Bài 28. Hệ vận động ở người trang 131, 132, 133, 134, 135, 136 SGK Khoa học tự nhiên 8 - Cánh diều

CH tr 131

MĐ: Vận động viên nâng được mức tạ lên đến hàng trăm kilogam (hình 28.1) là nhờ những cơ quan nào? Em hãy nâng một vật vừa sức rồi chỉ ra sự phối hợp hoạt động của các cơ quan tham gia thực hiện động tác đó.

Phương pháp giải:

Quan sát sự cử động của cơ thể khi vận động viên nâng tạ

Lời giải chi tiết:

Vận động viên nâng được mức tạ lên đến hàng trăm kilogam là nhờ sự cử động của tay và chân

Khi nâng một vật vừa sức, các cơ quan có sự phối hợp chặt chẽ với nhau. Lực của tay giúp ta nâng vật, các cơ ở ngón tay giúp ta có thể cầm nắm. Các cơ ở chân giúp ta đứng vững, giữ cơ thể cân bằng

CH tr 132

CH 2. Quan sát hình 28.3, cho biết sự phù hợp của cấu tạo và chức năng của xương đùi.

Phương pháp giải:

Nhớ lại đặc điểm cấu trúc của xương phù hợp với chức năng

Lời giải chi tiết:

Sự phù hợp của cấu tạo và chức năng của xương đùi được thể hiện: ở đầu xương có mô xương xốp gồm các tế bào xương tạo thành các nan xương sắp xếp theo hình vòng cung có tác dụng phân tán lực tác động; phần thân xương có mô xương cứng gồm các tế bào xương sắp xếp đồng tâm làm tăng khả năng chịu lực của xương.

CH tr 133

CH 3. Nêu tên, vị trí một khớp trong cơ thể. Cho biết khớp đó thuộc loại khớp gì và chức năng của nó.

Phương pháp giải:

Trong cơ thể có 3 loại khớp: Khớp bất động, khớp động, khớp bán động

Lời giải chi tiết:

• Các xương ở hộp sọ liên kết với nhau bằng khớp bất động phù hợp với chức năng bảo vệ não, cơ quan thị giác, thính giác

• Các xương đốt sống liên kết với nhau bằng khớp bán động nên cột sống có thể cử động ở mức độ nhất định và bảo vệ tủy sống

CH 4. Quan sát hình 28.5, nêu cấu tạo của một bắp cơ. Từ đó, chỉ ra sự phù hợp giữa cấu tạo và chức năng của cơ trong vận động.

Phương pháp giải:

Quan sát hình và nắm được cấu tạo của bắp cơ.

Lời giải chi tiết:

Cấu tạo của bắp cơ gồm nhiều bó sợi cơ, một bó sợi cơ gồm nhiều sợi cơ. Một sợi cơ gồm nhiều tơ cơ

Trong bắp cơ, các tơ cơ nằm song song theo chiều dọc của sợi cơ. Tơ cơ có khả năng thay đổi chiều dài dẫn đến sự co, dãn của bắp cơ

CH tr 134

CH 5. Quan sát hình 19.7a, trang 96 và dựa vào nguyên tắc đòn bẩy, cho biết cơ, xương, khớp phối hợp với nhau như thế nào khi ta nâng một quả tạ.

Phương pháp giải

Quan sát hình vẽ và nêu được sự phối hợp hoạt động của cơ-xương-khớp

Lời giải chi tiết

Khi ta nâng một quả tạ, nhờ sự điều khiển của hệ thần kinh, cơ co dãn, phối hợp cùng sự hoạt động của các khớp làm xương chuyển động. Sự sắp xếp của cơ, xương, khớp hình thành nên cấu trúc có dạng đòn bẩy. Trong, khớp hình thành nên điểm tựa, tạo sự co cơ tạo nên lực kéo làm xương di chuyển tạo sự vận động của cơ thể.

LT: Dựa vào nguyên tắc đòn bẩy, xác định điểm tựa, lực và trọng lực khi cơ thể ngửa đầu hoặc kiễng chân.

Phương pháp giải:

Hiểu biết thực tiễn.

Lời giải chi tiết:

CH 6. Quan sát hình 28.6 và cho biết tập thể dục, thể thao có ý nghĩa như thế nào đối với sức khỏe và hệ vận động. Giải thích.

Phương pháp giải

Tập thể dục, thể thao vừa sức, đều đặn giúp nâng cao sức khỏe nói chung và sức khỏe của hệ vận động nói riêng. Từ đó biết được ý nghĩa của tập thể dục, thể thao

Lời giải chi tiết

Ý nghĩa của tập thể dục, thể thao và giải thích:

VD: Lập kế hoạch luyện tập một môn thể dục, thể thao cho bản thân nhằm nâng cao thể lực và có thể hình cân đối.

Phương pháp giải

Nhằm nâng cao thể lực và có thể hình cân đối, ta cần có kế hoạch luyện tập thể dục, thể thao cho bản thân

Lời giải chi tiết

Tham khảo cách lập kế hoạch luyện tập môn thể thao đạp xe theo bảng dưới đây:

CH tr 135

CH 7. Nêu nguyên nhân và cách phòng tránh một số bệnh, tật liên quan đến hệ vận động

Phương pháp giải

Các bệnh về hệ vận động gây nên tổn thương cho cấu trúc của cơ, xương, khớp, gân và dây chằng

Lời giải chi tiết

Nguyên nhân và cách phòng tránh một số bệnh, tật liên quan đến hệ vận động:

• Loãng xương do cơ thể thiếu calcium và vitamin D; tuổi cao; thay đổi hormone, …Loãng xương làm cho xương giòn, dễ gãy

• Bong gân, trật khớp, gãy xương do bị chấn thương khi thể thao, tai nạn trong sinh hoạt, bê vác vật nặng quá sức, vận động sai tư thế

• Viêm cơ do nhiễm khuẩn khi bị tổn thương trên da, dụng cụ tiêm truyền, châm cứu, phẫu thuật không đảm bảo vô trùng

• Viêm khớp do nhiễm khuẩn tại khớp, rối loạn chuyển hóa, thừa cân, béo phì,...

Cách phòng tránh:

• Duy trì chế độ ăn đủ chất và cân đối, bổ sung vitamin và các khoáng chất thiết yếu

• Vận động đúng cách

• Tắm nắng

• Đi, đứng, ngồi đúng tư thế, điều chỉnh cân nặng phù hợp

• Tránh những thói quen ảnh hưởng không tốt đến hệ vận động (mang vật nặng một bên)

Lý thuyết

>> Xem chi tiết: Lý thuyết Hệ vận động ở người - Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều