Bài 2. Hội nhập quốc tế - SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 12 Chân trời sáng tạo

Mở đầu

Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 16 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy quan sát và cho biết các hình ảnh sau là biểu tượng của tổ chức nào và chia sẻ hiểu biết về tổ chức đó

Phương pháp giải:

Em hãy dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Hình 2.1: Đây là hình ảnh của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (Asia-Pacific Economic Cooperation - APEC).  APEC đóng vai trò thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư, góp phần vào sự phát triển chung của khu vực. Việt Nam gia nhập diễn đàn năm 1995 và là thành viên tích cực của APEC và đã gặt hái được nhiều thành tựu từ sự tham gia của mình.

Hình 2.2: Đây là hình ảnh của Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (Association of Southeast Asian Nations - ASEAN). ASEAN gồm 10 thành viên thành lập ngày 8 tháng 8 năm 1967 tại Bangkok, Thái Lan. Việt Nam gia nhập ASEAN năm 1995 và đã có nhiều đóng góp tích cực tham gia vào các hoạt động và đóng góp nhiều sáng kiến cho tổ chức.

Khám phá 1

Trả lời câu hỏi Khám phá 1 trang 17 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết vì sao hội nhập kinh tế quốc tế lại là vấn đề tất yếu đối với các quốc gia và nêu ví dụ minh hoạ.

- Cho biết em hiểu thế nào là hội nhập kinh tế quốc tế.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Hội nhập quốc tế là vấn đề tất yếu đối với các quốc gia vì:

Hội nhập quốc tế giúp giải quyết các vấn đề chung của toàn cầu: Toàn cầu hóa đã đặt ra nhiều vấn đề chung cần các quốc gia cùng giải quyết như: ô nhiễm môi trường, dịch bệnh, khủng bố,... Hội nhập quốc tế giúp các quốc gia hợp tác để giải quyết những vấn đề chung này hiệu quả hơn.

Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Hội nhập quốc tế giúp các quốc gia mở rộng thị trường, thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh

Trao đổi văn hóa và học hỏi kinh nghiệm: Hội nhập quốc tế giúp các quốc gia giao lưu văn hóa, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau và thúc đẩy sự phát triển chung của nhân loại.

Đối với các nước đang phát triển, hội nhập quốc tế là con đường tốt nhất để rút ngắn khoảng cách với các nước khác và phát huy lợi thế của mình trong phân công lao động.

Ví dụ: Hội nhập kinh tế đã mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, nâng cao đời sống của người dân và đưa Việt Nam hội nhập sâu rộng với nền kinh tế toàn cầu. Cụ thể:

Mở rộng thị trường cho hàng hóa Việt Nam: Sau khi gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), xuất khẩu của Việt Nam sang các nước thành viên CPTPP tăng 20% trong năm 2019.

Thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI): Trong năm 2021, Việt Nam thu hút được 31,15 tỷ USD FDI, tăng 13,2% so với năm 2020.

Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp: Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã thành công trong việc xuất khẩu sản phẩm sang các thị trường khó tính như Mỹ, EU và Nhật Bản.

Vậy hội nhập quốc tế là: quá trình gắn kết nền kinh tế của một quốc gia với nền kinh tế thế giới dựa trên sự chia sẻ lợi ích, đồng thời tuân thủ các chuẩn mực chung của quốc tế.

Khám phá 2

Trả lời câu hỏi Khám phá 2 trang 18 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

Phân biệt các hình thức hội nhập kinh tế và nêu ví dụ minh hoạ

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Các hình thức hội nhập kinh tế:

Hội nhập song phương là sự liên kết, hợp tác giữa hai quốc gia dựa trên nguyên tắc bình đẳng cùng có lợi, tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau nhằm thiết lập quan hệ kinh tế thương mại giữa các bên.

Ví dụ: Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Hoa Kỳ (EVFTA) được ký năm 2015 có hiệu lực năm 2016. EVFTA đã giúp Việt Nam tăng xuất khẩu sang Hoa Kỳ, thu hút FDI từ Hoa Kỳ và tạo thêm việc làm cho người lao động Việt Nam.

Hội nhập khu vực là quá trình liên kết, hợp tác giữa các quốc gia trong khu vực trên cơ sở tương đồng về những điều kiện địa lý, kinh tế, chính trị, xã hội hoặc có chung mục tiêu phát triển cam kết với nhau mở cửa thị trường, cùng hội nhập trên một số lĩnh vực kinh tế, thương mại.

Ví dụ: Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (Association of Southeast Asian Nations - ASEAN). ASEAN gồm 10 thành viên thành lập ngày 8 tháng 8 năm 1967 tại Bangkok, Thái Lan.

Hội nhập toàn cầu là quá trình liên kết, gắn kết các quốc gia trên thế giới,cùng nhau tạo ra các thỏa thuận thông qua các tổ chức kinh tế toàn cầu nhằm cải thiện thương mại và kinh tế giữa các quốc gia.

Ví dụ: Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) được thành lập vào ngày 1 tháng 1 năm 1995. Tính đến nay WTO có 164 thành viên. WTO là một tổ chức quan trọng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thương mại quốc tế và hội nhập kinh tế toàn cầu.

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi Luyện tập 1 trang 20 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em đồng tình với nhận định nào sau đây về hội nhập kinh tế quốc tế ?

a. Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình một quốc gia tham gia vào nền kinh tế khu vực và thế giới chỉ cần tuân thủ các chuẩn mực quốc tế chung.

b. Một quốc gia khi tham gia vào một tổ chức nào thì sẽ phải tuân thủ các quy định do tổ chức đó đặt ra.

c. Bản chất của hội nhập kinh tế quốc tế là gắn kết và phụ thuộc lần nhau giữa các nền kinh tế.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Em đồng ý với nhận định:

b. Vì Khi tham gia vào một tổ chức quốc tế, một quốc gia sẽ tự nguyện cam kết tuân thủ các quy định, điều lệ của tổ chức đó. Việc tuân thủ các quy định của tổ chức quốc tế là điều kiện bắt buộc để quốc gia đó được hưởng các quyền lợi và lợi ích của tổ chức.

c. Vì Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình liên kết, gắn kết các nền kinh tế trên thế giới thông qua các hoạt động thương mại, đầu tư, sản xuất, dịch vụ,... Các quốc gia tham gia hội nhập kinh tế quốc tế sẽ phụ thuộc lẫn nhau về thị trường, nguồn nguyên liệu, công nghệ, nguồn nhân lực,... Sự phụ thuộc lẫn nhau này kích thích các quốc gia hợp tác, trao đổi với nhau để cùng phát triển.

Luyện tập 2

Trả lời câu hỏi Luyện tập 2 trang 20 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy nhận xét các ý kiến dưới đây về sự cần thiết của hội nhập kinh tế quốc tế.

a. Hội nhập kinh tế quốc tế giúp các nước tham gia tìm được chỗ đứng thuận lợi hơn trong trật tự thế giới mới.

b. Khi tham gia hội nhập kinh tế quốc tế thì các nước đang phát triển rút ngắn được khoảng cách tụt hậu so với các nước phát triển.

c. Hội nhập kinh tế quốc tế có thể dẫn đến việc các quốc gia phải đối diện với các vấn đề như: tội phạm xuyên quốc gia, nhập cư và nhập cư bất hợp pháp,...

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Đúng vì Hội nhập kinh tế quốc tế tạo ra một môi trường kinh tế toàn cầu mở, tự do, công bằng, minh bạch, giúp các quốc gia có thể mở rộng thị trường, thu hút đầu tư, kết nối chuỗi cung ứng, tăng cường hợp tác với các quốc gia khác. Nhờ đó, các quốc gia tham gia hội nhập kinh tế quốc tế có thể nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống của người dân, tìm kiếm vị thế và vai trò phù hợp trong trật tự thế giới mới.

b. Đúng vì Hội nhập kinh tế quốc tế giúp các nước đang phát triển tiếp cận nguồn vốn, công nghệ tiên tiến, kinh nghiệm quản lý từ các nước phát triển. Hội nhập kinh tế quốc tế cũng tạo điều kiện cho các nước đang phát triển học hỏi kinh nghiệm từ các nước phát triển trong việc quản lý kinh tế, xây dựng thể chế, phát triển nguồn nhân lực,...Tất cả những điều này góp phần thu hẹp khoảng cách về trình độ phát triển giữa các nước đang phát triển và các nước phát triển.

c. Đúng vì Hội nhập kinh tế quốc tế tạo điều kiện cho giao lưu văn hóa, giao thương hàng hóa và dịch vụ giữa các quốc gia. Tuy nhiên, điều này cũng có thể dẫn đến một số vấn đề như: tội phạm xuyên quốc gia, nhập cư bất hợp pháp,...

Luyện tập 3

Trả lời câu hỏi Luyện tập 3 trang 20 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy đọc các thông tin sau và xác định hình thức hội nhập kinh tế mà Việt Nam tham gia.

a. Từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao vào tháng 12 - 1992, hợp tác Việt Nam - Hàn Quốc duy trì đà phát triển mạnh mẽ, đem lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai đóng góp cho hòa bình, hợp tác, phát triển ở khu vực và trên thế giới. Hợp tác kinh tế là điểm sáng trong quan hệ hai nước khi Việt Nam và Hàn Quốc đã trở thành những đối tác kinh tế hàng đầu của nhau.

b. Hiệp định Thương mại dịch vụ ASEAN (ATISA) được các Bộ trưởng kinh tế của bảy nước thành viên ASEAN ký vào ngày 23 – 4 – 2019 vào có hiệu lực từ ngày 5 – 4 – 2021. Hiệp định Thương mại dịch vụ ASEAN thiết lập các khuôn khổ để thực hiện các cam kết tự do hoá, giảm các rào cản phân biệt đối xử giữa các nhà cung cấp dịch vụ, tạo nền tảng pháp lý vững chắc và cơ chế minh bạch hơn cho thương mại dịch vụ trong khu vực.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Việt Nam thực hiện hội nhập song phương với Hàn Quốc bằng việc ký kết các thỏa thuận hoặc hiệp định để thúc đẩy hợp tác và giao lưu kinh tế.

b. Việt Nam tham gia hội nhập khu vực khi tham gia ASEAN. Đây là Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (Association of Southeast Asian Nations - ASEAN). ASEAN là tổ chức liên kết khu vực quan trọng, đóng vai trò thúc đẩy hợp tác và phát triển chung của các nước Đông Nam Á.

Luyện tập 4

Trả lời câu hỏi Luyện tập 4 trang 21 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy đọc thông tin sau và thực hiện yêu cầu.

Việt Nam đang đối mặt với thách thức về chất lượng nguồn nhân lực do tỉ lệ lao động có trình độ chuyên môn kĩ thuật cao chỉ chiếm hơn 11% tổng lực lượng lao động, năng suất lao động thấp hơn nhiều nước trong khu vực ASEAN, năng lực ngoại ngữ hạn chế... Trong bối cảnh của cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ tư, số lượng việc làm mới do quá trình chuyển đổi số tạo ra sẽ nhiều hơn gấp bảy lần so với số việc làm bị mất đi. Đến năm 2045, ước tính sẽ có khoảng 10 triệu việc làm mới được tạo ra, chủ yếu trong các ngành dịch vụ hiện đại và một số lượng việc làm mới trong lĩnh vực sản xuất.

- Em hãy cho biết những yêu cầu mới nào được đề cập trong thông tin trên.

- Cho biết mỗi công dân cần làm gì để thích ứng với yêu cầu mới trong hội nhập kinh tế quốc tế.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Những yêu cầu mới nào được đề cập trong thông tin trên là:

Cần nâng cao trình độ lao động

Cần nâng cao năng suất lao động

Cần nâng cao năng lực ngoại ngữ

Để thích ứng với những yêu cầu mới này trong hội nhập kinh tế quốc tế, mỗi công dân cần thực hiện:

Trau dồi kiến thức, liên tục cập nhật thông tin mới, phát triển kỹ năng cần thiết: kỹ năng giao tiếp, đàm phán, làm việc nhóm…

Rèn luyện và cải thiện năng lực ngoại ngữ

Luôn sẵn sàng thích ứng với những xu hướng lao động mới trong quá trình hội nhập.

Luyện tập 5

Trả lời câu hỏi Luyện tập 5 trang 21 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy đọc các trường hợp sau và nhận xét về việc thực hiện trách nhiệm của các chủ thể sau khi tham gia hội nhập kinh tế quốc tế.

a. Công ty chế biến thuỷ sản M bị Hoa Kỳ cáo buộc bán phá giá cá tra. Điều này gây ảnh hưởng đến nhiều doanh nghiệp trong nước bởi vì Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam.

b. Doanh nghiệp T chuyên sản xuất hàng thủ công mĩ nghệ đã chủ động tìm hiểu về quy tắc xuất xứ sản phẩm xuất khẩu và các quy định mới của châu Âu như quy định về phát triển bền vững, thoả thuận xanh để nâng cao chất lượng hàng hoá, đáp ứng các yêu cầu về xuất xứ hàng hóa vào thị trường châu Âu.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Công ty M bị cáo buộc bán phá giá cá tra điều này làm ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường và các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là trong trường hợp Hoa Kỳ là một thị trường xuất khẩu quan trọng của Việt Nam. Công ty M cần tuân thủ các quy định và chuẩn mực quốc tế về thương mại công bằng, hợp tác với cơ quan chức năng để giải quyết vấn đề.

b. Doanh nghiệp T đã thực hiện tích cực trách nhiệm của mình khi chủ động tìm hiểu về quy tắc xuất xứ sản phẩm xuất khẩu và các quy định mới của châu Âu như quy định về phát triển bền vững, thoả thuận xanh. Điều này giúp nâng cao chất lượng hàng hoá  và thể hiện sự chủ động của doanh nghiệp với các yêu cầu mới trong quá trình hội nhập quốc tế.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi Vận dụng trang 21 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 CTST

Em hãy tìm hiểu và giới thiệu về một tổ chức kinh tế mà Việt Nam đang là thành viên

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho sẵn và dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là một tổ chức quốc tế đặt trụ sở tại Geneva, Thụy Sĩ, có chức năng giám sát các hiệp định thương mại giữa các nước thành viên với nhau theo các quy tắc thương mại. WTO được thành lập vào năm 1995 với mục tiêu thiết lập và duy trì một hệ thống thương mại quốc tế cởi mở, minh bạch và công bằng.

Hiện nay, WTO có 164 thành viên, bao gồm hầu hết các quốc gia trên thế giới. Các hiệp định của WTO bao gồm các quy tắc về thuế quan, trợ cấp, dịch vụ, sở hữu trí tuệ, giải quyết tranh chấp thương mại... WTO cũng là diễn đàn để các nước thành viên đàm phán về các vấn đề thương mại mới và giải quyết các tranh chấp thương mại giữa các nước thành viên.

WTO đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thương mại quốc tế và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Các quy tắc của WTO giúp giảm chi phí thương mại, tăng cường tính dự đoán cho các doanh nghiệp và thu hút đầu tư nước ngoài. WTO cũng giúp giải quyết các tranh chấp thương mại một cách công bằng và hiệu quả.