Bài 12: Việt Nam trong những năm đầu sau cách mạng tháng tám 1945 SGK lịch sử và địa lí 9 Cánh Diều

? mục I

Nêu các biện pháp của Chính phủ để xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng? 

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần I. Xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng (SGK trang 56)

- Chỉ ra các biện pháp của Chính phủ để xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng.

Lời giải chi tiết:

- Sau khi giành được độc lập, một trong những nhiệm vụ cấp bách hàng đầu của Việt Nam là xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng.

- Ngày 6-1-1946, cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên diễn ra trong cả nước. Trên 90% cử tri đi bỏ phiếu, bầu được 333 đại biểu vào Quốc hội khóa I. Ngày 2-3-1946, tại kì họp đầu tiên của Quốc hội, Chính phủ liên hiệp kháng chiến được thành lập, do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu.

- Sau cuộc bầu cử Quốc hội, các địa phương ở Bắc Bộ và Trung Bộ tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân, thành lập Ủy ban hành chính các cấp. Tháng 5-1946, Hội Liên hiệp quốc dân Việt Nam (gọi tắt là Hội Liên Việt) được thành lập, khối đoàn kết toàn dân được tăng cường. Ngày 9-11-1946, Quốc hội thông qua bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

- Lực lượng vũ trang nhân dân được chú trọng xây dựng và phát triển. Tháng 9-1945, Việt Nam Giải phóng quân đối thành Vệ quốc đoàn, đến tháng 6-1946 đổi thành Quân đội quốc gia Việt Nam. Lực lượng dân quân, tự vệ tăng lên hàng chục vạn người, có mặt ở khắp nơi trên cả nước.

? mục II

Nêu các biện pháp của Chính phủ để giải quyết khó khăn về kinh tế, tài chính, văn hóa, giáo dục? 

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần II. Giải quyết khó khăn về kinh tế, tài chính, văn hóa, giáo dục(SGK trang 57)

- Chỉ ra các biện pháp của Chính phủ để giải quyết khó khăn về kinh tế, tài chính, văn hóa, giáo dục.

Lời giải chi tiết:

- Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, đất nước phải đối mặt với nhiều khó khăn: ngân sách nhà nước trống rỗng: nền nông nghiệp lạc hậu; nạn đói hoành hành; tàn dư văn hóa lạc hậu của chế độ thực dân, phong kiến nặng nề; trên 90% dân số Việt Nam không biết chữ,...

- Để giải quyết nạn đói, Chính phủ đề ra nhiều biện pháp trước mắt như kêu gọi "Nhường cơm sẻ áo", lập "Hũ gạo cứu đói", tổ chức "Ngày đồng tâm", điều hòa thóc gạo giữa các địa phương, nghiêm trị việc đầu cơ tích trữ thóc gạo,...

- Về biện pháp lâu dài, Chính phủ kêu gọi nhân dân đẩy mạnh tăng gia sản xuất, thực hiện khẩu hiệu "Tấc đất tấc vàng", "Không một tấc đất bỏ hoang", chính quyền cách mạng ra sắc lệnh bãi bỏ thuế thân và các thứ thuế vô lí khác của chế độ cũ, ra sắc lệnh giảm tô 25%, giảm thuế ruộng đất. Vì vậy; từ cuối năm 1945 đến giữa năm 1946, sản xuất nông nghiệp nhanh chóng được phục hồi, nạn đói cơ bản bị đầy lùi.

- Để giải quyết khó khăn về tài chính. Chính phủ kêu gọi tinh thần tự nguyện đóng góp của nhân dân cả nước. Hưởng ứng cuộc vận động xây dựng “Quỹ độc lập”, phong trào “Tuần lễ vàng” do Chính phủ phát động, chỉ trong thời gian ngắn,người dân đã đóng góp được 370 kg vàng, 20 triệu đồng vào "Quỹ độc lập" và 40 triệu đồng vào "Quỹ đảm phụ quốc phòng". Tháng 11-1946, đồng tiền Việt Nam mới được chính thức lưu hành trong cả nước.

- Để giải quyết nạn dốt, ngày 8-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh kí sắc lệnh lập Nha Bình dân học vụ và kêu gọi nhân dân cả nước tham gia phong trào xóa nạn mù chữ.Phong trào Bình dân học vụ nhanh chóng lan rộng khắp cả nước. Các lớp học được mở khắp nơi (trong nhà dân, đình, chùa,..). Chỉ sau một năm hoạt động, gần 76 000 lớp học được tổ chức, giúp trên 2,5 triệu người thoát nạn mù chữ (chiếm khoảng 10% dân số cả nước). Trường học các cấp phổ thông và đại học sớm được khai giảng. Nội dung và phương pháp giáo dục bước đầu được đối mới theo tinh thần dân tộc và dân chủ.

- Về văn hóa, nhà nước bảo đảm quyền tự do báo chí. Tính từ tháng 9 đến cuối năm 1945, cả nước có khoảng 90 tờ báo được xuất bản, như Cờ giải phóng, Sự thật, Cửu quốc, Độc lập.... Nội dung báo chí phản ánh công cuộc xây dựng và bảo vệ chế độ mới.

? mục III

Trình bày những nét chính về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Nam Bộ? 

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần III. Kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược trở lại Nam Bộ (SGK trang 59)

- Chỉ ra những nét chính về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Nam Bộ.

Lời giải chi tiết:

- Tại Nam Bộ, ngày 2-9-1945, thực dân Pháp đã nổ súng vào nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn đang tham gia mít tinh chào mừng "Ngày Độc lập". Rạng sáng ngày 23-9-1945, thực dân Pháp tấn công Uỷ ban Nhân dân Nam Bộ, mở đầu cuộc xâm lược Việt Nam lần thứ hai.

- Nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn kiên quyết chống thực dân Pháp bằng mọi vũ khí với nhiều hinh thức như: dựng chiến luỹ, chướng ngại vật, cắt điện, nước,..

- Đầu tháng 10-1945, quân Pháp phá vòng vây xung quanh Sài Gòn - Chợ Lớn, đánh chiếm các tỉnh Nam Bộ và Nam Trung Bộ. Đảng và Chính phủ phát động phong trào ủng hộ nhân dân Nam Bộ kháng chiến. Hàng vạn thanh niên gia nhập đoàn quân "Nam tiến"; nhân dân Bắc Bộ, Trung Bộ tích cực quyên góp lương thực, tiền bạc, ủng hộ đồng bào Nam Bộ.

- Cuộc chiến đấu của nhân dân Nam Bộ đã đẩy quân Pháp rơi vào thế bị động, giam chân địch trong thành phố, tạo điều kiện để nhân dân cả nước chuẩn bị lực lượng cho cuộc kháng chiến lâu dài.