Luyện từ và câu: Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ trang 54 SGK Tiếng Việt 5 tập 2

I. Nhận xét

1. Phân tích cấu tạo của câu ghép sau đây:                                                             

Chẳng những Hồng chăm học mà bạn ấy còn rất chăm làm.            

2. Tìm thêm những cặp quan hệ từ có thể nối các vế câu có quan hệ tăng tiến.

Phương pháp giải:

1) Con đọc kĩ và phân tích các cụm chủ - vị trong câu.

2) Con vận dụng kiến thức trong sách vở hoặc trong thực tế.

Lời giải chi tiết:

1) Câu ghép "Chẳng những Hồng chăm học mà bạn ấy còn rất chăm làm" do 2 vế câu tạo thành:

Vế 1: Chẳng những Hồng / chăm học

                              CN            VN

Chẳng những... mà... là cặp QHT nối hai vế câu.

Vế 2: Mà bạn ấy / còn rất chăm làm.

               CN                   VN

Câu văn sử dụng cặp QHT chẳng những... mà..... thể hiện quan hệ tăng tiến.

2) Ngoài cặp QHT chẳng những...mà ... nối các vế trong câu chỉ quan hệ tăng tiến, còn có thể sử dụng các cặp QHT khác như: không những...mà..., không chỉ...mà..., không những...mà..., không phải chỉ ..mà...

Ví dụ: Không những Nam chăm học mà bạn ấy còn rất chăm làm.

Nam không chỉ chăm học mà bạn ấy còn rất chăm làm.

II. Luyện tập

1. Tìm và phân tích cấu tạo của câu ghép chỉ quan hệ tăng tiến trong mẩu chuyện vui sau:

Người lái xe đãng trí

Một người đàn ông hốt hoảng gọi điện tới đồn công an :

-  A lô ! Xin các anh đến giúp tôi ngay ! Tôi đã khoá cửa xe cẩn thận nhưng bọn trộm vẫn đột nhập vào xe của tôi. Bọn bất lương ấy không chỉ ăn cắp tay lái mà chúng còn lấy luôn cả bàn đạp phanh. Thật không thể tưởng tượng nổi !

Lát sau, khi hai cảnh sát vừa được phái đi thì trực ban của đồn lại nhận được một cú điện thoại :

-  Xin lỗi vì đã làm phiền các anh. Hoá ra tôi ngồi nhầm vào hàng ghế sau.

Theo báo MỰC TÍM

2. Tìm quan hệ từ thích hợp với mỗi chỗ trống :

a)  Tiếng cười ... đem lại niềm vui cho mọi người ... nó còn là một liều thuốc trường sinh.

b)  ... hoa sen đẹp ... nó còn tượng trưng cho sự thanh khiết của tâm hồn Việt Nam.

c)  Ngày nay, trên đất nước ta, ... công an làm nhiệm vụ giữ gìn trật tự, an ninh...mỗi một người dân đều có trách nhiệm bảo vệ công cuộc xây dựng hoà bình.

Phương pháp giải:

1)

- Con tìm câu ghép có trong câu chuyện. (Câu có từ hai cụm chủ - vị trở lên là câu ghép)

- Phân tích cấu tạo của câu ghép chỉ quan hệ tăng tiến.

2) Một số cặp quan hệ từ chỉ quan hệ tăng tiến có thể sử dụng đó là: không những...mà..., không chỉ...mà..., không những...mà..., không phải chỉ ..mà...

Lời giải chi tiết:

1) 

Vế 1: Bọn bất lương ấy  / không chỉ ăn cắp tay lái 

               CN                                     VN

Vế 2: Mà chúng / còn lấy luôn cả bàn đap phanh 

               CN                           VN

Cặp quan hệ từ thể hiện quan hệ tăng tiến giữa các vế câu ghép trong câu là: không chỉ ....... mà .........

2) 

a) Tiếng cười không những/không chỉ đem lại niềm vui cho mọi người mà nó còn là liều thuốc trường sinh.

b) Chẳng những hoa sen đẹp mà nó còn tượng trưng cho sự thanh khiết của tâm hồn Việt Nam.

c) Ngày nay, trên đất nước ta, không chỉ công an làm nhiệm vụ giữ gìn trật tự, an ninh mà mỗi một người dân đều có trách nhiệm bảo vệ công cuộc xây dựng hòa bình.