Bài 30. Máu và hệ tuần hoàn ở người trang 143, 144, 145 SGK Khoa học tự nhiên 8 - Cánh diều

CH tr 143

MĐ:

Em hãy ngồi yên lặng, đặt ngón tay trỏ và ngón tay giữa lên cổ hoặc cổ tay (hình 30.1). Em cảm nhận được hiện tượng gì? Giải thích vì sao có hiện tượng đó.

Phương pháp giải

Tiến hành các thao tác và nêu hiện tượng

Lời giải chi tiết

Khi đặt ngón tay trỏ và ngón tay giữa lên cổ hoặc cổ tay, em cảm nhận được sự hoạt động liên tục ở các vùng da này. Hiện tượng này có do các mạch của cơ thể đang hoạt động

CH tr 144

CH1: 

Quan sát hình 30.2, nêu một số đặc điểm cấu tạo và chức năng của các thành phần máu theo gợi ý ở bảng 30.1

 

 

Phương pháp giải

Quan sát hình vẽ và nêu được cấu tạo của máu gồm có các thành phần: huyết tương và các tế bào máu (hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu)

Lời giải chi tiết

Một số đặc điểm cấu tạo và chức năng của thành phần máu:

Thành phần của máu	Đặc điểm cấu tạo	Chức năng
Huyết tương	Gồm nước và chất dinh dưỡng, chất hòa tan khác	Có vai trò trong vận chuyển các chất
Tiểu cầu	Không nhân	Tham gia vào quá trình đông máu
Bạch cầu	Có nhân, không màu	Tham gia bảo vệ cơ thể
Hồng cầu	Hình đĩa, lõm 2 mặt, không nhân, màu đỏ	Tham gia vận chuyển chất khí (CO2, O2)

 

CH2:

Quan sát hình 30.3 và giải thích tại sao nói viêm là phản ứng miễn dịch

Phương pháp giải

Hiểu được cơ chế phản ứng miễn dịch, từ đó giải thích được câu hỏi

Lời giải chi tiết

Miễn dịch là khả năng cơ thể nhận diện và ngăn cản sự xâm nhập của mầm bệnh (virus, vi khuẩn, nấm, kí sinh trùng) đồng thời chống lại mầm bệnh khi nó đã xâm nhập vào cơ thể

Viêm là phản ứng miễn dịch bởi khi mầm bệnh xâm nhập vào cơ thể, cơ thể sẽ tiêu diệt mầm bệnh bằng bằng cách thực bào của bạch cầu, tạo ổ viêm sinh kháng thể.

CH3: 

Quan sát hình 30.5 và cho biết tên các loại kháng nguyên, kháng thể ở mỗi nhóm máu A, B, AB và O

Phương pháp giải

Mỗi nhóm máu có loại kháng nguyên và kháng thể khác nhau

Lời giải chi tiết

Các loại kháng nguyên, kháng thể ở mỗi nhóm máu được thể hiện trong bảng sau:

 

	Nhóm máu A	Nhóm máu B	Nhóm máu AB	Nhóm máu O
Kháng nguyên	Kháng nguyên A	Kháng nguyên B	Kháng nguyên A, B	Không có kháng nguyên
Kháng thể	Kháng thể anti-B	Kháng thể anti-A	Không có kháng thể anti-A và anti-B	Kháng thể anti-A, Kháng thể anti-B

CH4:

Người bị sốt xuất huyết có thể bị giảm tiểu cầu nghiêm trọng. Điều gì xảy ra nếu cơ thể thiếu tiểu cầu

Phương pháp giải

Nhớ lại chức năng của tiểu cầu trong cơ thể

Lời giải chi tiết

Khi bị sốt xuất huyết gây nên thiếu tiểu cầu. Trong cơ thể, tiểu cầu có chức năng tham gia vào quá trình đông máu. Vì vậy, khi thiếu tiểu cầu, cơ thể không đông máu được

CH tr 146

CH1: 

Quan sát hình 30.8: a) Nêu tên và chức năng các cơ quan của hệ tuần hoàn b) Mô tả đường đi của máu trong hai vòng tuần hoàn: vòng tuần hoàn nhỏ (vòng tuần hoàn phổi) và vòng tuần hoàn lớn (vòng tuần hoàn cơ thể)

Phương pháp giải

Nắm được các cơ quan và chức năng của hệ tuần hoàn, từ đó mô tả đường đi của máu theo vòng tuần hoàn lớn và vòng tuần hoàn nhỏ

Lời giải chi tiết

a) Hệ tuần hoàn gồm tim và hệ mạch máu, hoạt động phối hợp nhịp nhàng giúp vận chuyển máu đi khắp cơ thể

Cấu tạo		Chức năng
Tim		Co dãn đều đặn, liên tục, giúp đẩy máu ra động mạch và hút máu từ tĩnh mạch về tim
Hệ mạch	Động mạch	Dẫn máu từ tim đến các mao mạch và các tế bào
	Tĩnh mạch	Dẫn máu từ các mao mạch về tim
	Mao mạch	Là nơi thực hiện trao đổi chất (dinh dưỡng, chất thải), khí (O2, CO2) giữa máu và tế bào của cơ thể

 

b) Đường đi của máu:

- Vòng tuần hoàn nhỏ: máu đỏ thẫm đi từ tâm thất phải đi theo động mạch phổi đến phổi, thải CO2 và nhận O2, máu trở thành máu đỏ tươi theo tĩnh mạch phổi trở về tâm nhĩ trái

- Vòng tuần hoàn lớn: Máu đỏ tươi từ tâm thất trái theo động mạch chủ đến các cơ quan. Cung cấp O2 và chất dinh dưỡng, nhận CO2 và chất bã, máu trở thành máu đỏ thẫm theo tĩnh mạch chủ trên và tĩnh mạch chủ dưới trở về tâm nhĩ phải

CH2:

Nêu ý nghĩa thông tin về nhóm máu trong sổ khám sức khỏe

Phương pháp giải

Nhóm máu là sự phân loại máu dựa trên sự khác biệt về kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu và kháng thể trong huyết tương của mỗi người. Khi biết thông tin về nhóm máu trong sổ khám sức khỏe giúp ta hiểu trong việc truyền máu

Lời giải chi tiết

Hệ nhóm máu  ABO gồm 4 nhóm máu: A, B, AB, O

Khi truyền khác nhóm máu có thể sẽ xảy ra hiện tượng phá hủy hồng cầu gây nguy hiểm đến tính mạng người nhận máu. Do đó, khi truyền máu, lựa chọn tối ưu nhất là truyền cùng nhóm máu. Chính vì vậy, thông tin về nhóm máy trong sổ khám sức khỏe giúp chúng ta có lựa chọn đúng đắn nhất, tránh ảnh hưởng tới cơ thể.

CH3: 

Những người thân trong gia đình em đã thực hiện được và chưa thực hiện được những biện pháp nào để phòng tránh các bệnh liên quan đến máu và hệ tuần hoàn

Phương pháp giải

Chú ý những biện pháp để phòng tránh các bệnh liên quan đến máu và hệ tuần hoàn

Lời giải chi tiết

Những người thân trong gia đình em đã thực hiện được những biện pháp trong việc ăn uống điều độ, có các biện pháp để tiêu diệt muỗi, phòng chống bệnh sốt rét và sốt xuất huyết.

CH tr 147

CH1:

Nêu tên, nguyên nhân của một số bệnh về máu và hệ tuần hoàn

Phương pháp giải

Để bảo vệ hệ tuần hoàn khỏe mạnh cần thực hiện chế độ dinh dưỡng và những lối sống lành mạnh. Từ đó nắm được nguyên nhân của một số bệnh về máu và hệ tuần hoàn để hạn chế mắc bệnh.

Lời giải chi tiết

Tên, nguyên nhân của một số bệnh về máu và hệ tuần hoàn là:

Tên bệnh	Nguyên nhân
Bệnh cao huyết áp, xơ vữa động mạch	Do có chế độ ăn nhiều muối, đường, chất béo; lối sống ít vận động, sử dụng nhiều chất kích thích
Bệnh thiếu hồng cầu	Do khẩu phần ăn thiếu sắt, folic acid, vitamin B12
Bệnh sốt rét	Do muỗi Anopheles truyền kí sinh

Lý thuyết

>> Xem chi tiết: Lý thuyết Máu và hệ tuần hoàn ở người - Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều