Bài 5. Lập kế hoạch kinh doanh - SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 12 Kết nối tri thức

Mở đầu

Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 33 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Hãy nêu hiểu biết của em về việc lập kế hoạch kinh doanh.

Phương pháp giải:

Em hãy dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Lập kế hoạch kinh doanh là bước khởi đầu vô cùng quan trọng trong hoạt động kinh doanh. Lập kế hoạch giúp chủ thể xác định rõ được mục tiêu, đường lối, chiến lược và lộ trình thực hiện nhiệm vụ để kinh doanh hiệu quả và thành công.

Các bước lập kế hoạch kinh doanh cơ bản:

Bước 1. Xác định ý tưởng kinh doanh. Xác định mục tiêu kinh doanh (mục tiêu cần cụ thể, rõ ràng, thực tế, phù hợp khả năng).

Bước 2. Phân tích thị trường, điều kiện xung quanh, các yếu tố khách quan chủ quan…

Bước 3. Xây dựng kế hoạch chi tiết

Bước 4. Đánh giá rủi ro và biện pháp xử lí

Câu 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 41 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Em hãy liệt kê những nội dung cơ bản của kế hoạch kinh doanh. Phân tích ý nghĩa của từng nội dung đó và cho ví dụ minh hoạ.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Nội dung cơ bản của kế hoạch kinh doanh:

Tên kế hoạch kinh doanh: nêu khái quát nội dung của kế hoạch, ngắn gọn và dễ nhớ

Ví dụ: Kế hoạch bán hàng quyên góp Mùa hè xanh 2024

Ý tưởng kinh doanh: giới thiệu nét nổi bật của ý tưởng kinh doanh như có tính mới, tính sáng tạo, nổi trội…đảm bảo đem lại kết quả khả quan cho hoạt động kinh doanh

Ví dụ: Tổ chức gian hàng bán đồ từ thiện, nguồn lợi nhuận quyên góp cho trẻ em khó khăn trên địa bàn chuẩn bị năm học mới

Mục tiêu kinh doanh: thể hiện mong muốn của  chủ thể kinh doanh (mục tiêu lợi nhuận, mục tiêu thâm nhập thị trường, mục tiêu cộng đồng…)

Các điều kiện thực hiện ý tưởng kinh doanh: phân tích đối thủ, điểm mạnh, điểm yếu, khó khăn và cơ hội kinh doanh.

Ví dụ: Kế hoạch bán hàng quyên góp Mùa hè xanh 2024 không gặp phải đối thủ cạnh tranh, nguồn nhân lực dồi dào (học sinh nghỉ hè) tuy nhiên sức tiêu thụ không lớn, cần tổ chức quảng cáo rộng rãi.

Chiến lược kinh doanh: giới thiệu rõ hoạt động kinh doanh này hướng đến thị trường nào, cùng với những kế hoạch hành động cụ thể để thực hiện mục tiêu.

Ví dụ: Kế hoạch bán hàng quyên góp Mùa hè xanh 2024 triển khai trên quy mô thành phố Hà Nội. Cần lập kế hoạch cụ thể về nguồn hàng, địa điểm triển khai bán, công tác quảng bá và quản lí nguồn nhân lực

Cơ hội, rủi ro: Chỉ ra khó khăn và thuận lợi của hoạt động kinh doanh đồng thời nêu biện pháp xử lí

Ví dụ: Kế hoạch bán hàng quyên góp Mùa hè xanh 2024

Thuận lợi: tranh thủ được nguồn nhân lực miễn phí (sinh viên tình nguyện)..

Khó khăn: gặp khó trong việc gọi vốn tài trợ, sức mua không cao…

Câu 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 41 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Dựa vào thông tin trên, em hãy phân tích sự cần thiết của việc lập kế hoạch kinh doanh.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Lập kế hoạch kinh doanh đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự thành công và phát triển của một chiến dịch kinh doanh. Kế hoạch kinh doanh giúp xác định rõ ràng mục tiêu và chiến lược cụ thể để đạt được mục tiêu đó. Việc này giúp cá nhân và doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào những hoạt động quan trọng nhất, tránh lãng phí thời gian và tiền bạc. Kế hoạch kinh doanh giúp doanh nghiệp dự đoán những thay đổi của thị trường và đưa ra các biện pháp thích ứng phù hợp.

Câu 3

Trả lời câu hỏi 1 trang 44 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Em hãy phân tích nội dung cơ bản của từng bước, cách thực hiện, một số lưu ý trong quá trình lập kế hoạch kinh doanh. Nêu ví dụ minh hoạ.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Nội dung cơ bản từng bước lập kế hoạch kinh doanh:

Bước 1: Xác định ý tưởng kinh doanh

Ý tưởng kinh doanh là bước khởi đầu của lập kế hoạch, có vai trò định hướng, giúp chủ thể kinh doanh xác định được những vấn đề cơ bản của kinh doanh

Để xác định ý tưởng kinh doanh, cần dựa vào lợi thế nội tại (đam mê, hiểu biết, khả năng huy động các nguồn lực); cơ hội bên ngoài (nhu cầu sản phẩm trên thị trường, nguồn cung ứng, sự cạnh tranh). Cần trả lời các câu hỏi như: Kinh doanh mặt hàng gì?, Đối tượng khách hàng là ai?, Nhu cầu của họ?, Cách kinh doanh như thế nào?, Kinh doanh cho ai?

Lưu ý: Đảm bảo ý tưởng mới và sáng tạo, khả thi, mang lại lợi nhuận

Ví dụ:  Kế hoạch mở quán cafe đường phố

Bạn A có sở thích pha chế và mong muốn có một xe đẩy cafe bán mang đi

Bạn A tiến hành xác định: Khu vực mở quán, phân tích mật độ dân cư, sở thích tiêu dùng, đối thủ cạnh tranh

Bạn A định hướng theo mô hình: quán cafe đường phố tại khu vực văn phòng, tập trung nhiều sinh viên, nhân viên văn phòng với nhu cầu cao về đồ uống giá rẻ, tiện lợi.

Bước 2: Xác định mục tiêu kinh doanh

Mục tiêu kinh doanh là định hướng, nhiệm vụ mà doanh nghiệp phải hoàn thành, là cơ sở đánh giá kết quả kinh doanh trong một khoảng thời gian nhất định. Cần xác định mục tiêu ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.

Cụ thể cần đặt ra những kế hoạch và mục tiêu cụ thể sẽ đạt được trong tương lai, bao gồm: doanh số bán hàng, lợi nhuận, mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm, tăng độ nhận diện cho thương hiệu…

Lưu ý: Cần hướng tới hành động cụ thể, rõ ràng, phù hợp với điều kiện, khả thi và có kết quả thiết thực

Ví dụ: Mục tiêu mở quán cafe đường phố của bạn A như sau

1-3 tháng đầu: Được người mua hàng trong khu vực biết đến và sử dụng sản phẩm. Đa dạng hóa menu, tăng số lượng sản phẩm có thể bán ra trong ngày và giữ ổn định chất lượng sản phẩm.

3-6 tháng tiếp theo: tăng doanh thu theo tháng, đạt được lượng khách trung bình từ 70-100 khách/ngày, nâng cao mức độ hài lòng và tăng tỉ lệ khách quay lại dùng lần sau.

Sau 1 năm hoạt động: thu hồi vốn ban đầu, giữ được tệp khách hàng quen thuộc, tăng tỉ lệ khách hàng mới, đa dạng menu theo mùa…

Bước 3: Phân tích các điều kiện thực hiện ý tưởng kinh doanh

Phân tích điều kiện thực hiện ý tưởng kinh doanh để đảm bảo tính khả thi của ý tưởng và có cơ sở để xác định chiến lược kinh doanh phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu của doanh nghiệp.

Cần phân tích sản phẩm, dịch vụ kinh doanh; khách hàng, đối thủ cạnh tranh, điểm mạnh, điểm yếu…

Lưu ý: cần chú ý phân tích giá cả, chất lượng, điểm mạnh so với đối thủ cạnh tranh, nhu cầu của khách hàng…

Ví dụ: Phân tích điều kiện thực hiện kế hoạch mở quán cafe đường phố của bạn A:

Địa điểm: khu vực văn phòng, tập trung nhiều sinh viên, nhân viên văn phòng

Nhu cầu khách hàng: khách hàng có nhu cầu cao về đồ uống giá rẻ, tiện lợi

Điểm mạnh: bạn A có kinh nghiệm pha chế, có nguồn nguyên liệu chất lượng

Điểm yếu: Nguồn vốn còn hạn chế do cần đầu tư vào nguồn nguyên liệu và hạ tầng quán

Cơ hội: do ở khu vực có nhu cầu cao nên dễ đạt được mục tiêu về doanh thu và khách hàng

Khó khăn: xung quanh đã có đối thủ cạnh tranh, cần làm mới quán đem lại hứng thú cho khách hàng

Bước 4: Xác định chiến lược kinh doanh

Chiến lược kinh doanh là nội dung cơ bản của kế hoạch kinh doanh bao gồm các biện pháp và cách thức thực hiện mục tiêu đã đặt ra. Bao gồm:

Kế hoạch sản xuất/cung cấp sản phẩm

Kế hoạch bán hàng, tiếp thị, quảng cáo

Kế hoạch phát triển kinh doanh

Kế hoạch quản lí nhân lực

Kế hoạch tài chính

Ví dụ: Chiến lược mở quán cafe đường phố của bạn A

Kế hoạch sản xuất/cung cấp sản phẩm: đa dạng menu tập trung vào các loại cafe và trà hoa quả

Kế hoạch bán hàng, tiếp thị, quảng cáo: quảng cáo trên các hội nhóm khu vực, triển khai chương trình khuyến mại để tiếp cận nhiều khách hàng

Kế hoạch phát triển kinh doanh: mở rộng khu vực bán, triển khai bán online

Kế hoạch quản lí nhân lực: cần thuê thêm nhân lực phù hợp với điều kiện thực tế

Kế hoạch tài chính: phân bố tài chính phù hợp, tăng lợi nhuận theo kế hoạch 

Bước 5: Đánh giá cơ hội, rủi ro và biện pháp xử lí

Trong quá trình lập kế hoạch kinh doanh cần đánh giá cơ hội, rủi ro và biện pháp xử lí để đạt kết quả cao hơn trong kinh doanh.

Ví dụ:

Cơ hội: nguồn khách hàng đông đảo nhu cầu cao

Rủi ro: hàng tồn kho, thời tiết…

Biện pháp: tính toán kỹ lưỡng lượng hàng bán trong ngày tránh hàng tồn

Câu 4

Trả lời câu hỏi 2 trang 44 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Dựa vào các bước đó, em hãy thực hành lập một bản kế hoạch kinh doanh một mặt hàng mà em đang quan tâm.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Kế hoạch mở quán cafe đường phố:

Ý tưởng kinh doanh: quán cafe đường phố

Đối tượng kinh doanh: nhân viên văn phòng, sinh viên trong khu vực

Nhu cầu khách hàng: cao về đồ uống giá rẻ, tiện lợi

Mục tiêu kinh doanh:

1-3 tháng đầu: Được người mua hàng trong khu vực biết đến và sử dụng sản phẩm. Đa dạng hóa menu, tăng số lượng sản phẩm có thể bán ra trong ngày và giữ ổn định chất lượng sản phẩm.

3-6 tháng tiếp theo: tăng doanh thu theo tháng, đạt được lượng khách trung bình từ 70-100 khách/ngày, nâng cao mức độ hài lòng và tăng tỉ lệ khách quay lại dùng lần sau.

Sau 1 năm hoạt động: thu hồi vốn ban đầu, giữ được tệp khách hàng quen thuộc, tăng tỉ lệ khách hàng mới, đa dạng menu theo mùa…

Điều kiện thực hiện kế hoạch:

Địa điểm: khu vực văn phòng, tập trung nhiều sinh viên, nhân viên văn phòng

Nhu cầu khách hàng: khách hàng có nhu cầu cao về đồ uống giá rẻ, tiện lợi

Điểm mạnh: bạn A có kinh nghiệm pha chế, có nguồn nguyên liệu chất lượng

Điểm yếu: Nguồn vốn còn hạn chế do cần đầu tư vào nguồn nguyên liệu và hạ tầng quán

Cơ hội: do ở khu vực có nhu cầu cao nên dễ đạt được mục tiêu về doanh thu và khách hàng

Khó khăn: xung quanh đã có đối thủ cạnh tranh, cần làm mới quán đem lại hứng thú cho khách hàng

Chiến lược kinh doanh:

Kế hoạch sản xuất/cung cấp sản phẩm: đa dạng menu tập trung vào các loại cafe và trà hoa quả

Kế hoạch bán hàng, tiếp thị, quảng cáo: quảng cáo trên các hội nhóm khu vực, triển khai chương trình khuyến mại để tiếp cận nhiều khách hàng

Kế hoạch phát triển kinh doanh: mở rộng khu vực bán, triển khai bán online

Kế hoạch quản lí nhân lực: cần thuê thêm nhân lực phù hợp với điều kiện thực tế

Kế hoạch tài chính: phân bố tài chính phù hợp, tăng lợi nhuận theo kế hoạch

Rủi ro và biện pháp xử lí:

Rủi ro: hàng tồn kho, thời tiết…

Biện pháp: tính toán kỹ lưỡng lượng hàng bán trong ngày tránh hàng tồn

Luyện tập

Trả lời câu hỏi Luyện tập, Vận dụng trang 45 SGK GD Kinh tế và Pháp luật 12 KNTT

Bài tập thực hành lập kế hoạch kinh doanh

Em hãy cùng các bạn trong nhóm thực hiện những nhiệm vụ sau:

Thực hành lập kế hoạch kinh doanh.

Xây dựng được các tiêu chí đánh giá kế hoạch kinh doanh.

Thuyết trình được về bản kế hoạch kinh doanh.

Viết được nhận xét, đánh giá bản kế hoạch kinh doanh đó.

1.Lập kế hoạch kinh doanh

Cách thực hiện:

- Lập kế hoạch nghiên cứu theo nhóm: Thành lập nhóm nghiên cứu, bầu nhóm trưởng và thư kí nhóm.

- Thống nhất lựa chọn một ý tưởng kinh doanh phù hợp để tiến hành lập bản kế hoạch kinh doanh.

- Phân công người chịu trách nhiệm thực hiện từng nội dung trong bản kế hoạch kinh doanh. Tập hợp kết quả nghiên cứu của các cá nhân trong nhóm thành một bản kế hoạch kinh doanh. Đánh giá công việc cụ thể của từng thành viên trong việc thực hiện nhiệm vụ này.

2.Thảo luận trong nhóm tiêu chí đánh giá kế hoạch kinh doanh

Gợi ý.

- Tiêu chí về nội dung.

- Tiêu chí về hình thức.

- Căn cứ để xác định các tiêu chí đó.

3.Thuyết trình về bản kế hoạch kinh doanh

Hướng dẫn:

- Thảo luận cách trình bày bản kế hoạch kinh doanh.

- Lựa chọn phương án thuyết trình hiệu quả.

- Tìm phương tiện hỗ trợ như máy móc, mô hình,...

4. Viết nhận xét, đánh giá bản kế hoạch kinh doanh

- Từng cá nhân trong nhóm viết nhận xét, đánh giá bản kế hoạch kinh doanh gồm:

+ Căn cứ vào tiêu chí đánh giá để nhận xét bản kế hoạch kinh doanh.

+ Chỉ ra những điểm còn hạn chế hoặc chưa đạt được của bản kế hoạch kinh doanh.

+ Nêu biện pháp khắc phục các nội dung còn hạn chế.

+ Nhận xét về tinh thần, thái độ và phương pháp làm việc của bản thân trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ.

Phương pháp giải:

Em hãy đọc thông tin cho trước kết hợp hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Kế hoạch mở quán cafe đường phố

Ý tưởng kinh doanh: quán cafe đường phố

Đối tượng kinh doanh: nhân viên văn phòng, sinh viên trong khu vực

Nhu cầu khách hàng: cao về đồ uống giá rẻ, tiện lợi

Mục tiêu kinh doanh:

1-3 tháng đầu: Được người mua hàng trong khu vực biết đến và sử dụng sản phẩm. Đa dạng hóa menu, tăng số lượng sản phẩm có thể bán ra trong ngày và giữ ổn định chất lượng sản phẩm.

3-6 tháng tiếp theo: tăng doanh thu theo tháng, đạt được lượng khách trung bình từ 70-100 khách/ngày, nâng cao mức độ hài lòng và tăng tỉ lệ khách quay lại dùng lần sau.

Sau 1 năm hoạt động: thu hồi vốn ban đầu, giữ được tệp khách hàng quen thuộc, tăng tỉ lệ khách hàng mới, đa dạng menu theo mùa…

Điều kiện thực hiện kế hoạch:

Địa điểm: khu vực văn phòng, tập trung nhiều sinh viên, nhân viên văn phòng

Nhu cầu khách hàng: khách hàng có nhu cầu cao về đồ uống giá rẻ, tiện lợi

Điểm mạnh: bạn A có kinh nghiệm pha chế, có nguồn nguyên liệu chất lượng

Điểm yếu: Nguồn vốn còn hạn chế do cần đầu tư vào nguồn nguyên liệu và hạ tầng quán

Cơ hội: do ở khu vực có nhu cầu cao nên dễ đạt được mục tiêu về doanh thu và khách hàng

Khó khăn: xung quanh đã có đối thủ cạnh tranh, cần làm mới quán đem lại hứng thú cho khách hàng

Chiến lược kinh doanh:

Kế hoạch sản xuất/cung cấp sản phẩm: đa dạng menu tập trung vào các loại cafe và trà hoa quả

Kế hoạch bán hàng, tiếp thị, quảng cáo: quảng cáo trên các hội nhóm khu vực, triển khai chương trình khuyến mại để tiếp cận nhiều khách hàng

Kế hoạch phát triển kinh doanh: mở rộng khu vực bán, triển khai bán online

Kế hoạch quản lí nhân lực: cần thuê thêm nhân lực phù hợp với điều kiện thực tế

Kế hoạch tài chính: phân bố tài chính phù hợp, tăng lợi nhuận theo kế hoạch

Rủi ro và biện pháp xử lí:

Rủi ro: hàng tồn kho, thời tiết…

Biện pháp: tính toán kỹ lưỡng lượng hàng bán trong ngày tránh hàng tồn

Tiêu chí đánh giá kế hoạch kinh doanh:

Tính mới mẻ, độc đáo

Tính hữu dụng

Tính khả thi

Tính hiệu quả

Thuyết trình, nhận xét, đánh giá bản kế hoạch kinh doanh:

Nhóm HS thực hiện thuyết trình và viết nhận xét