Bài 7. Ứng phó với tâm lí căng thẳng

Mở đầu

Trả lời câu hỏi trang 36 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

Em hãy quan sát tranh và thực hiện yêu cầu.

Yêu cầu:

- Hãy nêu cách ứng phó với căng thẳng qua các bức tranh trên.

- Kể thêm các cách ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng mà em biết

Phương pháp giải:

- Quan sát 4 bức tranh.

- Chỉ ra cách ứng phó với căng thẳng qua các bức tranh.

- Kể thêm cách ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng mà em biết.

Lời giải chi tiết:

- Cách ứng phó với căng thẳng qua các bức tranh:

+ Bức tranh 1: Các bạn cùng chơi nhảy dây sau giờ học căng thẳng, mệt mỏi.

+ Bức tranh 2: Bạn đi ngủ để có thể quên đi chuyện buồn.

+ Bức tranh 3: Bạn đã hỏi cô giáo và nhờ cô hướng dẫn bài tập để hiểu hơn.

+ Bức tranh 4: Bạn tập thể dục để giảm bớt căng thẳng, cơ thể khỏe khoắn.

- Một số cách ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng mà em biết:

+ Bình tĩnh để giải quyết căng thẳng.

+ Cố gắng suy nghĩ tích cực hơn.

+ Tìm kiếm sự giúp đỡ từ người khác.

+ Chia sẻ căng thẳng với bạn bè, thầy cô giáo, người thân để giải tỏa .

+ Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao.

Khám phá Khám phá 1

Trả lời câu hỏi trang 37 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

1. Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

- T đã gặp phải căng thẳng như thế nào?

- T đã làm gì để vượt qua sự căng thẳng đó?

- Nếu là T, em còn có cách nào khác để vượt qua sự căng thẳng đó?

Phương pháp giải:

- Đọc tình huống.

- Chỉ ra căng thẳng của T.

- Hành động của T để vượt qua sự căng thẳng đó.

- Nếu là T, em hãy đưa ra cách để vượt qua sự căng thẳng đó.

Lời giải chi tiết:

- Căng thẳng của T là: cố gắng dành nhiều thời gian ôn bài nhưng gần đến ngày thi là bạn lại cảm thấy bồn chồn, lo lắng, quên hết những gì đã học khiến cho kết quả không được tốt. Bên cạnh đó, T còn bị bạn bè trêu chọc vì học nhiều nhưng mà điểm lại rất thấp.

- Cách T vượt qua căng thẳng: đến phòng tham vấn học đường để nhờ cô giáo cho lời khuyên.

- Nếu là T, em sẽ vượt qua sự căng thẳng đó bằng cách:

+ Chia sẻ với bố mẹ về việc học tập để tìm lời khuyên, sự động viên.

+ Điều chỉnh lại cách học, dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi và thư giản cho đầu óc cảm thấy thoải mái thì việc học sẽ đạt được hiệu quả cao hơn.        

Khám phá Khám phá 2

Trả lời câu hỏi trang 37 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

2. Em hãy đọc các ý kiến sau và trả lời câu hỏi.

a) Một cái ôm của bố mẹ có thể giúp chúng ta giải toả được những căng thẳng trong cuộc sống.

b) Khi căng thẳng, có thể đi đâu đó vài ngày cho nguôi ngoai.

c) Hoà mình vào thiên nhiên với cỏ cây hoa lá và vui chơi, nô đùa cùng bạn bè là những khoảnh khắc tuyệt vời giúp ta quên đi mọi áp lực.

d) Tập thể dục, thể thao mỗi ngày giúp chúng ta chống lại áp lực, căng thẳng.

e) Không có điều gì trên cuộc đời này không có cách giải quyết. Nếu bạn đã thật cố gắng mà vẫn chưa giải quyết được thì hãy hỏi ý kiến của chuyên gia để được giúp đỡ.

g) Lên mạng xã hội than thở cũng là một cách giải tỏa nỗi buồn.

- Em đồng ý hay không đồng ý với ý kiến nào ở trên? Vì sao?

- Em đã từng áp dụng cách nào để ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng trong học tập hoặc giao tiếp với bạn bè, người thân?

Phương pháp giải:

- Đọc các ý kiến trên.

- Chỉ ra ý kiến mà em đồng tình, không đồng tình và giải thích.

- Bản thân em đã từng áp dụng cách nào để ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng trong học tập hoặc giao tiếp với bạn bè, người thân.

Lời giải chi tiết:

- Em đồng ý với các ý kiến:

a) Một cái ôm của bố mẹ có thể giúp ta giải toả được những căng thẳng trong cuộc sống.

Bởi vì khi bản thân cảm thấy áp lực, căng thẳng sẽ cần một người để động viên mình, ba mẹ là người luôn luôn là chỗ vựa tinh thần vững chắc cho mình.

c) Hoà mình vào thiên nhiên với cỏ cây hoa lá và vui chơi, nô đùa cùng bạn bè là những khoảnh khắc tuyệt vời giúp ta quên đi mọi áp lực.

Bởi vì khi căng thẳng, mình cần làm gì đó để có thể giải tỏa những căng thẳng.

d) Tập thể dục, thể thao mỗi ngày giúp chúng ta chống lại áp lực, căng thẳng.

Bởi vì tập thể dục có thể giúp tinh thần ta thoải mái, thư giãn hơn.

e) Không có điều gì trên cuộc đời này không có cách giải quyết. Nếu bạn đã thật cố gắng mà vẫn chưa giải quyết được thì hãy hỏi ý kiến của chuyên gia để được giúp đỡ.

Bởi vì khi muốn giải quyết một vấn đề gì thì cần bình tĩnh, xem xét các cách khác nhau và có thể nhờ tư vấn từ người khác.

- Em không đồng ý với các ý kiến:

b) Khi căng thẳng, có thể đi đâu đó vài ngày cho nguôi ngoai.

Bởi vì khi căng thẳng, mình cần làm gì đó giải tỏa nhưng cần đúng chừng mực, chúng ta còn nhỏ, không nên đi đâu một mình.

g) Lên mạng xã hội than thở cũng là một cách giải toả nỗi buồn.

Bởi vì than thở chỉ khiến ta ngày càng chán nản và những bình luận có thể  ảnh hưởng tiêu cực đến bản thân.

- Cách em đã từng áp dụng để ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng trong học tập hoặc giao tiếp với bạn bè, người thân là:

+ Khi em cảm thấy áp lực trong việc học, em sẽ giải trí bằng các clip hài vui nhộn cho tinh thần sảng khoái.

+ Khi em cảm thấy buồn, em sẽ mở nhạc lên thư giãn.

Khám phá Khám phá 3

Trả lời câu hỏi trang 38 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

3. Em hãy sắp xếp những bức tranh dưới đây theo trình tự các bước ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng.

Phương pháp giải:

- Quan sát các bức tranh.

- Sắp xếp những bức tranh theo trình tự .

Lời giải chi tiết:

Sắp xếp các bức tranh theo trình tự các bước ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng như sau:

- 1. Tranh 5: Tìm hiểu nguyên nhân vấn đề.

- 2. Tranh 2: Tìm các cách để giải quyết vấn đề.

- 3. Tranh 3: Chọn cách giải quyết khả thi nhất.

- 4. Tranh 4: Tiến hành giải quyết các vấn đề đó.

- 5. Tranh 1: Vượt qua sự căng thẳng.

Luyện tập Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi trang 39 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

1. Em hãy chia sẻ cách ứng phó đã từng áp dụng với một tình huống căng thẳng trước đây. Em đánh giá như thế nào về hiệu quả của cách thức đó?

Phương pháp giải:

- Chia sẻ cách ứng phó đã từng áp dụng với một tình huống căng thẳng trước đây.

- Đánh giá hiệu quả của cách thức đó.

Lời giải chi tiết:

- Tình huống gặp phải: Trên đường đi học về, em luôn bị một người đàn ông lạ mặt đi xe máy đi phía sau. Em cảm thấy rất lo sợ và luôn phóng nhanh về nhà.

- Cách ứng phó: Em đã bình tĩnh và trình bày với mẹ về sự việc đó. Sau đó, em luôn đi học về cùng nhóm đông các bạn chứ không đi một mình nữa.

- Hiệu quả của cách thức đó là: em đã không bị người đàn ông đó bám theo nữa, tinh thần cũng không còn sợ hãi nữa.

Luyện tập Luyện tập 2

Trả lời câu hỏi trang 39 – 40 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

2. Em hãy đọc các tình huống sau và trả lời câu hỏi.

Phương pháp giải:

- Đọc tình huống 1.

- Đưa ra cách giải quyết

Lời giải chi tiết:

Tình huống 1:

Nếu là N, em sẽ bình tĩnh nói với cả lớp báo với giáo viện chủ nhiệm để xử lí sự việc này. Em sẽ đồng ý cho bạn xét cặp của em để các bạn không còn nghi ngờ nữa.

Tình huống 2:

H sẽ nói với bạn như sau: “Nếu bạn có điều gì giận mình hay không đồng ý với mình thì hãy nói ra để chúng ta cùng giải quyết chứ đừng im lặng như thế. Có chuyện gì thì hai đứa sẽ cùng giải quyết và nếu mình sai thì mình sẽ sửa đổi mà.”

Tình huống 3:

- P đã chọn cách ứng phó là: P đã trò chuyện và nhờ cô chủ nhiệm thuyết với bố mẹ cho mình tiếp tục tham gia câu lạc bộ văn nghệ ở trường.

- Em hoàn toàn đồng ý với P. Bởi vì khi gặp một tình huống căng thẳng, mình nên nhờ người có thể giải quyết được vấn đề để giúp đỡ mình, để mình tiếp tục theo đuổi đam mê đó.

Vận dụng Vận dụng 1

Trả lời câu hỏi trang 40 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

1. Em hãy vận dụng trình tự các bước ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng để giải quyết một tình huống mà em đã từng gặp nhưng chưa được giải quyết hiệu quả. Sau đó, chia sẻ với bạn về kết quả đạt được.

Phương pháp giải:

- Giải quyết một tình huống mà em đã từng gặp nhưng chưa được giải quyết hiệu quả.

- Chia sẻ với bạn về kết quả em đạt được

Lời giải chi tiết:

- Tình huống em gặp phải: Sau mỗi buổi đi học về, bạn rủ em vào quán net chơi game và em đã đi theo. Dù hôm sau thi học kì 1 nhưng em vẫn đi chơi game. Về nhà, em lo sợ vì mai không làm được bài.

- Cách giải quyết:

+ Nguyên nhân dẫn đến căng thẳng: do mê chơi game, không học bài và sợ hôm sau không làm được bài.

+ Tìm cách để giải quyết vấn đề:

Cách 1: tiếp tục chơi game, ngày mai sẽ chép bài của bạn

Cách 2: lập tức đi về nhà để ôn bài.

Cách 3: tiếp tục chơi game sau đó về nhà thức khuya để ôn bài sau.

+ Cách giải quyết khả thi nhất: lập tức đi về nhà để ôn bài.

+ Tiến hành giải quyết các vấn đề căng thẳng: lập tức đứng lên và đi về nhà để ôn bài chuẩn bị cho bài thi.

+ Vượt qua sự căng thẳng: bài thi của em đã đạt được kết quả cao, em cảm thấy rất vui vì mình đã có cách giải quyết đúng.

Vận dụng Vận dụng 2

Trả lời câu hỏi trang 40 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

2. Em hãy tư vấn cho một người bạn để giải quyết một tình huống căng thẳng mà bạn đang gặp phải và ghi lại những cảm nhận của bạn về việc tư vấn của em.

* Gợi ý:

Khi tư vấn, cần xác định rõ:

- Tình huống cụ thể là gì?

- Nguyên nhân thật sự gây ra tình huống đó?

- Có những giải pháp nào để giải quyết?

- Giải pháp nào là khả thi nhất để áp dụng?

Phương pháp giải:

- Tư vấn cho một người bạn để giải quyết một tình huống căng thẳng mà bạn đang gặp phải với các gợi ý phía dưới.

- Ghi lại những cảm nhận của bạn về việc tư vấn của em.

Lời giải chi tiết:

- Ví dụ về một tình huống mà bạn đang gặp phải:

+ Tình huống: Bạn muốn tham gia câu lạc bộ âm nhạc theo như sở thích. Bố mẹ của bạn ấy thì muốn bạn tập trung cho việc học và không được tham gia câu lạc bộ đó.Bạn rất buồn và chán nản, không tập trung học được.

+ Nguyên nhân gây ra tình huống: Bạn muốn tham gia câu lạc bộ âm nhạc nhưng bố mẹ không đồng ý và muốn bạn tập trung vào học.

+ Các giải pháp:

Cách 1: Bạn sẽ nhờ cô giáo thuyết phục bố mẹ.

Cách 2: Bạn ấy sẽ không nghe lời bố mẹ, vẫn theo đuổi câu lạc bộ đó.

Cách 3: Bạn ấy tự thuyết phục bố mẹ và hứa sẽ chăm chỉ học tập.

+ Giải pháp khả thi nhất:

Cách 1: Bạn sẽ nhờ cô giáo thuyết phục bố mẹ. Bởi vì có người lớn thuyết phục sẽ dễ hơn. Đồng thơi, bạn ấy cũng phải hứa vừa tham gia câu lạc bộ nhưng cũng phải tập trung vào việc học nữa.