Soạn bài Tôi có một giấc mơ SGK Ngữ văn 11 tập 2 Cánh diều - chi tiết

Nội dung chính

Trước khi đọc 1

Câu 1 (trang 125, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Đọc các thông tin sau và đoán xem tác giả đã “mơ” về điều gì? Vì sao tác giả lại “mơ” về điều đó?

Phương pháp giải:

Chú ý lựa chọn thông tin phù hợp, phục vụ cho việc đọc hiểu. Dựa vào hoàn cảnh mà tác giả gặp phải để nhận ra mong muốn của tác giả.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Tác giả đã “mơ” về một xã hội công bằng, người da đen được đối xử như người bình thường không phải chịu sự bất công, áp bức. 

- Tác giả “mơ” về điều đó vì thực trạng bị đối xử bất công của người da đen tại Mỹ, bản thân tác giả cũng là gốc Phi mang màu sắc da đen.

Trước khi đọc 2

Câu 2 (trang 125, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Đọc toàn bộ văn bản và ghi lại những cảm nhận hoặc ấn tượng đầu tiên của em. 

Phương pháp giải:

Đọc toàn bộ văn bản, ghi lại cảm nhận đầu tiên của bản thân mình về một vấn đề em thấy ấn tượng.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Em ấn tượng sâu sắc với sự bất công, đối xử tệ bạc của những người da đen đang phải chịu đựng. Họ không được sống bình đẳng, chỉ vì màu da mà họ bị phân biệt và coi thường, khinh bỉ.

Trong khi đọc 1

Câu 1 (trang 126, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Hãy tìm hiểu Tuyên ngôn Giải phóng con người mà tác giả nhắc đến.

Phương pháp giải:

Tìm kiếm thông tin qua sách báo, internet

Chú ý lựa chọn thông tin phù hợp, phục vụ cho việc đọc hiểu.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

-  Abraham Lincoln (12 tháng 2, 1809 – 15 tháng 4, 1865), còn được biết đến với tên Abe Lincoln, Người giải phóng vĩ đại, là Tổng thống thứ 16 của Hoa Kỳ từ tháng 3 năm 1861 cho đến khi bị ám sát vào tháng 4 năm 1865. 

- Bày tỏ lập trường chống đối chế độ nô lệ tại Mỹ qua những bài diễn văn và các cuộc tranh luận trong chiến dịch tranh cử, Lincoln nhận được sự đề cử của Đảng Cộng hòa ra tranh cử Tổng thống năm 1860. 

- Sau khi các tiểu bang chủ trương nô lệ ở miền Nam tuyên bố rút khỏi Liên bang Hoa Kỳ, chiến tranh bùng nổ ngày 12 tháng 4, 1861, Lincoln tập trung nỗ lực vào hai phương diện quân sự và chính trị nhằm tái thống nhất đất nước. Ông mạnh dạn hành xử quyền lực trong thời chiến chưa từng có, trong đó có việc bắt giữ và cầm tù không qua xét xử hàng chục ngàn người bị nghi là những kẻ ly khai. 

- Ông ngăn cản Anh Quốc công nhận Liên minh bằng những hành xử khôn ngoan trong sự kiện Trent liên quan đến quan hệ ngoại giao giữa Anh và Hoa Kỳ xảy ra cuối năm 1861. 

- Năm 1861, Lincoln công bố Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ và vận động thông qua Tu chính án thứ Mười ba nhằm bãi bỏ chế độ nô lệ.

Trong khi đọc 2

Câu 2 (trang 126, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Kinh muốn thuyết phục những người tham gia tuần hành không làm điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc đoạn văn 2, tìm ra những lời nói thuyết phục mọi người không làm. 

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Thuyết phục không làm: 

+ Chúng ta không được phép gây ra những hành động sai trái. 

+ Chúng ta không được phép làm dịu cơn khát tự do của mình bằng cách uống nước từ chiếc cốc của sự đắng cay và lòng thù hận. 

+ Chúng ta không cho phép sự kháng nghị sáng tạo của chúng ta thoái hóa thành hành động bạo lực thô bạo. 

+ Không ngừng nghỉ. 

Trong khi đọc 3

Câu 3 (trang 127, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Hãy chú ý những từ ngữ, cụm từ, cấu trúc câu được lặp đi lặp lại trong đoạn này và suy nghĩ về tác dụng của chúng. 

Phương pháp giải:

Chú ý những từ ngữ được lặp lại nhiều ở các câu trong đoạn hai, hiểu được nội dung của nó để suy ra tác dụng.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Từ ngữ, cụm từ được lặp lại: 

+ Chúng ta không…

→ Tác dụng: Nhấn mạnh về những điều chúng ta không được làm để tiếp tục trong cuộc đấu tranh chống lại sự bất công, vươn đến khát vọng tự do, bình đẳng. 

Trong khi đọc 4

Câu 4 (trang 127, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Sau mỗi điệp khúc “Tôi có một giấc mơ” là một ước mong nào của tác giả? 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn 3, chú ý những câu văn có điệp khúc “Tôi có một giấc mơ” để thấy ước mong nào của tác giả.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Ước mong: Sau mỗi điệp khúc đó, thể hiện ước mong to lớn của tác giả về một cuộc sống, một đất nước có quyền bình đẳng, bản thân tác giả, những đứa con của tác giả và tất cả mọi người trên đất nước sẽ được sống, được đánh giá qua phẩm chất, năng lực chứ không phải qua màu da.

Trong khi đọc 5

Câu 5 (trang 128, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Chú ý cách diễn đạt giàu hình ảnh trong phần 3. 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn 3, chỉ ra đặc sắc về nghệ thuật, những chi tiết giàu tính biểu cảm, hình ảnh. 

Lời giải chi tiết:

Cách 1

+ Ngọn núi tuyệt vọng. 

+ Bản nhạc giao hưởng du dương của tình bằng hữu.

+ Sự bất hòa inh ỏi trong đất nước.

→ Tác giả sử dụng cách diễn đạt với những từ ngữ giàu hình ảnh,tạo ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. 

Sau khi đọc 1

Câu 1 (trang 128, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Luận đề của bài viết Tôi có một giấc mơ là gì? Luận đề ấy đã được triển khai qua các phần thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ toàn bài, chú ý để tìm ra câu văn là chủ đề của toàn bài và đưa ra các luận cứ làm rõ luận điểm đó. 

Lời giải chi tiết:

- Luận đề của bài viết Tôi có một giấc mơ là lời kêu gọi đấu tranh giành quyền bình đẳng cho người da đen.

Luận đề ấy đã được triển khai qua 3 phần:

+ Phần 1: Thực trạng cuộc sống người da đen (bị đối xử bất công,…).

+ Phần 2: Cuộc đấu tranh đòi quyền bình đẳng của những người da đen.

+ Phần 3: Giấc mơ của người da đen ở Mỹ.

Sau khi đọc 2

Câu 2 (trang 128, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Ở phần (1), Kinh đã thuyết phục mọi người về sự tham gia của mình trong hoạt động tuần hành bằng cách nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần 1, chỉ ra những câu văn thuyết phục mọi người. 

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Ở phần (1), Kinh đã thuyết phục mọi người về sự tham gia của mình trong hoạt động tuần hành bằng cách: Lin-cơn đã ký bản Tuyên ngôn Giải phóng nô lệ vào một trăm năm trước đó nhưng người da đen vẫn chưa được tự do.

→ Người da đen vẫn phải chịu sự bất công ngay cả chính quê hương của mình.

Sau khi đọc 3

Câu 3 (trang 128, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Trong phần 2, để làm rõ luận điểm “chúng ta không thoả mãn…” trong cuộc “đấu tranh vì quyền con người”, tác giả đã đưa ra những lí lẽ nào? Vì sao người viết không đưa ra những dẫn chứng cụ thể?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần 2, xác định vị trí của luận điểm và đưa ra những lí lẽ và tác giả có sử dụng dẫn chứng (minh chứng cụ thể) hay không? Tại sao tác giả lại làm như vậy. 

Lời giải chi tiết:

- Trong phần 2, để làm rõ luận điểm “chúng ta không thoả mãn…” trong cuộc “đấu tranh vì quyền con người”, tác giả đã đưa ra những lí lẽ như:

+ Và khi chúng ta bước đi, chúng ta phải cam kết rằng chúng ta luôn luôn tiến về phía trước. Chúng ta không được phép quay lại.

+ Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi người da đen vẫn là nạn nhân của sự sợ hãi trong im lặng trước hành vi tàn bạo của cảnh sát.

+ Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi mà cơ thể chúng ta mệt mỏi sau chặng đường dài, không thể thuê một căn phòng trong các nhà nghỉ dọc đường cao tốc hay các khách sạn trong thành phố.

+ Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi người da đen chỉ có thể chuyển từ ngôi nhà ổ chuột nhỏ hơn sang ngôi nhà ổ chuột lớn hơn.

+ Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi những đứa trẻ của chúng ta còn bị tước đoạt cá tính và bị đánh cắp nhân phẩm bởi kí hiệu tuyên bố “Chỉ dành cho người da trắng”.

+ Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi mà vẫn còn người da đen ở Mi-xi-xi-pi (Mississippi) không được đi bầu cử và bất kì người da đen nào ở Niu Oóc (New York) cũng nghĩ rằng anh ta chẳng có gì để bầu cử.

→ Người viết không đưa ra những dẫn chứng cụ thể vì khi đó, người da đen còn không có quyền lên tiếng cho số phận của mình. Do đó, những lí lẽ này chính là cách họ đang đòi quyền tự do cho chính bản thân mình.

Sau khi đọc 4

Câu 4 (trang 128, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Biện pháp tu từ nào đã được sử dụng nhiều lần trong văn bản? Hãy phân tích tác dụng của biện pháp này trong việc thể hiện mục đích, thái độ của người diễn thuyết.

Phương pháp giải:

Gợi nhớ kiến thức về biện pháp tu từ, từ đó chỉ ra biện pháp tu từ sử dụng nhiều lần trong văn bản và phân tích tác dụng trong việc thể hiện mục đích, thái độ của người diễn thuyết. 

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Biện pháp tu từ đã được sử dụng nhiều lần trong văn bản là điệp ngữ: Tôi có một giấc mơ; Chúng ta không…

→ Tác dụng: Nhấn mạnh ước mơ của mình về một cuộc sống bình đẳng, không có sự phân biệt.

Sau khi đọc 5

Câu 5 (trang 128, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Chọn một trong hai luận điểm sau và dùng lí lẽ, dẫn chứng cụ thể để làm sáng tỏ:

- “Giấc mơ” của Kinh đến nay đã trở thành hiện thực. 

- “Giấc mơ” của Kinh đến nay chưa trở thành hiện thực.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung của văn bản, chọn một trong hai luận điểm hợp lý với nội dung bài sau đó đưa ra lý lẽ dẫn chứng để làm sáng tỏ. 

Lời giải chi tiết:

- Em chọn luận điểm: “Giấc mơ” của Kinh đến nay chưa trở thành hiện thực.

- Lí lẽ và dẫn chứng cụ thể cho luận điểm này là:

+ Vào tháng 5/2020, có sự việc về chuyện cựu cảnh sát đã gây ra cái chết của người đàn ông da màu George Floyd, là câu chuyện đẩy mạnh cao trào cho giọt nước tràn ly nạn phân biệt chủng tộc với người da màu ở Mỹ.

+ Tháng 7-2019, hàng nghìn người cũng đã tập trung trên đường phố để phản đối cảnh sát bắn chết 2 người da màu. 

+ Theo thống kê, có thể thấy ở Mỹ, hằng năm có hơn 1.000 vụ việc cảnh sát nước này nổ súng gây chết người và nhiều người trong số này là người Mỹ gốc Phi. 

→ Đó chỉ là một trong những dẫn chứng tiêu biểu cho việc nạn phân biệt chủng tộc đến nay chưa trở thành hiện thực.

Sau khi đọc 6

Câu 6 (trang 128, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Với tiêu đề “Giấc mơ của tôi", em hãy viết một đoạn văn (khoảng 10 dòng) hoặc vẽ một bức tranh thể hiện mong muốn về sự chấm dứt một tình trạng xấu / tiêu cực nào đó đang xảy ra với nhân loại hoặc đất nước mình.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung của văn bản, cách tác giả làm rõ vấn đề. Từ đó vận dụng để viết đoạn văn về chủ đề giấc mơ của bản thân mình về đất nước. 

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Trong thời đại hiện nay, ô nhiễm môi trường là một vấn đề lớn đang ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường sống của chúng ta. Chúng ta đang đối mặt với các vấn đề như sự biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, nước và đất, và sự mất mát đa dạng sinh học. Tình trạng này thực sự vô cùng quan trọng và cấp thiết vì chúng rất nguy hiểm ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống, sự tồn tại của chúng ta. Tuy nhiên, em nhận ra còn rất nhiều người chưa thực sự quan tâm đến nó vẫn cứ “vô tư” làm những việc có lợi ích và gây hại trực tiếp đến môi trường. Vậy chúng ta cần có những giải pháp hiệu quả và cứng rắn để giải quyết vấn đề này. Chúng ta cần đưa ra các chính sách và hành động để giảm thiểu sự ô nhiễm môi trường và bảo vệ môi trường sống. Em mong muốn một tương lai sạch đẹp, trong đó môi trường được bảo vệ và phát triển bền vững cho thế hệ tương lai. Chỉ khi chúng ta hành động một cách đồng lòng và nhất quán, chúng ta mới có thể đạt được mục tiêu này.

Bài đọc

>> Xem chi tiết: Văn bản Tôi có một giấc mơ