Bài 12. Em thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em - SGK Đạo đức 4 Cánh diều

Khởi động

Trả lời câu hỏi trang 59 SGK Đạo đức 4– Cánh diều

Em hãy kể tên một số ngày lễ, tết dành cho trẻ em và nêu một số hoạt động thường diễn ra trong các ngày đó.

Phương pháp giải:

- Kể tên một số ngày lễ, tết dành cho trẻ em.

- Nêu một số hoạt động thường diễn ra trong các ngày đó.

Lời giải chi tiết:

Ngày lễ, tết dành cho trẻ em và nêu một số hoạt động thường diễn ra trong các ngày đó:

- Tết thiếu nhi 01/06: trẻ em sẽ được vui chơi, tổ chức ăn bánh kẹo, múa hát ở câu lạc bộ.

- Rằm trung thu 15/08 âm lịch: trẻ em được phá cỗ vào đúng ngày 15/08 âm lịch gồm ăn bánh kẹo, tham gia các chương trình văn nghệ, chơi trò chơi. Bên cạnh đó, xóm của em còn tổ chức ăn liên hoan vào ngày 14/08.

Khám phá 1

Trả lời câu hỏi trang 60 SGK Đạo đức 4– Cánh diều

Quan sát tranh và trả lời câu hỏi

Câu hỏi:

a. Các tranh trên nói đến các quyền nào của trẻ em?

b. Em hãy kể thêm các quyền khác của trẻ em.

Phương pháp giải:

- Quan sát các bức tranh và chỉ ra các quyền của trẻ em được nhắc đến.

- Kể thêm các quyền khác của trẻ em.

Lời giải chi tiết:

a. Các tranh trên nói đến các quyền của trẻ em:

- Tranh (1): Quyền bảo vệ thân thể.

- Tranh (2): Quyền  được học tập

- Tranh (3): Quyền tự do ngôn luận.

- Tranh (4): Quyền nuôi dưỡng.

b. Một số các quyền khác của trẻ em:

- Quyền được sống.

- Quyền được khai sinh và có quốc tịch.

- Quyền tự do tín ngưỡng.

- Quyền bí mật đời sống riêng tư....

Khám phá 2

Trả lời câu hỏi trang 60, 61 SGK Đạo đức 4 – Cánh diều

Em hãy đọc 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng và trả lời câu hỏi.

Câu hỏi:

a. Bác Hồ đã dạy trẻ em cần thực hiện những bổn phận nào?

b. Em hãy kể thêm một số bổn phận mà trẻ em cần thực hiện.

Phương pháp giải:

- Đọc 5 điều Bác Hồ dạy và chỉ ra Bác đã dạy trẻ em cần thực hiện những bổn phận nào.

- Kể thêm một số bổn phận mà trẻ em cần thực hiện.

Lời giải chi tiết:

a. Bác Hồ đã dạy trẻ em cần thực hiện những bổn phận: yêu Tổ quốc, yêu đồng bào, học tập, lao động, đoàn kết, kỉ luật, giữ gìn vệ sinh, khiêm tốn, thật thà, dũng cảm.

b. Một số bổn phận mà trẻ em cần thực hiện:

- Thực hiện tốt nghĩa vụ và bổn phận của mình.

- Biết bảo vệ quyền của mình và tôn trọng quyền của người khác.

- Biết ơn cha mẹ, những người đã chăm sóc, dạy dỗ, giúp đỡ mình.

Khám phá 3

Trả lời câu hỏi trang 61 SGK Đạo đức 4 – Cánh diều

Đọc ý kiến và trả lời câu hỏi

a. Thực hiện tốt quyền trẻ em, giúp trẻ em được phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần.

b. Thực hiện tốt quyền trẻ em, giúp trẻ em được bảo vệ, chăm sóc, giáo dục, vui chơi, giải trí, được sống và phát triển lành mạnh, bình đẳng, hạnh phúc.

c. Hiểu biết quyền trẻ em, giúp em bảo vệ lợi ích chính đáng của bản thân và tôn trọng quyển của người khác.

d. Thực hiện tốt các bổn phận của trẻ em sẽ giúp em được rèn luyện để trở thành những công dân có ích.

e. Thực hiện tốt các bổn phận của trẻ em giúp em được mọi người yêu quý hơn.

g. Chúng ta cần thực hiện tốt các bổn phận của trẻ em, vì đó là trách nhiệm của trẻ em và cũng nhằm để thể hiện quyền trẻ em.

Câu hỏi:

a. Vì sao phải thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em?

b. Em hãy nêu thêm ý nghĩa của việc thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em.

Phương pháp giải:

- Đọc các ý kiến và giải thích tại sao phải thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em.

- Nêu thêm ý nghĩa của việc thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em.

Lời giải chi tiết:

a. Cần phải thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em vì đó là quyền và nghĩa vụ bắt buộc phải có của các em. Mọi người cần bảo đảm lợi ích tốt nhất của trẻ em trong các quyết định liên quan đến trẻ em, giúp các em ý thức được những bổn phận của mình để có trách nhiệm hơn với xã hội.

b. Ý nghĩa của việc thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em:

- Giúp trẻ em phát triển đầy đủ, toàn diện về thể chất và tinh thần.

- Để trẻ em được sống và đảm bảo mọi quyền lợi của mình.

- Thực hiện quyền trẻ em đảm bảo cho trẻ em được sống, phát triển trong bầu không khí hạnh phúc, yêu thương, lành mạnh...

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi trang 61, 62 SGK Đạo đức 4 – Cánh diều

Quan sát tranh và trả lời câu hỏi

Câu hỏi:

a. Các bạn trong tranh đã thực hiện quyền và bổn phận nào?

b. Hãy kể một số quyền và bổn phận của trẻ em mà bản thân đã thực hiện.

Phương pháp giải:

- Quan sát tranh và chỉ ra quyền và bổn phận mà các bạn đã thực hiện.

- Kể một số quyền và bổn phận của trẻ em mà bản thân đã thực hiện.

Lời giải chi tiết:

a,

b, Một số quyền và bổn phận của trẻ em mà bản thân đã thực hiện:

- Quyền:

+ Quyền vui chơi, giải trí

+ Quyền được sống chung với cha, mẹ

+ Quyền được học tập

+ Quyền được khai sinh

- Bổn phận:

+ Học tập, rèn luyện,…

+ Giúp cha mẹ và các thành viên trong gia đình những công việc phù hợp với độ tuổi và khả năng của mình.

+ Tôn trọng giáo viên, người lớn tuổi…

Luyện tập 2

Trả lời câu hỏi trang 57 SGK Đạo đức 4 – Cánh diều

Em đồng tình hay không đồng tình với các ý kiến nào dưới đây

a. Trẻ em cần được người lớn chăm sóc nên không phải thực hiện bổn phận gì.

b. Trẻ em cần tôn trọng quyền, danh dự và nhân phẩm của người khác.

c. Trẻ em được ưu tiên tiếp cận, sử dụng dịch vụ phòng bệnh, khám bệnh, chữa bệnh.

d. Trẻ em có quyền đi học, đến trường và được tạo điều kiện để học tập tốt.

e. Cần thực hiện quyền của trẻ em, vì trẻ em là tương lai của mỗi quốc gia, dân tộc.

Phương pháp giải:

- Đọc các tình huống và đưa ra ý kiến của em về các tình huống đó.

Lời giải chi tiết:

- Đồng tình với các ý kiến b, c, d, e vì đó là các quyền cơ bản mà trẻ em có để phát triển.

- Không đồng tình với ý kiến a bởi vì dù trẻ em được người lớn chăm sóc nhưng trẻ em vẫn phải thực hiện các bổn phận trong phạm vi và phù hợp với độ tuổi của mình.

Luyện tập 3

Trả lời câu hỏi trang 63,64 SGK Đạo đức 4 – Cánh diều

Xử lý tình huống

Tình huống 1: An có năng khiếu và đam mê vẽ tranh, vì vậy An muốn bố mẹ đăng kí cho em tham gia lớp học vẽ để phát triển tài năng. Tuy nhiên, bố mẹ lại đăng kí cho An học đàn.

Câu hỏi 1: Nếu là An, em sẽ ứng xử như thế nào?

Tình huống 2: Vì hoàn cảnh gia đình khó khăn, mẹ vừa sinh thêm em bé nên bố muốn Huệ học xong tiểu học thì nghỉ ở nhà trông em cho bố mẹ đi làm.

Câu hỏi 2: Nếu là Huệ, em sẽ ứng xử như thế nào?

Tình huống 3: Hiền muốn đề xuất với nhà trường tổ chức một buổi tuyên truyền về phòng tránh xâm hại. Tuy nhiên, Hiền băn khoăn không biết mình có quyền để xuất vấn đề này không?

Câu hỏi 3: Nếu là bạn của Hiền, em sẽ ứng xử như thế nào?

Tình huống 4: Thấy Hoa tươi cười chào hỏi các bác bảo vệ, lao công của trường, Thuỷ nói: “Chúng mình chỉ cần lễ phép, chào hỏi thầy cô giáo thôi, đâu cần phải chào hỏi các bác bảo vệ, cô lao công. `.

Câu hỏi 4: Nếu là Hoa, em sẽ ứng xử như thế nào?

Tình huống 5: Lan kể với bạn việc được mẹ giao dọn dẹp nhà cửa, nhặt rau, nấu cơm nhưng Lan cho rằng mình còn nhỏ nên không phải làm.

Câu hỏi 5: Nếu là bạn của Lan, em sẽ khuyên Lan như thế nào?

Tình huống 6: Trước khi rời khỏi lớp học, An luôn nhớ tắt quạt và bóng đèn. An còn nhắc nhở các bạn trong lớp cùng thực hiện nhưng Hiếu cho rằng đây là việc của các chú bảo vệ, mình không phải làm.

Câu hỏi 6: Nếu là An, em sẽ khuyên Hiếu như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc các tình huống và đưa ra lời khuyên/ việc làm phù hợp cho các bạn trong các tình huống đó.

Lời giải chi tiết:

Câu hỏi 1: Nếu là An, em sẽ nói chuyện và thuyết phục bố mẹ về sở thích và mong muốn của em. Khi được phát triển với đúng sở thích và đam mê thì sẽ tốt hơn rất là nhiều.

Câu hỏi 2: Nếu là Huệ, em sẽ xin phép bố mẹ để được tiếp tục đến trường và hứa là ngoài giờ học ở trường sẽ phụ giúp bố mẹ những công việc khác trong khả năng của mình.

Câu hỏi 3: Nếu là bạn của Hiền, em sẽ khuyên bạn ấy nên mạnh dạn đề xuất ý kiến của mình với nhà trường bởi vì quyền tự do ngôn luận, xây dựng xã hội tốt đẹp hơn.

Câu hỏi 4: Nếu là Hoa, em sẽ nói với bạn là các bác bảo vệ cô lao công đã rất vất vả vì chúng mình, mình cần phải lễ phép, kính trọng với họ. Hơn nữa, các bác ấy là người lớn nên mình càng phải lễ phép và chào hỏi họ.

Câu hỏi 5: Nếu là bạn của Lan, em sẽ khuyên Lan nên làm những công việc ấy bởi vì đó là những công việc nằm trong khả năng của mình, mình phải thực hiện bổn phận của bản thân với gia đình, phải biết giúp đỡ bố mẹ của mình.

Câu hỏi 6: Nếu là An, em sẽ khuyên Hiếu là đây là bổn phận của học sinh, nằm trong khả năng của mình để giúp tiết kiệm tiền của của nhà trường, xã hội.

Vận dụng 1

Trả lời câu hỏi trang 64 SGK Đạo đức 4 – Cánh diều

Chia sẻ với bạn về một lần em được giúp đỡ thực hiện quyền và một số bổn phận mà em đã thực hiện.

Phương pháp giải:

Suy nghĩ và chia sẻ với bạn về một lần em được giúp đỡ thực hiện quyền và một số bổn phận mà em đã thực hiện.

Lời giải chi tiết:

Một lần, khi đang tham gia giao thông trên đường thì em có ý định vượt đèn đỏ. Ngay lúc đó, cô cảnh sát giao thông đã lại gần và nhắc nhở cho em về việc tuân thủ và chấp hành luật lệ giao thông. Chúng ta cần phải dừng lại khi gặp đèn đỏ.

Vận dụng 2

Trả lời câu hỏi trang 64 SGK Đạo đức 4 – Cánh diều

Em cùng bạn xây dựng bảng nói về một số quyền và bổn phận của trẻ em bằng các từ dễ nhớ. Sau đó dán ở cuối lớp để thực hiện và nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện.

Phương pháp giải:

- Suy nghĩ và xây dựng bảng nói về một số quyền và bổn phận của trẻ em bằng các từ dễ nhớ.

- Dán ở cuối lớp để thực hiện và nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện.

Lời giải chi tiết:

Xây dựng bảng nói về một số quyền và bổn phận của trẻ em: