Bài 7: Môi trường sống quanh em SGK Đạo đức 5 Chân trời sáng tạo

Khởi động

Trả lời Câu hỏi trang 35 Khởi động SGK Đạo đức 5

Nghe/ hát bài hát Em vẽ môi trường màu xanh (Nhạc và lời: Giáng Tiên) và thực hiện yêu cầu.

- Kể tên các chi tiết về môi trường màu xanh được thể hiện trong bài hát.

- Nêu các loại môi trường sống mà em biết.

Phương pháp giải:

Chia sẻ cảm nghĩ.

Lời giải chi tiết:

- Các chi tiết về môi trường màu xanh trong bài hát:

+ Đầy ánh nắng

+ Hàng cây xanh đường thẳng tắp, cùng bao cỏ cây

+ Bầu không khí trong lành

+ Dòng nước mát xanh

+ Bầu trời xanh có mây

- Các loại môi trường sống mà em biết: Môi trường đất, nước, khí quyển, sinh vật,..

Kiến tạo tri thức mới 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 35 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu

Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu

Phương pháp giải:

Quan sát bức tranh và thực hiện yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

a, Những cái đúng, cái tốt trong tranh:

Tranh 1: Đỡ bà cụ bị ngã

Tranh 2: Hiểu biết và tôn trọng chủ quyền dân tộc: Quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam

Tranh 3: Phụ giúp bố mẹ việc nhà

Tranh 4: Nhặt được của rơi, trả lại người bị mất.

b, Một số cái đúng cái tốt khác:

-  Nam ngồi công viên ăn bánh mì, khi ăn xong, bạn không vứt rác ngay ở ghế đá mà cầm theo, tìm thùng rác để vứt

-  Chị gái nhường đồ chơi cho em bé, dỗ dành, chăm sóc em.

Kiến tạo tri thức mới 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 35 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Đọc thư “THƯ GỬI NGƯỜI LÍNH CỨU HỎA” và trả lời câu hỏi:

- Nguyên nhân dẫn đến cháy rừng được nhắc đến trong thư là gì?  

- Cháy rừng dẫn đến những hậu quả gì?

- Theo em, vì sao phải bảo vệ môi trường sống?

Phương pháp giải:

Đọc thông tin và thực hiện yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

a, Nguyên nhân dẫn đến cháy rừng được nhắc đến trong thư:

Mùa nắng nóng kéo dài bất thường xuất phát từ biến đổi khí hậu do ô nhiễm môi trường

b, Cháy rừng dẫn đến những hậu quả:

+ Hàng chục triệu héc ta rừng bị thiêu rụi + Hàng chục triệu héc ta rừng bị thiêu rụi

+ Hàng nghìn ngôi nhà bị phá huỷ + Hàng nghìn ngôi nhà bị phá huỷ

+ Một tỉ cá thể động vật bị chết + Một tỉ cá thể động vật bị chết

+ Hơn 30 người thiệt mạng  + Hơn 30 người thiệt mạng

c, Theo em, phải bảo vệ môi trường sống vì:

 + Môi trường sống là nơi sinh sống của nhiều loài động, thực vật và vi khuẩn. Bảo vệ môi trường giúp duy trì sự sống của các loài này và bảo tồn sự đa dạng sinh học trên Trái Đất.

 + Môi trường sạch và lành mạnh có tác động tích cực đến sức khỏe của con người. Bảo vệ môi trường giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh do ô nhiễm môi trường, như ô nhiễm không khí, nước và đất.

 + Môi trường sống cung cấp cho chúng ta các tài nguyên quan trọng như nước, không khí trong lành, thực phẩm và nguyên liệu. Bảo vệ môi trường giúp bảo vệ tài nguyên này để sử dụng cho tương lai và đảm bảo sự phát triển bền vững.

Luyện tập 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 36 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Nhận xét các ý kiến sau

- Ý kiến 1: Bảo vệ môi trường là quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của mọi cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân.

- Ý kiến 2: Bảo vệ môi trường sống chỉ có ý nghĩa đối với sự phát triển kinh tế của đất nước.

- Ý kiến 3: Bảo vệ môi trường là điều kiện trước tiên, nền tảng, là yếu tố trung tâm cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

- Ý kiến 4: Bảo vệ môi trường gắn kết hài hoà với an sinh xã hội, quyền trẻ em, bình đẳng giới, đảm bảo quyền mọi người được sống trong môi trường trong lành.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các ý kiến và nhận xét ý kiến đó đúng hay sai, giải thích.

Lời giải chi tiết:

Lời giải chi tiết:

·    Ý kiến 1: Ý kiến này đúng và phản ánh tính chất đa phương của việc bảo vệ môi trường. Môi trường là tài nguyên chung của toàn xã hội, do đó, mọi thành viên trong xã hội đều có trách nhiệm chung để bảo vệ và duy trì môi trường trong tình trạng tốt đẹp.

·   Ý kiến 2: Ý kiến này hạn chế và thiếu toàn diện. Bảo vệ môi trường không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế mà còn đến sức khỏe con người, đa dạng sinh học, khí hậu và sự tồn tại của các loài. Môi trường là nền tảng cho sự tồn tại và phát triển bền vững của các lĩnh vực kinh tế, xã hội và môi trường sống.

·   Ý kiến 3: Ý kiến này chính xác và phản ánh quan điểm của phát triển bền vững. Bảo vệ môi trường là yếu tố cần thiết và trung tâm cho sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Một môi trường lành mạnh và cân bằng là điều kiện tiên quyết để đảm bảo sự phát triển bền vững trong các lĩnh vực kinh tế và xã hội.

·    Ý kiến 4: Ý kiến này đúng và phản ánh quan điểm về sự liên kết giữa bảo vệ môi trường và quyền của con người. Bảo vệ môi trường không chỉ liên quan đến việc duy trì một môi trường trong lành mà còn đến việc đảm bảo quyền con người được sống trong môi trường an toàn và lành mạnh. Nó cũng liên quan đến việc thúc đẩy sự công bằng, bình đẳng giới và quyền của trẻ em trong việc tiếp cận môi trường lành mạnh và bền vững.

Luyện tập 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 36 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Xác định loại môi trường sống trong các trường hợp sau đây:

a. Môi trường sống của con người, có mèo, trâu, bò, chim chóc, cây cối,..

b. Môi trường sống của các loài giun đất, mối, kiến

c. Môi trường sống của các loài san hô, sò, ốc, tôm, cua,..

d. Môi trường sống của các loài nấm kí sinh, kí sinh trùng,…

Phương pháp giải:

Đọc kĩ và đưa ra loại môi trường.

Lời giải chi tiết:

a. Môi trường mặt đất

b. Môi trường đất

c. Môi trường nước

d. Môi trường sinh vật

Luyện tập 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 37 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Xử lí tình huống:

Tình huống 1: Giờ ra chơi, Bin đọc được câu nói của nhà sử học Tô-mát phu-lơ nên khoe với Tin: “Mình vừa được câu danh ngôn: Chúng ta chẳng bao giờ hiểu hết được giá trị của nguồn nước cho đến khi những cái giếng cạn khô”. Tin thắc mắc: “Mình chưa hiểu rõ câu này. Bin giải thích cho mình nhé!”.

Nếu là Bin, em sẽ giải thích với Tin như thế nào?

Tình huống 2: Na cho rằng môi trường trong lành không chỉ cung cấp cho chúng ta sự sống mà còn mang đến sức khoẻ và hạnh phúc. Cốm không hoàn toàn đồng ý với ý kiến này.

Nếu là Na, em sẽ giải thích với Cốm như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ tình huống và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Tình huống 1:

Nếu là Bin, em có thể giải thích cho Tin như sau: "Câu danh ngôn của nhà sử học Tô-mát phu-lơ muốn nhấn mạnh một điều quan trọng về giá trị của nguồn nước. Câu này ý chỉ rằng chúng ta thường không thấy được giá trị thực sự của nguồn nước cho đến khi chúng cạn kiệt. Khi giếng cạn khô, chúng ta mới nhận ra tầm quan trọng của nước trong cuộc sống hàng ngày, từ việc uống, nấu ăn, sinh hoạt cho đến trồng trọt và nuôi dưỡng các hệ sinh thái. Điều này nhắc nhở chúng ta phải đánh giá cao và bảo vệ nguồn nước một cách bền vững."

Tình huống 2:

Nếu là Na, em có thể giải thích với Cốm như sau: "Môi trường trong lành thực sự mang lại nhiều lợi ích cho con người. Không chỉ cung cấp sự sống, môi trường trong lành còn có tác động tích cực đến sức khỏe và hạnh phúc của chúng ta. Môi trường sạch sẽ, không ô nhiễm giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh do môi trường gây ra và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Ngoài ra, sống trong môi trường trong lành cũng tạo điều kiện tốt hơn cho tinh thần và trạng thái tâm lý của chúng ta. Một môi trường tử tế có thể mang lại cảm giác yên bình, thư thái và tăng cường sự tương tác xã hội. Vì vậy, cần đặc biệt quan tâm và bảo vệ môi trường để đảm bảo sức khỏe và hạnh phúc của chúng ta cũng như cho thế hệ tương lai."

Vận dụng 1

Trả lời Câu hỏi trang 38 Vận dụng SGK Đạo đức 5

Tìm hiểu thực trạng môi trường sống ở địa phương em và nêu lí do phải bảo vệ môi trường đó.

Phương pháp giải:

Dựa vào hiểu biết của em và đọc thông tin để chia sẻ.

Lời giải chi tiết:

I. Thực trạng môi trường sống ở địa phương em

1. Ô nhiễm không khí: Khói bụi từ giao thông, công nghiệp và đốt cháy rừng đã góp phần làm tăng mức độ ô nhiễm không khí. Khí thải từ các phương tiện giao thông và nhà máy công nghiệp gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người và động vật.

2. Ô nhiễm nước: Nước mặt và nguồn nước ngầm đang gặp nhiều vấn đề về ô nhiễm từ chất thải sinh hoạt, công nghiệp và nông nghiệp. Sự ô nhiễm nước ảnh hưởng lớn đến hệ sinh thái nước và cũng gây nguy hiểm cho sức khỏe của cộng đồng.

3. Mất rừng và suy thoái đất: Sự phá rừng và suy thoái đất đã làm giảm diện tích rừng tự nhiên và gây ra sự mất mát đa dạng sinh học. Điều này ảnh hưởng đến sự cân bằng sinh thái và gây nguy hiểm cho hệ sinh thái địa phương.

II. Sự cần thiết phải bảo vệ môi trường sống ở địa phương em

1. Bảo vệ sức khỏe con người: Môi trường sống là yếu tố quan trọng để duy trì sức khỏe của chúng ta. Bảo vệ môi trường sẽ giảm nguy cơ mắc các bệnh do ô nhiễm và tạo ra một môi trường sống lành mạnh và an toàn cho cộng đồng.

2. Bảo vệ đa dạng sinh học: Môi trường sống là nơi sinh sống của hàng ngàn loài động và thực vật. Bảo vệ môi trường sẽ giúp duy trì đa dạng sinh học và ngăn chặn sự mất mát quá nhanh của các loài quý hiếm.

3. Bảo vệ tài nguyên tự nhiên: Môi trường sống cung cấp cho chúng ta các tài nguyên thiên nhiên quan trọng như nước, đất, rừng và khoáng sản. Bảo vệ môi trường sẽ giúp bảo vệ và tận dụng tối đa những tài nguyên này một cách bền vững.