Bài 28. Lipid Vở thực hành Khoa học tự nhiên 9

28.1

Đặc trưng tính chất vật lí của lipid là gì?

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất vật lí của lipid

Lời giải chi tiết:

Lipid không tan trong nước, nhưng tan được trong xăng, dầu,…

28.2

Có những loại lipid điển hình nào và vai trò chính của mỗi loại ở sinh vật là gì?

Phương pháp giải:

Dựa vào đặc điểm của lipid

Lời giải chi tiết:

Một số lipid điển hình là:

+ chất béo (thành phần chính của dầu thực vật và mỡ động vật) là ngườn dự trưc năng lượng trong cơ thể

+ sáp (thường được tìm thấy trên bề mặt lá, thân cây, trái cây của nhiều loại thực vật và da, lông) giúp chống nước và một số tác động có hại từ môi trường ngoài.

28.3

Em hãy tìm hiểu và trình bày về cách làm xà phòng từ dầu ăn, mỡ thừa sau khi sử dụng

Phương pháp giải:

Tìm hiểu sách, báo, internet

Lời giải chi tiết:

Cách làm xà phòng từ dầu ăn, mỡ thừa:

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu bao gồm: dầu ăn, mỡ thừa, NaOH và nước

Bước 2: Phối trộn các nguyên liệu

+ Các nguyên liệu được trộn với nhau và tiến hành khuấy cho đến khi phản ứng xà phòng hóa xảy ra gần như hoàn toàn,

+ Có thể thêm tinh dầu tạo mùi

Bước 3: Vào khuôn, định hình cho sản phẩm

Bước 4: Bảo quản xà phòng.

28.4

Chúng ta biết rằng chất béo được ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống hằng ngày, từ thực phẩm đến mĩ phẩm và cả dược phẩm. Em hãy tìm hiểu qua sách báo, internet, sau đó thảo luận nhóm và liệt kê 3 sản phẩm có chứa chất béo. Giải thích tại sao chất béo lại có trong thành phần các sản phẩm đó

Phương pháp giải:

Tìm hiểu qua sách báo, internet

Lời giải chi tiết:

+ Son dưỡng

+ Sữa hạt

+ Xà phòng

Các sản phẩm được sản xuất từ các loại chất béo động thực vật và các loại hạt. Vì tính chất hóa học chất béo có thể chuyển thành xà phòng hóa, có thể tạo lớp bảo vệ cho da để làm mĩ phẩm.

28.5

Tristearin là triester của glycerol với stearic acid (C17H35COOH). Viết công thức cấu tạo thu gọn của tristearin và viết phương trình hóa học minh họa phản ứng xà phòng hóa.

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất hóa học của chất béo.

Lời giải chi tiết:

Công thức cấu tạo thu gọn: (CH₃ – [CH₂]₁₄ – COO)₃C₃H₅

PTHH: (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH → 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃

28.6

Biodiesel là một nhiên liệu diesel sinh học được sản xuất từ nguồn nguyên liệu tái tạo như dầu thực vật (đậu nành, cải dầu, dừa cọ, hướng dương,…), mỡ động vật, hoặc dầu mỡ đã qua sử dụng. Biodiesel có thể sử dụng trong động cơ diesel thay thế dầu diesel (từ dầu thô). Biodiesel được sản xuất thông qua quá trình chuyển chéo ester (transesterification), bằng cách cho chất béo tác dụng với methanol hoặc ethanol (có xúc tác thích hợp) để tạo thành methyl ester hoặc ethyl ester và glycerol. Dùng công thức cấu tạo thu gọn của chất béo viết phương trình hóa học chuyển chéo ester, biến chất béo thành methyl ester.

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất hóa học của chất béo.

Lời giải chi tiết:

Ta có thể chọn 1 loại chất béo có trong dầu thực vật, hoặc mỡ động vật.

Ví dụ ta chọn tristearin (là triester của glycerol và stearic acid) có công thức cấu tạo thu gọn là: (CH₃ – [CH₂]₁₄ – COO)₃C₃H₅

Phương trình chuyển chéo chất béo thành methyl ester là:

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3CH₃OH → 3C₁₇H₃₅COOCH₃ + C₃H₅(OH)₃