Bài 1. Giới thiệu về trí tuệ nhân tạo trang 5, 6, 7 SGK Tin học 12 Cánh diều

CH tr 5 KĐ

Trả lời câu hỏi Khởi động trang 5 SGK Tin học 12 Cánh diều

1) Theo em máy tính làm được những việc gì tốt hơn con người?

2) Em hãy cho ví dụ về một việc mà máy tính chưa làm được tốt hơn con người.

Phương pháp giải:

Dùng kiến thức thực tế về trí thông minh nhân tạo của bản thân để trả lời.

“Trí tuệ nhân tạo – AI là khả năng của máy tính có thể làm những công việc mang tính trí tuệ con người”

Lời giải chi tiết:

“Trí tuệ nhân tạo – AI là khả năng của máy tính có thể làm những công việc mang tính trí tuệ con người”

1) Theo em máy tính làm được những việc sau tốt hơn con người đó là: tính toán, xử lí thông tin,…. 

2) Ví dụ một việc mà máy tính chưa làm được tốt hơn con người: 

- Máy tính không thể trả lời những câu hỏi mang tính chất tích luỹ kiến thức thực tế của con người nhằm tạo ra tri thức mới. 

- Máy tính không thể nhận biết dạng thông tin mùi vị. 

- Yếu tố “linh cảm” của con người.

CH tr 5 HĐ

Trả lời câu hỏi Hoạt động trang 5 SGK Tin học 12 Cánh diều

Theo em, máy tính làm được những gì thì ta nói máy tính có trí tuệ?

Phương pháp giải:

Dựa vào khái niệm của trí tuệ nhân tạo.

Đưa ra một số ví dụ thực tế.

Lời giải chi tiết:

Theo em, máy tính làm được những công việc mang tính trí tuệ như con người thì ta nói máy tính có trí tuệ. 

Ví dụ như: Chat GPT, trợ lí ảo, chatbot giao tiếp được với con người bằng cả ngôn ngữ viết và tiếng nói khả năng hiểu ngôn ngữ tự nhiên. Xe ô tô tự lái có thể đi đúng luật giao thông, tránh và chạm với xe khác và khả năng nhận thức được môi trường xung quanh để có hành vi phù hợp. Người máy Xoxe có khả năng nghe nhìn, nhận biết môi trường xung quanh, hiểu ngôn ngữ tự nhiên và có khả năng học. 

CH tr 9 LT

Trả lời câu hỏi Luyện tập trang 9 SGK Tin học 12 Cánh diều

Em hãy cho biết mỗi phát biểu sau là đúng hay là sai: 

a) “Turing Test” là bài kiểm tra trí tuệ của máy tính. 

b) Nhờ mở rộng phạm vi ứng dụng mà AI phát triển thành AI mạnh. 

c) AI tạo sinh có thể giúp học sinh viết được một bài văn tả cảnh đẹp của quê hương. 

d) AI có thể tự hành động một cách hợp lí.

Phương pháp giải:

Dựa vào các khái niệm trong sách.

Tìm hiểu về: Turing Test, AI mạnh, AI tạo sinh, đặc trưng cơ bản của AI.

Lời giải chi tiết:

Các đáp án đúng: 

a) “Turing Test” là bài kiểm tra trí tuệ của máy tính. 

c) AI tạo sinh có thể giúp học sinh viết được một bài văn tả cảnh đẹp của quê hương. 

Với các đáp án còn lại:

b) AI mạnh (hay AI rộng) là hướng nghiên cứu nhằm mục đích tạo ra hệ thống AI có các khả năng như con người trong suy luận, lập kế hoạch và có trí thông minh để giải quyết bất kì loại vấn đề phức tạp nào.

d) AI hành động được dựa trên cơ sở dữ liệu do con người lập trình và tổng hợp.

CH tr 9 VD

Trả lời câu hỏi Vận dụng trang 9 SGK Tin học 12 Cánh diều

Năm 1997, máy tính Deep Blue của IBM đánh bại Đại kiện tướng cờ vua Garry Kasparov. Đây là lần đầu tiên một chương trình máy tính đánh bại một nhà vô địch thế giới về cờ vua. Em hãy giải thích tại sao sự kiện đó được xem là một thành tựu của trí tuệ nhân tạo.

Phương pháp giải:

Về bản chất AI được nghiên cứu và phát minh để thực hiện các hình vi trí tuệ của con người.

Vì thế, khi AI có thể tự tổng hợp thông tin và học tập để đánh bại 1 con người đích thực là một sự kiện mang tính dấu mốc vô cùng quan trọng.

Lời giải chi tiết:

Năm 1997, máy tính Deep Blue của IBM đánh bại Đại kiện tướng cờ vua Garry Kasparov. Đây là lần đầu tiên một chương trình máy tính đánh bại một nhà vô địch thế giới về cờ vua. Sự kiện đó được xem là một thành tựu của trí tuệ nhân tạo là vì: 

Vào ngày 11 tháng 5 năm 1997, siêu máy tính Deep Blue của IBM đã đánh bại đại kiện tướng cờ vua người Nga, Garry Kimovich Kasparov. Ông được ví là kỳ thủ mạnh nhất trong lịch sử với hệ số ELO 2851, được xếp hạng cao nhất trong khoảng 20 năm từ năm 1985 đến năm 2005 và là nhà vô địch cờ vua thế giới không thể đánh bại từ 1985 đến 1993. 

Trước đó vào năm 1996 siêu máy tính Deep Blue đã được thử sức với Kasparov. Chiếc máy tính đã thắng được ván đầu tiên, tuy nhiên sau đó Kasparov đã chiến thắng chung cuộc. Đến năm 1997, công ty IBM cùng với bản nâng cấp mới của Deep Blue quyết tâm đánh bại Kasparov một lần nữa. Họ tung ra phiên bản phần mềm mới đã được cải tiến nhiều cùng với hệ siêu phần cứng gồm nhiều bộ vi xử lý cùng chạy song song. Chuyên gia cờ vua người Mỹ Joel Benjamin là người phân tích và cố vấn các nước đi khai cuộc cho Deep Blue. 

Quyết tâm của IBM ở chỗ Deep Blue được thiết kế chuyên để "đấu với Kasparov", tất cả những nước đi khai cuộc mà Kasaprov đã từng sử dụng đều được cài trong từ điển của máy. Và lần này họ đã thành công, trong trận đấu 6 ván Deep Blue đã hạ Kasparov với tỷ số 3,5-2,5. Tại ván đấu cuối cùng, Deep Blue phát hiện sai lầm của Kasparov từ nước đi khai cuộc và quyết định thí quân phá vỡ thế trận của Kasparov ngay từ đầu ván cờ khiến chung cuộc Kasparov phải đầu hàng sớm. 

Trận đấu năm 1997 đấy được truyền hình trực tiếp đến hàng triệu người. Theo như thỏa thuận, việc thắng Kasparov, nhóm sáng lập Deep blue đã nhận được 700.000 USD, còn Kasparov nhận được 400.000 USD. Riêng IBM đã tìm kiếm lợi nhuận thông qua quảng cáo đạt 50 triệu USD. 

Cách thức đánh cờ của con người và máy tính là hoàn toàn khác nhau. Con người lựa chọn nước cờ của mình sau khi đánh giá một số lượng tối thiểu những phương án mà anh ta cho là hợp lý nhất. Còn máy tính không có khả năng trực giác đó, nó lần lượt xét duyệt một cách máy móc tất cả mọi phương án có thể đi được trên bàn cờ, rồi bằng phương pháp loại trừ, chọn ra phương án nó cho là tốt nhất. Mà số lượng phương án thì vô cùng lớn.

CH tr 9 KT1

Trả lời câu hỏi Kiểm tra 1 trang 9 SGK Tin học 12 Cánh diều

AI là gì? AI mạnh là gì? AI yếu là gì?

Phương pháp giải:

Ôn tập lại các kiến thức sách giáo khoa đã nêu ra.

Học các khái niệm về AI, AI mạnh và AI yếu.

Lời giải chi tiết:

AI là khả năng của máy tính có thể làm những công việc mang tính trí tuệ như con người. 

AI mạnh (hay AI rộng) là hướng nghiên cứu nhằm mục đích tạo ra hệ thống AI có khả năng như con người trong suy luận, lập kế hoạch và có trí thông minh để giải quyết bất kì loại vấn đề phức tạp nào. 

AI yếu (hay AI hẹp) là loại AI đặt ra mục tiêu nhỏ hơn, hướng tới một ứng dụng cụ thể và để hoạt động hiệu quả cần có sự tham gia của con người. Ai yếu có thể được con người huấn luyện thông qua học máy nhưng không thể tự học hỏi hoặc tự cải thiện nếu không có sự hướng dẫn của con người.

CH tr 9 KT2

Trả lời câu hỏi Kiểm tra 2 trang 9 SGK Tin học 12 Cánh diều

Lĩnh vực nghiên cứu nào giúp cho máy tính có khả năng học để tự nâng cao năng lực?

Phương pháp giải:

AI là một ngành khoa học lớn gồm nhiều lĩnh vực khác nhau.

Các khía cạnh bổ trợ nhau giúp trí tuệ nhân tạo ngày càng cải thiện hơn trong tương lai.

Lời giải chi tiết:

Trí tuệ nhân tạo là một ngành khoa học lớn, bao gồm: học máy, xử lí ngôn ngữ tự nhiên, thị giác máy tính, AI tạo sinh. Các lĩnh vực này đều hướng đến mục tiêu nâng cao năng lực thể hiện trí tuệ của máy tính và có các đặc trưng cơ bản của AI nêu trên là học, suy luận, nhận thức môi trường xung quanh, hiểu ngôn ngữ và giải quyết vấn đề.

CH tr 9 KT3

Trả lời câu hỏi Kiểm tra 3 trang 9 SGK Tin học 12 Cánh diều

Đặc trưng nào của AI được thể hiện từ lĩnh vực nghiên cứu về thị giác máy tính.

Phương pháp giải:

Các đặc trưng cơ bản của AI là: khả năng học, khả năng hiểu ngôn ngữ, khả năng suy luận, khả năng nhận thức môi trường xung quanh, khả năng giải quyết vấn đề.

Lời giải chi tiết:

Đặc trưng “Nhận thức” được môi trường xung quanh của AI được thể hiện từ lĩnh vực nghiên cứu về thị giác của máy tính: Trong quá trình hoạt động, hệ thống AI nhận dữ liệu đầu vào từ các cảm biến, xử lí dữ liệu, rút ra thông tin và hiểu biết môi trường xung quanh để có hành vi phù hợp