Giải bài tập Đọc trang 49, sách bài tập Ngữ văn 12 - Chân trời sáng tạo

A: Câu hỏi củng cố kiến thức Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 49 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Dòng nào dưới đây nêu tiêu chí giúp phân biệt một văn bản thuộc truyện truyền kì với một văn bản thuộc các thể loại truyện khác trong văn học Việt Nam một cách thuận lợi, thuyết phục nhất?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ và tìm câu trả lời đúng nhất: tiêu chí phân biệt một văn bản truyện truyền kì với một văn bản thuộc các thể loại truyện khác trong văn học Việt Nam. 

Lời giải chi tiết:

B. Phản ánh hiện thực bằng yếu tố kì ảo.

A: Câu hỏi củng cố kiến thức Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 49 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Trong các truyện dân gian dưới đây, truyện nào không sử dụng yếu tố kì ảo?

Phương pháp giải:

Dựa vào định nghĩa về yếu tố kì ảo và hiểu biết về những truyện dân gian có trong đáp án, xác định truyện không sử dụng yếu tố kì ảo.

Lời giải chi tiết:

B.Ăn khế trả vàng

A: Câu hỏi củng cố kiến thức Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 49 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Điền các từ ngữ thích hợp vào các vị trí còn trống để hoàn tất đoạn văn nói về thế giới nghệ thuật trong truyện truyền kì: 

Trong truyện truyền kì, thế giới con người giao thoa và kết nối với thế giới của .......................... Tuy nhiên, đằng sau những tình tiết kì ảo, phi hiện thực, người đọc có thể tìm thấy những cũng như những................... quan niệm và thái độ của tác giả đối với ........................

Phương pháp giải:

Đọc và điền từ ngữ thích hợp vào đoạn văn nói về thế giới nghệ thuật trong truyện truyền kì.

Lời giải chi tiết:

Trong truyện truyền kì, thế giới con người giao thoa và kết nối với thế giới của thần, ma, quỷ. Tuy nhiên, đằng sau những tình tiết kì ảo, phi hiện thực, người đọc có thể tìm thấy những giá trị nhân văn cũng như những quan niệm và thái độ của tác giả đối với cuộc sống và con người.

A: Câu hỏi củng cố kiến thức Câu 4

Trả lời Câu hỏi 4 trang 49 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Điền các từ ngữ thích hợp vào các vị trí còn trống để hòan tất đoạn văn nói về thế yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì và truyện dân gian: 

Quan niệm, mục đích, cách thức sử dựng yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì khác với truyện dân gian. Yếu tố kì ảo trong truyện dân gian gắn với ...................... các tác giả dân gian về sự hiện hữu và vai trò của các thế lực siêu nhiên trong đời sống của con người. Thế giới trong truyện truyền kì là một thế giới.................. Yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì chủ yếu được sử dụng như là....................... giúp nhà văn dựng nên trong truyện kể một thế giới kì lạ hoang đường, qua đó đề cập đến những vấn đề đáng quan ngại của............

Phương pháp giải:

Dựa vào tri thức về thế yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì và truyện dân gian, lựa chọn từ ngữ thích hợp để hoàn chỉnh nội dung đoạn văn.

Lời giải chi tiết:

Quan niệm, mục đích, cách thức sử dụng yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì khác với truyện dân gian. Yếu tố kì ảo trong truyện dân gian gắn với niềm tin của các tác giả dân gian về sự hiện hữu và vai trò của các thế lực siêu nhiên trong đời sống của con người. Thế giới trong truyện truyền kì là một thế giới giao thoa. Yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì chủ yếu được sử dụng như là phương tiện giúp nhà văn dựng nên trong truyện kể một thế giới kì lạ hoang đường, qua đó đề cập đến những vấn đề đáng quan ngại của xã hội.

A: Câu hỏi củng cố kiến thức Câu 5

Trả lời Câu hỏi 5 trang 50 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Quan niệm, mục đích, cách thức sử dụng yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì khác với truyện dân gian. Yếu tố kì ảo trong truyện dân gian gắn với niềm tin của các tác giả dân gian về sự hiện hữu và vai trò của các thế lực siêu nhiên trong đời sống của con người. Thế giới trong truyện truyền kì là một thế giới giao thoa. Yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì chủ yếu được sử dụng như là phương tiện giúp nhà văn dựng nên trong truyện kể một thế giới kì lạ hoang đường, qua đó đề cập đến những vấn đề đáng quan ngại của xã hội.

Phương pháp giải:

Xác định bố cục thông thường của một bài văn tế, chọn câu trả lời chính xác.

Lời giải chi tiết:

C. Lung khởi (mở bài) - Thích thực (phần chính) - Ai văn (biểu lộ cảm xúc) - Kết (kết luận) 

A: Câu hỏi củng cố kiến thức Câu 6

Trả lời Câu hỏi 6 trang 50 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Bình luận về một trong hai cho tiết sau trong truyện Chuyện chức phán sự đền Tản Viên: 

a. Hình phạt mà Diêm Vương dùng để trừng trị tội lừa dối của “người đội mũ trụ” 

b. Chức phán sự mà Tử Văn được Thổ Công tiến cử sau vụ kiện ở Minh Ti. 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ nội dung truyện Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, phân tích bình luận giá trị của hai chi tiết nêu trên. 

Lời giải chi tiết:

a.Chi tiết về hình phạt mà Diêm Vương dùng để trừng trị "người đội mũ trụ" trong truyện "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" phản ánh quan niệm nhân quả và công lý của dân gian thời xưa.Hình phạt này là một biểu tượng mạnh mẽ cho tư tưởng rằng kẻ ác, dù ở thế giới nào, cũng không thể thoát khỏi sự trừng phạt. Nó khẳng định sự công bằng, rằng tội lỗi sẽ không được bỏ qua và sự trừng phạt là xứng đáng. Ngoài ra, nó còn cho thấy sức mạnh của công lý và sự phán xử minh bạch trong xã hội thời xưa, đồng thời thể hiện niềm tin vào sức mạnh của các thế lực siêu nhiên, nơi mà con người có thể đặt niềm tin vào sự phán xử công bằng của các thế lực thần linh.

b.Chi tiết Tử Văn được Thổ Công tiến cử chức phán sự sau vụ kiện ở Minh Ti trong truyện "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" có ý nghĩa sâu sắc, thể hiện triết lý nhân quả và quan niệm về công lý trong văn hóa dân gian Việt Nam. Tử Văn, với lòng dũng cảm và sự chính trực, đã đứng lên chống lại hồn ma ác độc, đòi lại công lý cho người dân. Sau khi chiến thắng trong vụ kiện dưới âm phủ, anh được Thổ Công tiến cử làm chức phán sự - một chức vụ đầy quyền lực trong thế giới tâm linh.

A: Câu hỏi củng cố kiến thức Câu 7

Trả lời Câu hỏi 7 trang 50 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Nhận xét về cách kết thúc truyện và lời bình của người kể chuyện ở cuối văn bản truyện Chuyện chức phán sự đền Tản Viên. 

Phương pháp giải:

Đọc và lý giải cách kết thức truyện và lời bình của người kể chuyện ở cuối văn bản. 

Lời giải chi tiết:

Cách kết thúc truyện Chuyện chức phán sự đền Tản Viên rất đặc biệt, thể hiện sự tài tình trong nghệ thuật kể chuyện của Nguyễn Dữ. Truyện kết thúc bằng việc Tử Văn nhận chức phán sự ở đền Tản Viên, một cái kết vừa mở vừa kín. Mở là bởi vì chức phán sự mà Tử Văn đảm nhận hứa hẹn nhiều thử thách và nhiệm vụ mới, chưa được khai thác trong truyện. Kín là vì câu chuyện đã đạt đến đỉnh điểm của xung đột và được giải quyết một cách trọn vẹn khi Tử Văn chiến thắng và được công nhận xứng đáng.

Lời bình của người kể chuyện ở cuối truyện đóng vai trò như một lời nhắn nhủ, tổng kết nội dung và nhấn mạnh vào triết lý nhân quả. Người kể chuyện khẳng định rằng những kẻ làm điều ác sẽ phải trả giá, còn những người chính trực, dù gặp khó khăn, cuối cùng sẽ được đền đáp xứng đáng. Lời bình này không chỉ giúp định hướng cách hiểu cho độc giả mà còn mang tính giáo huấn, phù hợp với quan điểm đạo đức và nhân sinh quan của người xưa.

A: Câu hỏi củng cố kiến thức Câu 8

Trả lời Câu hỏi 8 trang 50 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Nêu chủ đề và cảm hứng chủ đạo của bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyễn Đình Chiểu)

Phương pháp giải:

Dựa vào tri thức về chủ đề và cảm hứng chủ đạo xác định trong bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của tác giả Nguyễn Đình Chiểu. 

Lời giải chi tiết:

- Chủ đề của bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu là sự tri ân và tưởng nhớ đến các nghĩa sĩ Cần Giuộc - những người nông dân chân chất, đã dũng cảm đứng lên chiến đấu chống lại thực dân Pháp để bảo vệ quê hương đất nước. Tác phẩm là lời ai điếu sâu sắc, bày tỏ lòng tiếc thương, kính trọng và tôn vinh tinh thần yêu nước, sẵn sàng hy sinh của những người anh hùng bình dị.

- Cảm hứng chủ đạo của bài văn tế là lòng yêu nước và tinh thần đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa rõ nét hình ảnh những người nông dân vốn chỉ quen cày cuốc, nhưng khi đất nước lâm nguy, họ đã trở thành

 những chiến binh can trường, không quản ngại hy sinh vì Tổ quốc. Bài văn tế không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một bản anh hùng ca ca ngợi tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam trong cuộc chiến giành độc lập tự do.

A: Câu hỏi củng cố kiến thức Câu 9

Trả lời Câu hỏi 9 trang 50 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Đồ vật kì ảo nào xuất hiện nhiều lần trong tác phẩm Trên đỉnh non Tản (Nguyễn Tuân)? Theo bạn, điều đó thể hiện dụng ý gì của tác giả?

Phương pháp giải:

Dựa vào tri thức của thế yếu tố kì ảo, xác định những đồ vật kì ảo được xuất hiện nhiều lần trong tác phẩm Trên đỉnh non Tản của tác giả nguyễn Trãi. Phân tích dụng ý của tác giả khi xây dựng chi tiết kì ảo. 

Lời giải chi tiết:

- Trong tác phẩm Trên đỉnh non Tản của Nguyễn Tuân, đồ vật kỳ ảo xuất hiện nhiều lần là "chiếc quạt mo". Chiếc quạt này không chỉ là một vật dụng thông thường mà còn mang tính biểu tượng, gắn liền với những câu chuyện huyền thoại, dân gian, và đặc biệt là với hình ảnh của những người già từng trải, hiểu biết sâu rộng về vùng đất thiêng Tản Viên.

- Dụng ý của tác giả khi sử dụng chiếc quạt mo là để tạo ra sự giao thoa giữa thế giới thực và thế giới kỳ ảo, mang lại cho câu chuyện một không gian vừa thực vừa hư. Qua đó, Nguyễn Tuân muốn nhấn mạnh sự linh thiêng, huyền bí của vùng đất này, đồng thời khơi gợi trong lòng người đọc một niềm tự hào về vẻ đẹp văn hóa, truyền thống dân tộc.

B: Câu hỏi thực hành đọc hiểu Suy luận 1

Trả lời Câu hỏi suy luận 1 trang 52 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Tình cảm và câu nói của Tịch khi cha Tịch chết hé mở nét tính cách gì ở nhân vật?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ tác phẩm, phân tích, cảm nhận về tích cách của nhân vật Tịch.

Lời giải chi tiết:

- Tình cảm và câu nói của Tịch khi cha Tịch chết hé mở nét tính cách ở nhân vật Tịch là một người con hiếu thảo, dũng cảm, không sợ hiểm nguy, gian khổ, dám một mình xuống âm ti để minh oan cho cha.

B: Câu hỏi thực hành đọc hiểu Suy luận 2

Trả lời Câu hỏi suy luận 2 trang 52 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Các lời thoại của Tịch Phương Bình và hai con quỷ trong đoạn này cho thấy Tịch Phương Bình là người thế nào?

Phương pháp giải:

Xác định lời thoại của nhân vật Tịch Phương Bình và hai con quỷ trong đoạn truyện, từ đó nhận xét về con người nhân vật Tịch Phương Bình. 

Lời giải chi tiết:

- Trong truyện Tịch Phương Bình của Bồ Tùng Linh, lời thoại giữa Tịch Phương Bình và hai con quỷ là một yếu tố quan trọng giúp ta hiểu rõ hơn về con người của nhân vật chính. Tịch Phương Bình đối mặt với hai con quỷ trong một tình huống nguy hiểm, nơi tính cách cương trực, ngay thẳng và kiên định của anh được bộc lộ rõ ràng.

+ Lời thoại của Tịch Phương Bình:

=> Tịch Phương Bình thể hiện sự thẳng thắn và không sợ hãi khi đối mặt với các thế lực siêu nhiên. Lời nói của anh thể hiện lòng can đảm và sự trung thực. Điều này cho thấy anh là một người dũng cảm, không chùn bước trước khó khăn, và luôn đứng về phía lẽ phải.

+ Lời thoại của hai con quỷ:

=> Các con quỷ thường đưa ra những lời đe dọa hoặc mời gọi Tịch Phương Bình tham gia vào những việc làm sai trái. Tuy nhiên, phản ứng của Tịch Phương Bình qua lời thoại của mình cho thấy anh không bị khuất phục trước những cám dỗ này, đồng thời phản ánh lòng chính trực và sự kiên định của ông. 

- Nhận xét:

+ Từ lời thoại của Tịch Phương Bình và hai con quỷ, ta có thể nhận xét rằng Tịch Phương Bình là một người chính trực, ngay thẳng và kiên cường. Anh không để sự sợ hãi hay các thế lực đen tối làm lung lay quyết tâm và phẩm chất đạo đức của mình. Những đặc điểm này khiến anh trở thành một biểu tượng cho lòng trung thực và sự quả cảm trong xã hội đầy bất công và tham nhũng.

B: Câu hỏi thực hành đọc hiểu Suy luận 3

Trả lời Câu hỏi suy luận 3 trang 54 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Nhị Lang là ai? Ông ta đã phán xét về những ai và những điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc tác phẩm, tìm chi tiết giải thích về nhân vật Nhị Lang và những phán xét của nhân vật.

Lời giải chi tiết:

- Trong tác phẩm, Nhi Lang được giới thiệu là người có công huân với Thượng Đế, là bậc thần thông minh, chính trực. 

- Nhị Lang đã phán xét ba tên tham quan: 

+ Phán xét Diêm Vương: Diêm Vương được phong tước vương, thụ ơn Thượng Đế nhưng lại nghi trượng nghênh ngang, khoe khoang cấp bậc, tham lam, ác độc. Phải vốc nước Tây giang ra rửa ruột; đem đốt nóng giường đông cho vào hũ.

+ Phán xét Thành Hoàng: là quan cha mẹ dân đen, chăn dắt bò dê cho Thượng Đế. Thế nhưng lại làm tay chân cho loài diều loài ó, quên nghĩ tới phận dân nghèo. Lại còn vênh váo, làm điều trái phép. Phán cho: rút tủy thay lông, lột da đổi vỏ mà đi đầu thai kiếp khác. 

+ Phán xét mấy tên sai dịch: Vênh vang ngang ngược, náo loạn kêu gào, oai hổ cắt ngang đường lớn, phóng túng dọa dẫm nơi âm phủ. Theo hùa giúp rập bọn quan tham tàn ác. Phán cho: đưa ra pháp trường, chặt đứt chân tay, lại đem bỏ vào vạc sôi dầu bỏng, vớt ra chỉ còn gân cốt. 

B: Câu hỏi thực hành đọc hiểu Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 55 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Xác định đề tài, chủ đề của truyện và nêu căn cứ để xác định chủ đề.

Phương pháp giải:

Đọc tác phẩm, dựa vào khái niệm và nội dung câu chuyện, xác định đề tài, chủ đề tác phẩm.

Lời giải chi tiết:

- Đề tài của truyện Tịch Phương Bình là sự phản ánh tình trạng tham ô, tàn bạo của giới quan lại thời phong kiến Trung Quốc.

- Chủ đề của truyện nhằm phê phán và tố cáo những tệ nạn trong xã hội phong kiến, đặc biệt là nạn tham ô, bạo ngược của quan lại, từ đó thể hiện sự bất mãn của tác giả đối với xã hội đương thời và khát vọng về một xã hội công bằng, liêm chính.

- Căn cứ xác định chủ đề: Nội dung truyện miêu tả chi tiết sự tham lam và độc ác của giới quan lại, thể hiện rõ ràng bức tranh hiện thực của xã hội phong kiến

B: Câu hỏi thực hành đọc hiểu Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 55 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Phân tích nét tính cách nổi bật của nhân vật Tịch Phương Bình. Phân tích một số chi tiết tiêu biểu trong việc góp phần thể hiện tính cách ấy.

Phương pháp giải:

Đọc tác phẩm, lựa chọn nét tính cách nổi bật thể hiện phẩm chất, con người nhân vật Tịch Phương Bình, nêu rõ lý do vì sao đó là nét tính cách nổi bật nhất.

Lời giải chi tiết:

- Nhân vật Tịch Phương Bình trong truyện của Bồ Tùng Linh là một con người có tính cách mạnh mẽ và ngay thẳng. Những chi tiết góp phần thể hiện tính cách mạnh mẽ và ngay thẳng của nhân vật Tịch Phương Bình:

+ Khi phủ quan muốn giải hòa với Tịch Phương Bình để Tịch Phương Bình không gửi đơn kiện nữa thì Tịch Phương Bình nhất quyết không nhận: “Hai quan bí mật sai kẻ tâm phúc đến điều đình với Tịch, hứa cho một ngàn lạng vàng. Tịch không nghe”.

+ Bị Diêm Vương tra tấn, hành hình nhưng Tịch Phương Bình vẫn nhất quyết kiện lên để kêu oan cho cha: “... Tịch cực kì đau đớn, xương thịt cháy đen, khổ muốn chết mà không được...” 

+ Tịch Phương Bình quyết liệt phản đối cái ác và không bao giờ thỏa hiệp với sự giả dối, sai trái: “Chính vì oan khuất chưa biết bày tỏ nơi đâu, nghĩ rằng đây là một viên quan to có thể tác oai, tác phúc, nên nói ra hết mọi điều oan ức khổ sở mà mình đã chịu đựng”. Dù đã chết và là hồn ma vất vưởng nhưng Tịch Phương Bình vẫn nhất quyết kêu oan, may mắn là ông đã gặp được Cửu Vương điện hạ của Thượng Đế và Nhị Lang thần. 

B: Câu hỏi thực hành đọc hiểu Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 55 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Nhận xét về vai trò của yếu tố kì ảo trong văn bản. Chỉ ra một số điểm tương đồng và khác biệt về cách sử dụng yếu tố kì ảo trong văn bản so với cách sử dụng yếu tố này trong truyện kể dân gian.

Phương pháp giải:

Đọc và chỉ ra những yếu tố kì ảo trong văn bản Tịch Phương Bình của tác giả Bồ Tùng Linh, từ đó nhận xét về vai trò của các yếu tố kì ảo đó trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm. Chỉ ra điểm tương đồng và khác biệt về cách sử dụng yếu tố kì ảo trong văn bản so với cách sử dụng yếu tố này trong truyện kể dân gian.

Lời giải chi tiết:

- Yếu tố kì ảo trong Tịch Phương Bình:

+ Sự hiện diện của hồn ma: Hồn ma của Tịch Phương Bình hiện ra để trả thù sau khi bị bức hại, một chi tiết phi thường mà không thể xảy ra trong đời thực.

+ Cuộc đối thoại giữa người sống và hồn ma: Việc nhân vật chính có thể giao tiếp với hồn ma là yếu tố kì ảo, đưa người đọc vào thế giới huyền bí, nơi người sống và người chết có thể tương tác.

- Vai trò của yếu tố kì ảo:

+ Phản ánh hiện thực xã hội: Yếu tố kì ảo trong tác phẩm nhấn mạnh sự bất công và sự đàn áp trong xã hội phong kiến. Qua đó, tác giả phê phán chế độ tàn bạo đã gây ra đau thương cho những người vô tội.

+ Tăng cường tính hấp dẫn và gợi mở: Yếu tố kì ảo giúp câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn, mở ra một thế giới đầy bí ẩn và kích thích trí tưởng tượng của người đọc.

- So sánh với truyện kể dân gian:

+ Tương đồng: Yếu tố kì ảo trong cả Tịch Phương Bình và truyện dân gian đều phục vụ việc truyền tải thông điệp đạo đức hoặc phản ánh hiện thực xã hội. Chúng cũng giúp người đọc đi vào thế giới siêu nhiên, gợi lên những bài học triết lý.

+ Khác biệt: Trong khi truyện kể dân gian thường dùng yếu tố kì ảo để dạy những bài học cuộc sống đơn giản, Tịch Phương Bình của Bồ Tùng Linh lại mang tính triết lý sâu sắc hơn, phản ánh hiện thực xã hội đen tối của thời đại, cũng như sự trả thù và đấu tranh chống lại áp bức.

B: Câu hỏi thực hành đọc hiểu Câu 4

Trả lời Câu hỏi 4 trang 55 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết Tịch Phương Bình là một truyện truyền kì? Phát biểu suy nghĩ của bạn về hiện thực đời sống xã hội đương thời và thái độ, quan điểm của tác giả trước hiện thực ấy.

Phương pháp giải:

Chỉ ra những yếu tố của truyện truyền kì trong tác phẩm Tịch Phương Bình của Bồ Tùng Linh. Lý giải thái độ, quan điểm của tác giả về hiện thực đời sống xã hội được phản ánh qua tác phẩm.

Lời giải chi tiết:

- Dấu hiệu nhận biết Tịch Phương Bình là một truyện truyền kì:

+ Yếu tố kì ảo: Truyện chứa những yếu tố siêu nhiên như sự xuất hiện của hồn ma và cuộc đối thoại giữa người sống và người chết, điều này điển hình cho thể loại truyền kì.

+ Kết cấu truyện: Tác phẩm có cốt truyện đơn giản, với các sự kiện phi thường xảy ra trong bối cảnh đời sống thường nhật. Điều này cũng thường thấy trong các truyện truyền kì, nơi hiện thực và huyền ảo đan xen.

+ Thông điệp đạo đức: Tương tự các truyện truyền kì khác, Tịch Phương Bình không chỉ kể lại câu chuyện mà còn truyền tải thông điệp về công lý và phê phán những bất công trong xã hội

- Hiện thực đời sống xã hội và thái độ của tác giả:

+ Hiện thực xã hội: Tác phẩm phản ánh một xã hội phong kiến bất công, nơi quyền lực và sự áp bức lan rộng. Những người dân lương thiện phải chịu đựng sự đàn áp và đối xử tàn nhẫn từ giai cấp thống trị.

+ Thái độ của tác giả: Bồ Tùng Linh bày tỏ thái độ phê phán xã hội phong kiến tàn bạo. Ông sử dụng yếu tố kì ảo để nhấn mạnh sự phản kháng và mong muốn phục hồi công lý cho những người bị áp bức.

B: Câu hỏi thực hành đọc hiểu Câu 5

Trả lời Câu hỏi 5 trang 55 SBT Văn 12 Chân trời sáng tạo

Giải thích nguyên nhân thắng kiện của Tịch Phương Bình. Liên hệ với nhân vật Ngô Tử Văn ( Chuyện chức phán sự đền Tản Viên) và chỉ ra điểm tương đồng, khác biệt về: 

a. Tính cách của hai nhân vật Tịch Phương Bình và Ngô Tử Văn;

b. Cách tạo tình huống truyện và thể hiện tính cách của nhân vật trong hai tác phẩm. 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ 2 tác phẩm, lý giải nguyên nhân thắng hiện của nhân vật Tịch Phương Bình. Liên hệ, chỉ ra điểm tương đồng, khác biệt giữa hai nhân vật Tịch Phương Bình và Ngô Tử Văn.

Lời giải chi tiết:

- Nguyên nhân thắng kiện của Tịch Phương Bình:

+ Tịch Phương Bình thắng kiện nhờ vào sự thông minh và kiên trì của mình. Ông không chấp nhận sự bất công, ngay cả khi đã qua đời. Ông tận dụng yếu tố siêu nhiên và khả năng của hồn ma để đấu tranh cho công lý, nhờ vào sự kết hợp giữa yếu tố kỳ ảo và tính cách cương quyết, ông cuối cùng đạt được sự công bằng.

- So sánh với Ngô Tử Văn:

a. Tính cách:

- Tương đồng: Cả Tịch Phương Bình và Ngô Tử Văn đều là những nhân vật chính trực, dũng cảm, không chấp nhận sự bất công. Họ dám đối đầu với cái ác và đấu tranh đến cùng vì lẽ phải.

- Khác biệt: Tịch Phương Bình dùng trí tuệ và sự bền bỉ để giành lại công lý sau khi chết, trong khi Ngô Tử Văn thể hiện tính cương trực qua hành động mạnh mẽ và quyết đoán trong cuộc sống, đặc biệt là khi chàng dám đốt đền để diệt trừ cái ác.

b. Cách tạo tình huống truyện và thể hiện tính cách nhân vật:

- Tương đồng: Cả hai tác phẩm đều sử dụng yếu tố kỳ ảo để xây dựng tình huống truyện, từ đó bộc lộ tính cách của nhân vật. Nhân vật chính phải đối mặt với những thử thách siêu nhiên để khẳng định lòng dũng cảm và sự chính trực.

- Khác biệt: Tịch Phương Bình tạo tình huống truyện dựa trên sự đấu tranh của linh hồn sau khi chết, tập trung vào cuộc chiến tinh thần, trong khi Chuyện chức phán sự đền Tản Viên nhấn mạnh hành động mạnh mẽ của Ngô Tử Văn khi còn sống, với các tình huống thử thách chủ yếu diễn ra trong thế giới hiện thực.