Văn bản Prô – mê – tê bị xiềng

Prô – mê – tê bị xiềng

(trích)

Ét – sin (Eschyle)

NHẠC TRƯỞNG

Hãy tiết lộ cho chúng em được rõ

Vì lí do nào bị Thần Vương giam giữ

Và đối xử khắt khe tàn ác, đê hèn.

Hãy cho chúng em được biết hết căn nguyên

Nếu Người thấy nói ra mà chẳng ngại.

PRÔ – MÊ - TÊ

Quả thực với ta, chỉ nhắc tới đã là chua xót!

Mà lặng đi càng nặng nỗi đau thương.

Cả hai bên đều xao xuyến bàng hoàng

Từ các thần linh buông mình trong oán hận

Và giữa họ sự bất hoà xảy đến

Kẻ muốn đẩy Crô-nốt (Cronos) đi rời khỏi ngôi trời

Hòng chuyển cả quyền hành cho Dớt nắm trong tay.

Kẻ ngược lại thì đấu tranh kiên quyết

Hồng ngăn cản không bao giờ để Dớt

Chiếm được quyền thống trị các thần linh.

Ta đã lựa những câu khuyên khôn khéo chân tình

Góp với các Khổng Lồ con U-ra-nốt (Uranos) và Trái Đất

Nhưng họ không nghe, họ khinh dùng mưu chước,

Tin ở sức mình họ tưởng đâu có thể dễ như không

Dùng bạo lực giản đơn chiếm đoạt ngai vàng

Nhưng ta, thì mẹ ta - Tê-mít (Thémis) hoặc Gai-a (Gaia)) cũng vậy

Tên gọi khác nhau mà cùng chung hình thái

Đã bao lần nói cho ta biết trước tương lai

Sẽ diễn biến ra sao những lúc sau này,

Rằng nhờ mưu mẹo chứ không phải bạo quyền và sức mạnh

Mà ngôi thống trị vào tay người chiến thắng

Ta giải bày thông tỏ mọi điều trên, 

Nhưng họ không thèm ban cho ta đến cả một cái nhìn!

Trong tình huống ấy, ta nghĩ bụng: với ta, tốt nhất

Là kéo cả mẹ ta đứng về phía Dớt

Hắn sẽ vui lòng theo nhã ý mẹ con ta

Chính nhờ những câu khuyên nhủ thực thà

Của ta đó, mà cái địa ngục Tác-ta (Tartare) đen ngòm thăm thẳm

Đang giam giữ Crô-nốt cổ xưa cùng toàn phe cánh.

Đó, những việc ta đã từng làm cho ông chủ của muôn thần

Và đây, các nàng trông những hình phạt đau thương

Hắn sử dụng để đền ơn ta thuở trước!

Đây cái tệ hại vốn đi đôi cùng bạo ngược

Là thiếu lòng tin ở cả bạn bè

Còn cái điều các nàng hỏi han ta:

Vì sao hắn đoạ đày ta như vậy,

Ta sẽ nói cho các nàng hay mọi nỗi:

Ngay sau khi đoạt cho mình ngôi báu của cha xong,

Hắn ban đặc ân cho tất cả các thần

Và định ngôi thú trong triều đình của hắn

Nhưng không đếm xỉa tới khách trần khốn nạn

Hắn còn toan huỷ diệt giống người

Để sinh ra một giống mới lên thay.

Không ai ngoài ta dám cưỡng lại điều hắn ta dự định.

Một mình ta dám đứng lên can đảm

Ngăn không để người trần nát thịt tan xương

Bước xuống ân tỉ, nơi Ha-đét (Hades) suối vàng.

Đấy, duyên có vì sao ta phải

Gập mình dưới sức nặng đè oan trái

Của những đau thương thê thảm xót xa.

Vì thương xót trần gian như thể ruột rà

Mà ta bị khinh rẻ, không đáng người thương xót.

Thế là họ đoạ đầy ta khắc nghiệt

Cảnh tượng này nhục cho Dớt biết bao nhiêu!

(Hoàng Hữu Đản giới thiệu, biên dịch và chú thích, Bi kịch Hy Lạp, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2007, tr. 44 – 46)