem chi tiết: Văn bản Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ)