Bài 1: Nước Nga và Liên Xô từ năm 1918 đến năm 1945 SGK lịch sử và địa lí 9 Kết nối tri thức

Mở đầu

Hình bên là nhà máy thuỷ điện lớn nhất của châu Âu vào những năm 30 của thế kỉ XX-một trong những thành tựu tiêu biểu về kinh tế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa ở Liên Xô. Không chỉ vậy, Liên Xô còn đạt được nhiều thành tựu rực rỡ trên các lĩnh vực khác. Hãy chia sẻ thêm một số thành tựu của Liên Xô mà em biết.

Phương pháp giải:

- Tham khảo qua internet ,vận dụng các kiến thức được học.

- Chỉ ra thêm một số thành tựu của Liên Xô.

Lời giải chi tiết:

- Một số thành tựu khác của Liên Xô:

+ Hoàn thành khôi phục kinh tế trong những năm 1921-1925 nhờ thực hiện chính sách kinh tế mới (NEP).

+ Liên Xô đã trở thành quốc gia đầu tiên mở màn cho kỷ nguyên thám hiểm vũ trụ của loài người

+ Năm 1949, chế tạo thành công bom nguyên tử.

+ Liên Xô là quốc gia đầu tiên phóng tàu vũ trụ vào quỹ đạo Trái Đất.

+ …

?mục 1

Nêu những nét chính về tình hình nước Nga Xô viết từ năm 1918 đến năm 1922.

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 1. Nước Nga Xô viết từ năm 1918 đến năm 1922  (SGK trang 7+8).

- Chỉ ra những nét chính về tình hình nước Nga Xô viết từ năm 1918 đến năm 1922

Lời giải chi tiết:

- Trong những năm 1918-1920, nước Nga phải tiến hành cuộc chiến tranh cách mạng chống thù trong, giặc ngoài trong những điều kiện khó khăn. Từ năm 1919, với việc thực hiện Chính sách cộng sản thời chiến, Nhà nước Xô viết đã kiểm soát được các ngành kinh tế then chốt như: ngân hàng, đường sắt, ngoại thương,...

- Cuối năm 1920, Hồng quân đã đánh tan giặc ngoại xâm và nội phản, bảo vệ chính quyền cách mạng. Nhà nước Xô viết đã xoá bộ những bất công trong xã hội, thực hiện quyền tự do dân chủ, quyền tự quyết của các dân tộc.

- Tháng 3/1921, Đảng Bôn-sê-vích quyết định thực hiện Chính sách kinh tế mới (NEP) do Lê-nin đề xướng, với những nội dung cơ bản như:

+ Bãi bỏ chế độ trưng thu lương thực thừa và thay thể bằng chính sách thu thuế lương thực

+ Thực hiện tự do buôn bán,cho phép tư nhân được mở các xí nghiệp nhỏ, khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư kinh doanh ở Nga,…

=> Nhờ thực hiện Chính sách kinh tế mới, nước Nga Xô viết đã từng bước vượt qua khủng hoảng, phục hồi kinh tế và đời sống nhân dân được cải thiện.

?mục2 1

Hãy trình bày những thành tựu tiêu biểu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925-1941).

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 2.  Liên Xô từ năm 1922 đến năm 1945 (SGK trang 8+9).

- Chỉ ra những thành tựu tiêu biểu (thành tựu về kinh tế; về văn hoá ,xã hội,giáo dục) của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925-1941).

Lời giải chi tiết:

 Những thành tựu tiêu biểu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925-1941) 

-  Thành tựu về kinh tế:

+Từ tháng 12/1925, Liên Xô(Đảng Bôn-sê-vích) thực hiện công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa, với trọng tâm là phát triển công nghiệp nặng. Trải qua hai kế hoạch 5 năm (1928-1932, 1933-1937), Liên Xô đã trở thành cường quốc công nghiệp đứng đầu châu Âu và thứ 2 thế giới (sau Mĩ).

+ Công cuộc tập thể hoá nông nghiệp hoàn thành với quy mô sản xuất lớn.

- Thành tựu về xã hội, văn hoá, giáo dục:

+Các giai cấp bóc lột bị xoá bỏ, chỉ còn lại hai giai cấp lao động là công nhân và nông dân tập thể, cùng tầng lớp trí thức xã hội chủ nghĩa.

+Liên Xô đã xoá được nạn mù chữ, xây dựng hệ thống giáo dục thống nhất, hoàn thành phổ cập Trung học cơ sở ở các thành phố.

+ Các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, văn học-nghệ thuật cũng đạt được nhiều thành tựu to lớn.

?mục 2 2

Hãy cho biết một số hạn chế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (trước năm 1941).

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 2.  Liên Xô từ năm 1922 đến năm 1945 (SGK trang 9) .

- Chỉ ra hạn chế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (trước năm 1941). 

Lời giải chi tiết:

- Một số hạn chế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (trước năm 1941) là:

+ Nóng vội, thiếu dân chủ trong quá trình tập thể hoá nông nghiệp;

+ Chưa chú trọng đúng mức đến việc nâng cao đời sống nhân dân,..

Luyện tập

Hoàn thành bảng (theo gợi ý dưới đây vào vở) về những thành tựu tiêu biểu và hạn chế trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (trước năm 1941).

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 2.  Liên Xô từ năm 1922 đến năm 1945 (SGK trang 8+9) .

- Chỉ ra những thành tựu tiêu biểu và hạn chế trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (trước năm 1941) ở các khía cạnh: chính trị; kinh tế; xã hội,văn hoá,giáo dục.

Lời giải chi tiết:

Vận dụng

Tìm hiểu thông tin trên sách, báo và internet, viết đoạn văn ngắn giới thiệu về một thành tựu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925-1941) mà em ấn tượng nhất.

Phương pháp giải:

- Tìm hiểu thông tin trên sách, báo và internet ,một số tác phẩm (tác phẩm “How the Steel Was Tempererd”, tác phẩm “And Quiet Flows the Don”, sách “ The Soviet Union”, phim “ Chapaev”,…) nói về thành tựu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925-1941).

- Chọn một tác phẩm mà em ấn tượng nhất rồi viết đoạn văn ngắn giới thiệu về tác phầm đó.

Lời giải chi tiết:

Chắc hẳn những khán giả yêu thích phim Nga đều biết đến tác phẩm nổi tiếng: “Khi đàn sếu bay qua” (“ The Cranes Are Flying”) của đạo diễn Mikhail Kalatozov . Bộ phim điện ảnh được sản xuất năm 1957 và từng chiếu trên sóng VTV thập niên 1980.

Phim kể về câu chuyện tình yêu và mất mát trong bối cảnh Chiến tranh Thế giới thứ hai, tập trung vào nhân vật Veronika và Boris. Theo tiếng gọi của chiến tranh, cùng lời kêu gọi sự nhiệt tình và lòng yêu nước của quê hương, Boris tình nguyện ra trận chống lại quân xâm lược để lại Veronika ở lại Moscow. Boris bị bắn chết ở đầm lầy, khi đang cứu một binh sĩ khác. Tuy nhiên, người ta chỉ thông báo là Boris đã mất tích trong trận chiến, không để Veronica lẫn gia đình anh biết rằng anh đã hy sinh.Khi các binh lính trở về trong cuộc diễu hành mừng chiến thắng, Veronica nhận ra rằng Boris thật sự đã hy sinh. Bộ phim kết thúc trong sự hy vọng khi chiến tranh kết thúc.

Bộ phim khắc họa sâu sắc nỗi đau và sự hy sinh của những người ở hậu phương, đồng thời ca ngợi lòng dũng cảm và sự kiên cường của con người trong thời kỳ khắc nghiệt. Với những cảnh quay ấn tượng và cảm xúc mãnh liệt, “The Cranes Are Flying” đã giành được giải Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes năm 1958, khẳng định vị thế của nó trong lịch sử điện ảnh thế giới. Bộ phim không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật xuất sắc mà còn là một lời nhắc nhở về những mất mát và hy sinh trong chiến tranh.

Có những con người sẽ còn sống mãi với lịch sử, có những thước phim sẽ còn được lưu truyền mãi tới các thế hệ mai sau, có những bài học về cuộc đời sẽ không bao giờ cũ. Hãy xem và thưởng thức “Khi đàn sếu bay qua”