Bài 11: Khởi nghĩa Lam Sơn và Triều Hậu Lê - SGK Lịch sử và Địa lí 5 Chân trời sáng tạo

Khởi động

Em hãy cho biết Sự tích Hồ Gươm nói về vị vua nào của dân tộc Việt Nam.

Phương pháp giải:

- Vận dụng những kiến thức đã học và tham khảo trên mạng.

- Vị vua của dân tộc Việt Nam được nói đến ở “ Sự tích Hồ Gươm ”.

Lời giải chi tiết:

- “ Sự tích Hồ Gươm ” nói về vị vua Lê Thái Tổ của dân tộc Việt Nam.

Khám phá 1

Đọc thông tin và quan sát các hình 1, 2, 3, em hãy:

 - Trình bày tóm tắt cuộc khởi nghĩa Lam Sơn

 - Kể lại chiến thắng Chi Lăng của nghĩa quân Lam Sơn

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ phần 1. Một số nét chính về khởi nghĩa Lam Sơn (SGK trang 44, 45).

- Tóm tắt cuộc khởi nghĩa Lam Sơn và kể lại chiến thắng Chi Lăng của nghĩa quân Lam Sơn.

Lời giải chi tiết:

- Tóm tắt cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:

 + Khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo nổ ra tại vùng núi Lam Sơn (Thanh Hoá) nhằm đánh đuổi quân Minh xâm lược

 + Thắng lợi gắn với vai trò và đóng góp quan trọng của: Nguyễn Trãi, Lê Lai, Nguyễn Chích,...

 + Trải qua 10 năm chiến đấu gian khổ, cuộc khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn, ách thống trị tàn bạo của nhà Minh bị lật đổ, mở ra thời kì độc lập của quốc gia Đại Việt

 - Kể lại chiến thắng Chi Lăng:

 + Năm 1427, quân của Liễu Thăng tiến vào nước ta

 + Quân ta mai phục và đã giả vờ thua để nhử quân giặc vào trận địa, dụ quân Minh kéo đến của ải Chi Lăng

 + Liễu Thăng tự đắc do mấy lần đều đánh thắng nên quân tiến vào ải Chi Lăng, rơi vào trận địa mai phục lớn của ta

 + Từ hai bên vách núi, quân ta bắn tên, phóng lao xuống, Liễu Thăng tử trận, quân Minh thua trận tan tác

Khám phá 2

Đọc thông tin và quan sát các hình 4, 5, em hãy trình bày những nét chính về lịch sử Việt Nam dưới Triều Hậu Lê

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ phần 2. Những nét chính về lịch sử Việt Nam Triều Hậu Lê (SGK trang 46, 47).

- Kể ra những nét chính về lịch sử Việt Nam dưới Triều Hậu Lê.

Lời giải chi tiết:

* Những nét chính về lịch sử Việt Nam dưới Triều Hậu Lê

 - Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi vua lập ra Triều Hậu Lê, vua nắm quyền tuyệt đối, trực tiếp chỉ huy quân đội

 + Dưới Triều Hậu Lê chú trọng thực hiện các chính sách phát triển kinh tế, nâng cao đời sống của nhân dân

 + Văn hoá, giáo dục đạt được nhiều thành tựu đáng kể: dựng lại Quốc Tử Giám, mở thêm trường và khoa thi, xuất hiện nhiều tác phẩm nổi bật,...

Luyện tập 1

Nêu một số nét chính về khởi nghĩa Lam Sơn.

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ phần 1. Một số nét chính về khởi nghĩa Lam Sơn (SGK trang 44, 45).

- Kể ra một số nét chính về khởi nghĩa Lam Sơn.

Lời giải chi tiết:

Một số nét chính về khởi nghĩa Lam Sơn:

 - Khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo nổ ra tại vùng núi Lam Sơn (Thanh Hoá) nhằm đánh đuổi quân Minh xâm lược từ năm 1418 - 1427

 - Thắng lợi gắn với vai trò và đóng góp quan trọng của: Nguyễn Trãi, Lê Lai, Nguyễn Chích,...

 - Trải qua 10 năm chiến đấu gian khổ, cuộc khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn, ách thống trị tàn bạo của nhà Minh bị lật đổ, mở ra thời kì độc lập của quốc gia Đại Việt.

Luyện tập 2

Làm thẻ ghi nhớ về một nhân vật lịch sử dưới Triều Hậu Lê theo gợi ý: tên nhân vật, đóng góp chính

Phương pháp giải:

- Vận dụng những kiến thức đã học và tham khảo trên mạng.

- Làm thẻ ghi nhớ về một nhân vật lịch sử dưới Triều Hậu Lê theo gợi ý: tên nhân vật, đóng góp chính

Lời giải chi tiết:

- Tên nhân vật: Lê Lai đã quên mình cứu vua

 - Đóng góp chính: đã quên mình cứu chúa trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn

 + Lê Lai đã tự nguyện cải trang làm Lê Lợi dẫn 500 quân ra phá vòng vây, đánh lừa quân địch khi nghĩa quân Lam Sơn gặp nhiều khó khăn, quân Minh bao vây bốn mặt

 + Sau đó, Lê lợi cùng nghĩa quân rút khỏi vòng vây, từng bước khôi phục lực lượng, tiếp tục khởi nghĩa.

Vận dụng

Sưu tầm và giới thiệu về một nhân vật lịch sử dưới Triều Hậu Lê, sau đó chia sẻ những điều em học được từ nhân vật.

Phương pháp giải:

- Vận dụng những kiến thức đã học và tham khảo trên mạng.

- Sưu tầm và giới thiệu về một nhân vật lịch sử dưới Triều Hậu Lê.

Lời giải chi tiết:

- Giới thiệu về nhân vật lịch sử: Nguyễn Trãi

 + Năm 1407, khi giặc Minh cướp nước ta, cha của Nguyễn Trãi đã bị đưa sang Trung Quốc. Sau khi thoát khỏi sự giam lỏng của giặc, Nguyễn Trãi từ Đông Quan tìm vào Lam Sơn, theo Lê lợi tham gia khởi nghĩa

 + Trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, Nguyễn Trãi là một nhà chính trị, quân sự tài ba

 + Nguyễn Trãi là cố vấn, phò tá đắc lực, cùng Lê Lợi lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, đóng góp của ông chính là nguyên nhân quan trọng dẫn đến thắng lợi của cuộc khởi nghĩa

 + Ngoài việc là một anh hùng lỗi lạc, Nguyễn Trãi còn để lại một di sản to lớn trên các lĩnh vực với nhiều tác phẩm có giá trị như: Quân trung từ mệnh tập, Đại cáo bình Ngô, Ức Trai thi tập,...

 - Qua câu chuyện về Nguyễn Trãi, có thể thấy rằng ông là người anh của dân tộc, không chỉ vậy còn góp phần đắp nền móng vững chãi cho nền văn học nước nhà. Từ đó, em học được tấm lòng yêu nước sâu nặng, lý tưởng nhân nghĩa lấy nhân dân làm đầu, cùng với tài năng, trí tuệ của ông.