Bài 3. Bảo hiểm - SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 12 Chân trời sáng tạo

Mở đầu

Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 22 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy kể tên một số loại bảo hiểm và chia sẻ sự hiểu biết của em về lợi ích của việc tham gia loại hình bảo hiểm đó.

Phương pháp giải:

Em hãy dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Một số loại bảo hiểm em biết là:

 Bảo hiểm nhân thọ: Bảo vệ tài chính cho bản thân và gia đình khi gặp rủi ro về sức khỏe, tính mạng, hỗ trợ tài chính cho con cái học tập, đảm bảo thu nhập hưu trí.

Bảo hiểm sức khỏe: Chi trả chi phí khám chữa bệnh, hỗ trợ tài chính khi gặp tai nạn hoặc mắc bệnh hiểm nghèo, giúp an tâm điều trị bệnh tật mà không lo gánh nặng tài chính.

Bảo hiểm phi nhân thọ: Bồi thường thiệt hại cho xe cơ giới, nhà cửa, hỗ trợ chi phí du lịch khi gặp sự cố, bồi thường thiệt hại cho người khác do vô ý gây ra.

Bảo hiểm tín dụng: Giúp người đi vay thanh toán khoản vay khi gặp rủi ro mất việc làm, tai nạn, ốm đau...

Khám phá 1

Trả lời câu hỏi Khám phá 1 trang 22 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Xác định loại hình bảo hiểm trong các trường hợp.

- Chia sẻ sự hiểu biết của em về lợi ích của việc tham gia các loại hình bảo hiểm.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Trường hợp 1, 4: Bảo hiểm thất nghiệp

Vai trò: Mang ý nghĩa nhân đạo, hỗ trợ tài chính và tinh thần, nâng đỡ cuộc sống cho người lao động khi họ bị mất việc làm; là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội.

Trường hợp 2: Bảo hiểm xã hội

Vai trò: Có vai trò kinh tế xã hội hướng tới bảo vệ người lao động, có tính cộng đồng, tính nhân đạo, nhân văn sâu sắc; là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội

Trường hợp 3: Bảo hiểm y tế

Vai trò: Thể hiện tinh thần nhân văn, nhân đạo sâu sắc, hướng đến cộng đồng, hỗ trợ khắc phục khó khăn về tài chính, chăm lo sức khỏe cho người dân; là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội.

Trường hợp 5: Bảo hiểm thương mại

Vai trò: Góp phần ổn định tài chính, giảm bớt nỗi lo cho người tham gia đóng bảo hiểm. Bảo hiểm thương mại mang tính chất tự nguyện, có yếu tố kinh doanh dịch vụ giữa các bên tham gia.

Khám phá 2

Trả lời câu hỏi Khám phá 2 trang 27 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết bảo hiểm có vai trò gì đối với người tham gia; sự phát triển kinh tế, xã hội.

- Nhận xét sự đóng góp của bảo hiểm vào ngân sách nhà nước.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Đối với người tham gia: Cung cấp các khoản bồi thường, trợ cấp giúp ổn định đời sống, khôi phục sản xuất kinh doanh khi gặp rủi ro, đảm bảo an sinh xã hội, giúp người tham gia yên tâm trong cuộc sống.

Đối với sự phát triển kinh tế, xã hội: ổn định xã hội và thúc đẩy kinh tế phát triển bền vững, ổn định tài chính cho các cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp, đảm bảo các khoản đầu tư vốn cho dự án và là một trong những kênh huy động, cung cấp vốn cho nền kinh tế quốc dân, đảm bảo an sinh xã  hội, phân phối lại thu nhập, hướng tới bảo vệ người lao động, ngăn ngừa đề phòng và hạn chế tổn thất, giúp cho xã hội an toàn và trật tự, tạo thêm việc làm cho người lao động, tạo nếp sống tiết kiệm trên phạm vi toàn xã hội, là chỗ dựa tinh thần cho mọi người dân và tổ chức kinh tế - xã hội.

Sự đóng góp của bảo hiểm vào ngân sách Nhà nước:

Bảo hiểm là công cụ quan trọng để Nhà nước điều tiết vĩ mô, tạo ra sự tăng trưởng bền vững cho nền kinh tế; đóng góp vào ngân sách nhà nước, góp phần ổn định và tăng thu cho ngân sách, thúc đẩy mối quan hệ kinh tế đối ngoại giữa các nước.

Dựa vào hình có thể thấy, đóng góp của bảo hiểm vào ngân sách Nhà nước có sự tăng trưởng liên tục trong những năm 2018-2021.

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi Luyện tập 1 trang 30 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em đồng tình với nhận định nào sau đây về khái niệm bảo hiểm?

a. Người tham gia bảo hiểm thực hiện chuyển giao rủi ro cho tổ chức bảo hiểm trên cơ sở đóng phí bảo hiểm.

b. Bảo hiểm là sự chia sẻ tổn thất cho những người tham gia, hoạt động theo nguyên tắc “số đông bù số ít” thể hiện tính nhân văn sâu sắc.

c. Khi sự kiện bảo hiểm xảy ra, ngay lập tức người tham gia bảo hiểm sẽ được bồi hoàn theo hợp đồng bảo hiểm.

d. Việc tham gia bảo hiểm giúp các cá nhân, tổ chức quản lý rủi ro hiệu quả và nhanh chóng ổn định sản xuất kinh doanh.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Em đồng ý với nhận định:

b. Bảo hiểm là sự chia sẻ tổn thất cho những người tham gia, hoạt động theo nguyên tắc “số đông bù số ít” thể hiện tính nhân văn sâu sắc.

d. Việc tham gia bảo hiểm giúp các cá nhân, tổ chức quản lý rủi ro hiệu quả và nhanh chóng ổn định sản xuất kinh doanh.

Luyện tập 2

Trả lời câu hỏi Luyện tập 2 trang 30 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy nhận xét về vai trò của bảo hiểm qua các thông tin sau:

a. Bảo hiểm xã hội giúp người lao động nhanh chóng khắc phục tổn thất về vật chất và tinh thần, ổn định cuộc sống và yên tâm sản xuất.

b. Bảo hiểm y tế hỗ trợ những người tham gia bảo hiểm y tế khắc phục khó khăn về tài chính, chăm sóc sức khỏe cộng đồng và góp phần làm giảm nhẹ gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

c. Bảo hiểm thất nghiệp mang ý nghĩa nhân đạo, góp phần hỗ trợ tài chính và tinh thần cho người lao động lao động khi họ bị mất việc làm, giảm thiểu tình trạng thất nghiệp, góp phần vào sự ổn định, phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia.

d.Thị trường bảo hiểm Việt Nam hoạt động hiệu quả. Ngành bảo hiểm phát triển thu hút số lượng lớn lao động, tạo việc làm và đem lại thu nhập cao cho người lao động.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Bảo hiểm đóng vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống xã hội, thể hiện qua các khía cạnh sau:

Bảo vệ quyền lợi và an sinh xã hội cho người dân:

Bảo hiểm xã hội: Giúp người lao động khắc phục khó khăn về tài chính khi gặp rủi ro về sức khỏe, mất sức lao động, tuổi già, thất nghiệp,... góp phần ổn định cuộc sống và yên tâm làm việc.

Bảo hiểm y tế: Hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh, góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng và giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Bảo hiểm thất nghiệp: Mang ý nghĩa nhân đạo, hỗ trợ người lao động khi họ mất việc làm, góp phần giảm thiểu tỷ lệ thất nghiệp và ổn định kinh tế - xã hội.

Thúc đẩy phát triển kinh tế:

Thị trường bảo hiểm hoạt động hiệu quả: Thu hút nguồn vốn nhàn rỗi của xã hội, góp phần đầu tư vào các lĩnh vực kinh tế khác, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Ngành bảo hiểm phát triển: Tạo ra nhiều việc làm, góp phần giải quyết vấn đề thất nghiệp và nâng cao thu nhập cho người lao động.

Luyện tập 3

Trả lời câu hỏi Luyện tập 3 trang 31 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy phân biệt các loại hình bảo hiểm theo gợi ý trong bảng dưới đây:

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Luyện tập 4

Trả lời câu hỏi Luyện tập 4 trang 31 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi:

a. Ông A phải nghỉ việc vì sức khoẻ không đảm bảo. Ông quyết định tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để được hưởng lương hưu khi đủ tuổi.

b. Chủ tòa nhà H đã ký hợp đồng bảo hiểm cháy nổ với doanh nghiệp bảo hiểm. Chủ toà nhà này cho rằng việc tuân thủ đúng quy định của Nhà nước về bảo hiểm cháy nổ sẽ bảo vệ tính mạng và tài sản cho các đơn vị thuê văn phòng.

c. Anh Q đã làm thủ tục để được hưởng trợ cấp thất nghiệp khi nghỉ việc. Sau đó, anh đã tìm được việc làm mới nhưng không khai báo với cơ quan bảo hiểm để tiếp tục nhận trợ cấp.

- Em có nhận xét gì về việc làm của chủ thể trong các trường hợp trên?

- Công dân cần làm gì để phát huy trách nhiệm của bản thân trong lĩnh vực bảo hiểm?

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Nhận xét các trường hợp:

Việc ông A quyết định tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là hoàn toàn hợp lý và cần thiết. Khi sức khỏe không đảm bảo và buộc phải nghỉ việc, việc tham gia bảo hiểm xã hội giúp ông A được hưởng lương hưu khi đủ tuổi, góp phần đảm bảo cuộc sống sau này.

Việc chủ tòa nhà H ký hợp đồng bảo hiểm cháy nổ là một hành động thiết thực và cần thiết. Bảo hiểm cháy nổ giúp bảo vệ tính mạng và tài sản cho các đơn vị thuê văn phòng trong tòa nhà khỏi những rủi ro do cháy nổ gây ra.

Việc anh Q khai báo không đúng sự thật để tiếp tục nhận trợ cấp thất nghiệp là hành vi gian dối và vi phạm quy định của pháp luật về bảo hiểm thất nghiệp.

Để phát huy trách nhiệm của bản thân trong lĩnh vực bảo hiểm, mỗi công dân cần:

Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bảo hiểm: Tìm hiểu và hiểu rõ về các loại hình bảo hiểm, quyền lợi và nghĩa vụ của người tham gia bảo hiểm.

Tham gia bảo hiểm đầy đủ và đúng quy định: Tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp,... theo quy định của pháp luật.

Cung cấp thông tin trung thực khi tham gia bảo hiểm: Khai báo đầy đủ và chính xác các thông tin cá nhân, tình trạng sức khỏe,... khi tham gia bảo hiểm.

Sử dụng bảo hiểm hợp lý: Chỉ sử dụng bảo hiểm khi thực sự cần thiết và tuân thủ các quy định về sử dụng bảo hiểm.

Luyện tập 5

Trả lời câu hỏi Luyện tập 5 trang 31 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy trình bày bài thuyết trình về vai trò của bảo hiểm đối với bản thân và người thân khi tham gia.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Tham khảo: Lợi ích của bảo hiểm y tế

Bảo hiểm y tế mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả bản thân và gia đình, giúp bạn an tâm tận hưởng cuộc sống khỏe mạnh mà không lo lắng về gánh nặng chi phí y tế. Dưới đây là một số lợi ích chính:

Bảo vệ tài chính:

Giảm thiểu chi phí khám chữa bệnh: Khi tham gia bảo hiểm y tế, bạn sẽ được chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế được bảo hiểm chi trả theo quy định. Nhờ đó, bạn có thể tiết kiệm đáng kể chi phí y tế cho bản thân và gia đình.

Tránh rơi vào cảnh khó khăn: Chi phí y tế cao có thể khiến bạn và gia đình rơi vào cảnh khó khăn, đặc biệt khi gặp phải những bệnh hiểm nghèo hoặc tai nạn nghiêm trọng. Tham gia bảo hiểm y tế giúp bạn chia sẻ rủi ro tài chính và tránh được những gánh nặng này.

Tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao:

Được khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế uy tín: Bảo hiểm y tế cho phép bạn được khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế uy tín, chất lượng cao trên toàn quốc.

Yên tâm điều trị bệnh: Khi có bảo hiểm y tế, bạn sẽ không còn e dè về chi phí điều trị, do đó có thể yên tâm điều trị bệnh một cách hiệu quả nhất.

Bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình:

Phòng ngừa bệnh tật: Bảo hiểm y tế khuyến khích bạn đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh tật và có biện pháp điều trị kịp thời.

Nâng cao chất lượng cuộc sống: Khi được chăm sóc sức khỏe đầy đủ, bạn sẽ có sức khỏe tốt để tận hưởng cuộc sống và làm việc hiệu quả hơn.

Góp phần bảo vệ an sinh xã hội:

Giảm tải cho ngân sách nhà nước: Bảo hiểm y tế giúp giảm tải chi phí y tế cho ngân sách nhà nước, từ đó có thể dành nguồn lực cho các lĩnh vực khác như giáo dục, an ninh, quốc phòng,...

Thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội: Khi người dân được chăm sóc sức khỏe đầy đủ, họ sẽ có sức khỏe tốt để lao động và đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội.

Tham gia bảo hiểm y tế là một quyết định sáng suốt để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình, đồng thời góp phần xây dựng một xã hội văn minh, phát triển. Hãy chủ động tham gia bảo hiểm y tế để tận hưởng cuộc sống khỏe mạnh và an tâm cho tương lai.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi Vận dụng trang 31 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy giới thiệu và những lưu ý khi tham gia một loại bảo hiểm mà em yêu thích.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Bảo hiểm du lịch là loại hình bảo hiểm giúp bảo vệ bạn khỏi những rủi ro có thể xảy ra trong suốt chuyến đi du lịch như:

Tai nạn, ốm đau: Bồi thường chi phí y tế, vận chuyển y tế khẩn cấp, hỗ trợ tìm kiếm cứu nạn.

Mất mát hành lý: Bồi thường khi hành lý bị thất lạc, hư hỏng hoặc bị đánh cắp.

Hủy, hoãn chuyến bay: Bồi thường khi chuyến bay bị hủy hoặc hoãn do các nguyên nhân khách quan.

Mất cắp hộ chiếu: Hỗ trợ chi phí làm lại hộ chiếu mới và hỗ trợ khẩn cấp khi mất cắp tài liệu.

Trách nhiệm dân sự: Bồi thường thiệt hại cho người thứ ba do bạn gây ra trong quá trình du lịch.

Lưu ý khi tham gia bảo hiểm du lịch:

Lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp: Cần cân nhắc các yếu tố như điểm đến, thời gian đi du lịch, hoạt động du lịch, tình trạng sức khỏe, v.v. để lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp với nhu cầu của bản thân.

Khai báo thông tin chính xác: Cần khai báo thông tin chính xác và đầy đủ khi tham gia bảo hiểm để được hưởng đầy đủ quyền lợi khi xảy ra rủi ro.

Giữ gìn giấy tờ liên quan: Cần giữ gìn cẩn thận các giấy tờ liên quan đến bảo hiểm như hợp đồng bảo hiểm, hóa đơn thanh toán, biên lai thanh toán chi phí y tế, v.v. để làm thủ tục yêu cầu bồi thường khi cần thiết.

Liên hệ công ty bảo hiểm kịp thời: Khi xảy ra rủi ro, cần liên hệ công ty bảo hiểm kịp thời để được hướng dẫn xử lý và yêu cầu bồi thường.