Bài 6: Em bảo vệ cái đúng cái tốt SGK Đạo đức 5 Chân trời sáng tạo

Khởi động

Trả lời Câu hỏi trang 30 Khởi động SGK Đạo đức 5

Nghe/hát bài hát Nói lời hay, làm việc tốt (Sáng tác: Mai Trâm) và trả lời câu hỏi

Trong bài hát có những việc tốt nào mà học sinh cần thực hiện?

Phương pháp giải:

Chia sẻ cảm nghĩ.

Lời giải chi tiết:

Những việc tốt mà học sinh cần thực hiện:

 - Kính trọng thầy cô, không nói dối

 - Biết cảm ơn và xin lỗi

 - Học tập tốt, chuyên cần

 - Nhặt được của rơi trả lại người bị mất

 - Chia sẻ những tin tốt cho nhau

Kiến tạo tri thức mới 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 30 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu

Kể thêm những cái đúng, cái tốt khác cần bảo vệ.

Phương pháp giải:

Quan sát bức tranh và thực hiện yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

a, Những cái đúng, cái tốt trong tranh:

Tranh 1: Đỡ bà cụ bị ngã

Tranh 2: Hiểu biết và tôn trọng chủ quyền dân tộc: Quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam

Tranh 3: Phụ giúp bố mẹ việc nhà

Tranh 4: Nhặt được của rơi, trả lại người bị mất.

b, Một số cái đúng cái tốt khác:

-  Nam ngồi công viên ăn bánh mì, khi ăn xong, bạn không vứt rác ngay ở ghế đá mà cầm theo, tìm thùng rác để vứt

-  Chị gái nhường đồ chơi cho em bé, dỗ dành, chăm sóc em

Kiến tạo tri thức mới 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 31 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Đọc câu chuyện “MỘT NHÀ THƠ CHÂN CHÍNH” và trả lời câu hỏi:

- Nhà thơ cuối cùng trong câu chuyện đã bảo vệ cái đúng, cái tốt như thế nào? Hành động đó đã mang lại điều gì?

- Vì sao chúng ta cần bảo vệ cái đúng, cái tốt?

Phương pháp giải:

Đọc thông tin và thực hiện yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

- Nhà thơ dù bị đưa lên giàn hỏa thiêu nhưng nhất quyết không chịu hát bài hát ca ngợi ông vua bạo ngược. Khi nhà thơ bị thiêu, ông cất lên tiếng hát phơi bày sự thật, phê phán thói xấu của nhà vua,..Điều này còn cảm động đến cả vị vua vốn bạo ngược, vua đã ra lệnh dập tắt lửa và ngợi ca ông là nhà thơ chân chính.

- Chúng ta cần bảo vệ cái đúng, cái tốt vì:

+ Điều đó giúp chúng ta xây dựng được một xã hội tốt đẹp, mọi người sống hòa thuận và tôn trọng lẫn nhau

+ Điều đó giúp bảo vệ quyền lợi và sự công bằng cho mọi người. Nếu chúng ta không bảo vệ cái đúng, cái tốt, người khác có thể bị tổn thương hoặc bị xâm phạm quyền lợi

+ Giúp chúng ta phát triển bản thân, trở thành những con người tốt đẹp.

Kiến tạo tri thức mới 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 32 Kiến tạo tri thức mới SGK Đạo đức 5

Quan sát tranh và nêu cách bạn trong tranh đã bảo vệ cái đúng, cái tốt.

Kể thêm các cách khác để bảo vệ cái đúng, cái tốt.

Phương pháp giải:

Quan sát tranh và thực hiện

Lời giải chi tiết:

a, Cách các bạn trong tranh bảo vệ cái đúng, cái tốt:

Tranh 1: Khuyên bạn mình nên tự làm bài chứ không nên chép kết quả của nhóm khác

Tranh 2: Đội mũ bảo hiểm khi đi xe gắn máy, dù là đi gần

Tranh 3: Trồng lại cây khi thấy cây bị đổ, dù không phải chính bản thân làm

Tranh 4: Xin lỗi bạn khi lỡ tay làm hỏng đồ chơi của bạn

b, Các cách khác bảo vệ cái đúng, cái tốt:

 + Dù sắp muộn giờ học nhưng Lan vẫn giúp cụ già qua đường, bạn nam gần đấy cũng ủng hộ hành động của Lan.

+ Anh trai khuyên em nên thu dọn bát đũa sau khi ăn cơm, còn anh trai sẽ nhận phần rửa bát.

Luyện tập 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 32 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Nhận xét các ý kiến sau

- Ý kiến 1: Học sinh còn nhỏ tuổi nên không thể bảo vệ được cái đúng, cái tốt ở xung quanh ta.

- Ý kiến 2: Bảo vệ cái đúng, cái tốt là ủng hộ, bênh vực thái độ, việc làm phù hợp với chuẩn mực đạo đức

- Ý kiến 3: Bảo vệ cái đúng, cái tốt sẽ góp phần giúp xã hội thêm an toàn, công bằng và tốt đẹp.

- Ý kiến 4: Để không a dua theo cái xấu. chúng ta nên tránh tham gia những việc không liên quan đến mình.

- Ý kiến 5: Nhắc nhở bạn thực hiện đầy đủ nội quy trường lớp cũng là bảo vệ cái đúng, cái tốt

- Ý kiến 6: Để bảo vệ cái đúng, cái tốt, ta cần tôn trọng và bảo vệ sự thật.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các ý kiến và nhận xét ý kiến đó đúng hay sai, giải thích.

Lời giải chi tiết:

Các ý kiến trên đều có những quan điểm đúng và đáng xem xét về việc bảo vệ cái đúng, cái tốt trong xã hội. Dưới đây là nhận xét về từng ý kiến:

1. Ý kiến 1: Tuy học sinh nhỏ tuổi có thể không có đủ khả năng bảo vệ cái đúng trong một số trường hợp, nhưng có thể được hướng dẫn và giáo dục để hiểu và thực hiện việc bảo vệ cái đúng, cái tốt dựa trên chuẩn mực đạo đức và giá trị xã hội.

2. Ý kiến 2: Điều này đúng, bởi việc bảo vệ cái đúng, cái tốt đòi hỏi sự can đảm và có thể đòi hỏi việc đứng ra để phản đối những hành vi không đúng.

3. Ý kiến 3:Điều này đúng, vì khi mọi người bảo vệ cái đúng, cái tốt, họ góp phần vào sự phát triển và cải thiện của xã hội.

4. Ý kiến 4: Chúng ta vẫn cần tham gia vào những hoạt động có ích cho xã hội, chỉ tránh xa những việc làm xấu.

5. Ý kiến 5: Điều này đúng, việc tuân thủ nội quy trường lớp là một cách bảo vệ cái đúng, cái tốt và duy trì một môi trường học tập lành mạnh.

6. Ý kiến 6: Điều này đúng, vì sự thật là nền tảng để xác định cái đúng, cái tốt. Bảo vệ sự thật đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một xã hội đáng tin cậy và công bằng.

Luyện tập 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 33 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Em đồng tình hay không đồng tình với lời nói, việc làm nào sau đây?

a. Tình cờ gặp thầy giáo ở nhà sách, Cốm lễ phép khoanh tay chào thầy. Em Cam nhìn thấy cũng khoanh tay chào giống chị

b. Thấy Tin cùng anh chị mình thường xuyên tham gia hoạt động thiện nguyện cuối tuần, Cốm phản đối vì cho rằng sẽ mất nhiều thời gian.

c. Khi nhân viên quầy bán hàng đưa nhầm tiền thừa cho anh mình, Bin nhìn thấy nhưng không nhắc anh gửi trả lại.

d, Thấy bạn định đạp xe vượt đèn đỏ vì đường vắng, Na liền ngăn cản.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ và đưa ra quan điểm cá nhân.

Lời giải chi tiết:

a, Em đồng tình với hành động của Cốm và Cam. Đó là một hành động lễ phép và biểu thị sự tôn trọng đối với thầy giáo. Chào hỏi lễ phép là một cách bảo vệ và thể hiện sự đúng đắn trong giao tiếp xã hội.

b, Em không đồng tình với hành động của Cốm. Tham gia hoạt động thiện nguyện là một cách bảo vệ cái đúng, cái tốt và góp phần vào xây dựng xã hội tốt đẹp. Dành thời gian để giúp đỡ người khác là một hành động đáng khích lệ và quan trọng.

c, Em không đồng tình với hành động của Bin. Bảo vệ cái đúng, cái tốt đòi hỏi tuân thủ nguyên tắc đạo đức, trong trường hợp này là trung thực. Nhắc nhở anh mình trả lại tiền thừa là một hành động đúng đắn để bảo vệ cái đúng và duy trì lòng trung thực trong giao dịch.

d, Em đồng tình với hành động của Na. Ngăn cản bạn đạp xe vượt đèn đỏ là một hành động an toàn và có trách nhiệm. Bảo vệ cái đúng, cái tốt cũng bao gồm tuân thủ luật lệ và quy tắc giao thông để đảm bảo an toàn cho bản thân và người khác.

Luyện tập 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 33 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Chọn cách ứng xử phù hợp với mỗi trường hợp và giải thích lí do.

Theo em, còn có thể bảo vệ cái đúng, cái tốt bằng những lời nói, việc làm nào khác trong từng trường hợp trên?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các tình huống và chọn việc làm phù hợp.

Lời giải chi tiết:

* Cách ứng xử phù hợp

a – 3                                c - 5                         e - 4

b – 1                               d - 2

* Có thể bảo vệ cái đúng cái tốt bằng cách:

a – Em khuyên bạn nên nói chuyện với nhóm bạn kia để họ không hiểu lầm.

b, c – Em khuyên bạn không nên như thế.

d  - Em chúc mừng và kể cho các bạn nghe về tấm gương này.

e – Em giảng giải cho em gái hiểu đó là điều không nên và bảo em gái đi xin lỗi.

Luyện tập 4

Trả lời Câu hỏi 4 trang 34 Luyện tập SGK Đạo đức 5

Xử lí tình huống

Tình huống 1:

Trên đường đi học về, Cốm bị một nhóm bạn bắt nạt. Thấy Tin chạy đến, nhóm bạn đó cảnh cáo: “Nếu không muốn bị ăn đòn thì không được kể vởi ai!”.

Nếu là Tin, em sẽ làm gì?

Tình huống 2:

Hưng là học sinh siêng năng, có thành tích tốt trong học tập, rèn luyện và hoạt động phong trào. Trong giờ học, Hưng thường hăng hái phát biểu xây dựng bài nhưng một số bạn lại cho rằng Hưng thích thể hiện. Hưng tâm sự với Bin “Mình rất buồn vì các bạn nói mình như thế”.

Nếu là Bin, em sẽ làm gì giúp đỡ Hưng?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các tình huống và chọn việc làm phù hợp.

Lời giải chi tiết:

Tình huống 1:Nếu là Tin, em có thể làm những điều sau đây để giúp đỡ Cốm:

·   Đứng về phía Cốm: Tin có thể đứng về phía Cốm và cho thấy sự ủng hộ. Điều này có thể làm cho Cốm cảm thấy an tâm hơn và nhóm bạn bắt nạt có thể giảm bớt hành vi tiêu cực của mình.

·   Nói chuyện với giáo viên hoặc người trưởng thành: Tin có thể tìm đến giáo viên hoặc người trưởng thành để thông báo về tình huống bắt nạt mà Cốm đang gặp phải. Người này có thể đưa ra các biện pháp hỗ trợ và giải quyết tình huống bắt nạt.

·  Khuyến khích Cốm tìm sự giúp đỡ: Tin có thể khuyến khích Cốm tìm sự giúp đỡ từ những người khác, chẳng hạn như bạn bè, gia đình hoặc người lớn tin cậy. Những người này có thể cung cấp hỗ trợ và khuyến khích Cốm điều chỉnh tình huống.

Tình huống 2:Nếu là Bin, em có thể làm những điều sau đây để giúp đỡ Hưng:

·   Lắng nghe và đồng cảm: Bin có thể lắng nghe tâm sự của Hưng và thể hiện sự đồng cảm. Bằng cách này, Bin cho Hưng biết rằng anh ấy không đơn độc và có người hiểu và quan tâm.

·  Khích lệ Hưng: Bin có thể khích lệ Hưng bằng cách nói lời động viên và gợi ý rằng việc Hưng hăng hái thể hiện ý kiến trong giờ học là một điều tốt. Bin có thể nhắc nhở Hưng rằng mọi người có quyền tự do diễn đạt ý kiến của mình và không nên để ý kiến của người khác ảnh hưởng đến sự tự tin của mình.

·  Tạo môi trường học tập tích cực: Bin có thể cùng Hưng và những người khác hình thành một nhóm hỗ trợ và tạo ra một môi trường học tập tích cực, nơi mọi người được khuyến khích thể hiện ý kiến và nhận được sự tôn trọng và đánh giá cao. Điều này có thể giúp Hưng cảm thấy tự tin hơn và giảm bớt áp lực và căng thẳng.

Vận dụng 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 34 Vận dụng SGK Đạo đức 5

Chia sẻ với các bạn về những việc em đã làm để bảo vệ cái đúng, cái tốt.

Phương pháp giải:

Dựa vào hiểu biết của em và đọc thông tin để chia sẻ.

Lời giải chi tiết:

Một việc em đã làm để bảo vệ cái đúng, cái tốt là khi em thấy một nhóm bạn đang phân biệt đối xử và kỳ thị một người bạn mới trong lớp. Bạn ấy có ngoại hình khác biệt, và nhóm bạn khác đã bắt đầu trêu chọc và gọi bạn ấy bằng những biệt danh không hay. Em đã tiếp cận bạn ấy và trò chuyện để biết thêm về bạn ấy và tạo cơ hội tiếp xúc. Cũng như giúp đỡ bạn hòa nhập cùng mọi người.

Vận dụng 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 34 Vận dụng SGK Đạo đức 5

Sưu tầm câu chuyện về các tấm gương dũng cảm bảo vệ cái đúng, cái tốt và rút ra bài học cho bản thân.

Phương pháp giải:

Thực hiện và chia sẻ về kết quả.

Lời giải chi tiết:

Một tấm gương bảo vệ cái đúng, cái tốt trong cuộc sống mà em sưu tầm là câu chuyện về một người bạn của em tên là Minh.

Minh là một người rất tận tụy và luôn đứng về phía cái đúng và công lý. Một lần, trong lớp học, một bạn học sinh khác vi phạm quy định và bị giáo viên trừ điểm. Tuy nhiên, Minh đã nhận ra rằng bạn đó bị hiểu lầm. 

Thay vì im lặng và chấp nhận, Minh quyết định đứng lên và nói lên điều em nghĩ là đúng. Nhờ sự quyết tâm và công bằng của Minh, sự thật đã được phơi bày. Giáo viên đã nhận ra sự thiếu công bằng và sửa lại quyết định trừ điểm.

Từ tấm gương này, em học được rằng việc bảo vệ cái đúng và cái tốt đòi hỏi sự quyết tâm, công bằng và sẵn lòng đứng lên để nói lên điều em tin là đúng. Em học được rằng không nên chấp nhận sự bất công và im lặng trước những sai lầm. Tấm gương của Minh đã truyền cảm hứng cho em để luôn đứng về phía công lý và bảo vệ cái đúng trong cuộc sống hàng ngày.

Vận dụng 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 34 Vận dụng SGK Đạo đức 5

Ghi lại một số điều chưa đúng, chưa tốt và thảo luận với các bạn về các biện pháp để cùng nhau bảo vệ cái đúng, cái tốt.

Phương pháp giải:

Thực hiện và chia sẻ về kết quả.

Lời giải chi tiết:

* Một số điều chưa đúng và các biện pháp:

a, Thấy bạn mở vở chép bài trong lớp:

 - Khuyên bạn không nên làm như thế.

 - Hỏi bạn lí do vì sao bạn phải chép bài, bạn không hiểu ở đâu để mình giảng giúp.

b, Thấy bạn bắt nạt một em bé lớp dưới:

 - Khuyên bạn không nên làm như thế.

 - Nếu bạn vẫn tiếp tục thì báo ngay cho giáo viên.