Bài 1. Cạnh tranh trong kinh tế thị trường - SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 11 Chân trời sáng tạo

Mở đầu

Trả lời Mở đầu trang 6 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo 

Em hãy chia sẻ về một trường hợp ganh đua giữa các chủ thể kinh tế trên thị trường và nêu nhận xét của bản thân.

Phương pháp giải:

- Dựa vào hiểu biết của bản thân để chia sẻ về một trường hợp ganh đua giữa các chủ thể kinh tế trên thị trường.

- Nêu nhận xét về trường hợp đó.

Lời giải chi tiết:

- Ví dụ về một trường hợp ganh đua giữa các chủ thể kinh tế trên thị trường:

Tháng 9/2018, đã diễn ra cuộc cạnh tranh gay gắt giữa hai nhãn hàng sữa Milo và Ovaltine thông qua chiến dịch quảng cáo: Nếu như Milo chọn thông điệp “nhà vô địch làm từ Milo”; thì ngược lại, Ovaltine chọn thông điệp “Chẳng cần vô địch, chỉ cần con thích”. Không chỉ dừng lại ở tấm biển quảng cáo, trên trang mạng xã hội chính thức, nhãn hiệu Ovaltine tung loạt poster thể hiện rõ thông điệp trái ngược với Milo. Theo đó, Ovaltine nêu rõ: Mặc con nhà người ta luôn mòn mỏi luyện tập và tranh đấu để giành ngôi vô địch, mẹ chỉ cần con nhà mình luôn sẵn sàng năng lượng để thoả sức làm điều con thích!

- Nhận xét: Trong nền kinh tế thị trường, các chủ thể kinh tế được tự do sản xuất kinh doanh, mua bán hàng hóa trên thị trường nên phải cạnh tranh với nhau để tồn tại và phát triển. Những nỗ lực trong cạnh tranh tạo động lực phát triển cho doanh nghiệp và toàn bộ nền kinh tế.

? mục 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 6 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo 

Em hãy đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

Phương pháp giải:

- Đọc trường hợp và chỉ ra được cách doanh nghiệp C và P thể hiện việc ganh đua. Nêu được mục đích của việc ganh đua đó.

- Nêu được khái niệm của cạnh tranh trong nền kinh tế.

Lời giải chi tiết:

- Sự ganh đua giữa doanh nghiệp C và P được thể hiện thông qua việc cùng sản xuất một loại sản phẩm nước ngọt có hương vị tương tự nhau và ganh đua về kiểu dáng thiết kế, chiến lược quảng cáo,… Mục đích của sự ganh đua là nhằm tranh giành khách hàng.

- Cạnh tranh là sự ganh đua giữa các chủ thể kinh tế nhằm giành lấy những điều kiện thuận lợi trong sản xuất hay lưu thông hàng hóa, dịch vụ để thu được nhiều lợi ích nhất cho mình.

? mục 2

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 7 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu:

Em hãy nêu nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh trong trường hợp trên. Ngoài ra, còn nguyên nhân nào khác dẫn đến cạnh tranh mà em biết?

Phương pháp giải:

- Đọc các trường hợp và nêu được nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh trong các trường hợp đó.

- Nêu thêm được các nguyên nhân khác dẫn đến cạnh tranh.

Lời giải chi tiết:

- Nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh trong trường hợp 1 và 2 là:

+ Trường hợp 1: Sự tồn tại nhiều chủ sở hữu với tư cách là những đơn vị kinh tế độc lập, tự do trong sản xuất, kinh doanh. Cụ thể: doanh nghiệp P và T cùng phân phối, kinh doanh mặt hàng xe ô tô.

+ Trường hợp 2: Các doanh nghiệp có sự khác biệt về điều kiện sản xuất. Cụ thể: công ty A xây dựng các trang trại bò sữa theo tiêu chuẩn hiện đại nhất và chú trọng đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Công ty B cũng đã ứng dụng quy trình sản xuất sữa tươi khép kín từ khâu nhập giống, nuôi dưỡng đến phân phối sản phẩm tới người tiêu dùng…

- Một số nguyên nhân khác dẫn đến cạnh tranh:

+ Người sản xuất và người tiêu dùng cạnh tranh với nhau để đạt được lợi ích nhiều nhất cho mình từ hoạt động trao đổi trên thị trường. Cụ thể: người sản xuất muốn bán sản phẩm với giá cao nhất; người tiêu dùng muốn mua sản phẩm với giá thấp nhất….

+ Giữa những người tiêu dùng cũng có sự ganh đua với nhau để mua được hàng hóa rẻ hơn, chất lượng tốt hơn.

+ Giữa các chủ thể sản xuất luôn có sự ganh đua, giành giật những điều kiện thuận lợi trong quá trình sản xuất và tiêu thụ hàng hóa.

? mục 3 a

Trả lời câu hỏi mục 3a trang 7 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi

Phương pháp giải:

 Đọc trường hợp và chỉ ra được mục đích của những biện pháp mà doanh nghiệp P thực hiện.

- Nêu được vai trò của cạnh tranh đối với người sản xuất.

Lời giải chi tiết:

- Những biện pháp mà doanh nghiệp P thực hiện nhằm mục đích: nâng cao năng suất, chất lượng, đa dạng hóa các sản phẩm để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khách hàng và tăng sức cạnh tranh với các doanh nghiệp khác trên thị trường dệt may.

- Đối với người sản xuất, cạnh tranh có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy người sản xuất đưa ra các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh.

? mục 3 b

Trả lời câu hỏi mục 3b trang 8 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

Phương pháp giải:

- Đọc trường hợp và chỉ ra được những lợi ích mà khách hàng được hưởng trong trường hợp trên.

- Nêu được vai trò của cạnh tranh đối với người tiêu dùng.

Lời giải chi tiết:

- Nhờ sự cạnh tranh giữa ngân hàng D với các ngân hàng khác, mà khách hàng đã nhận được những dịch vụ ngày càng phong phú và chất lượng như: kết nối thanh toán trực tuyến các ví điện tử; chuyển tiền liên ngân hàng 24/7; mua vé máy bay; đóng tiền điện, nước, học phí…

- Đối với người tiêu dùng, cạnh tranh tạo điều kiện cho người tiêu dùng thỏa mãn nhu cầu của mình.

? mục 3 c

Trả lời câu hỏi mục 3c trang 8 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi

Phương pháp giải:

- Đọc thông tin và chỉ ra được những lợi ích mà việc xuất khẩu gạo sang các nước trên thế giới đã đem lại cho nền kinh tế nước ta.

- Nêu được vai trò của cạnh tranh đối với nền kinh tế.

Lời giải chi tiết:

- Việc xuất khẩu gạo sang các nước trên thế giới đã đem lại nhiều lợi ích cho nền nước ta:

+ Mở rộng, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giúp mặt hàng gạo của Việt Nam được biết đến nhiều hơn, góp phần gia tăng giá trị cho gạo Việt Nam.

+ Đem về một nguồn thu ngoại tệ lớn cho đất nước.

+ Góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất lúa gạo trong nước phát triển, ví dụ như: mở rộng diện tích canh tác; đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, lai tạo ra nhiều giống lúa mới cho năng xuất và chất lượng cao,…

- Đối với nền kinh tế, cạnh tranh thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và khai thác tối đa mọi nguồn lực của quốc gia.

? mục 4

Trả lời câu hỏi mục 4 trang 9 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc các trường hợp thông tin sau và thực hiện yêu cầu

Trường hợp 1 

Trên thị trường cung ứng trứng gà tươi, các công ty cạnh tranh bằng chính tiềm năng và thực lực để thu hút khách hàng sử dụng sản phẩm của mình. Công ty H đã thực hiện hoàn chỉnh chuỗi an toàn vệ sinh thực phẩm từ trang trại đến bàn ăn với các trang trại nuôi gà công nghệ cao và xây dựng nhà máy xử lí trứng. Công ty D thực hiện mô hình khép kín từ nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi tại chỗ và một nhà máy chế biến thực phẩm. công ty P liên kết kí hợp đồng và chuyển giao công nghệ nuôi gà lấy trứng cho các hộ nông dân. Các công ty không làm trái những quy định của pháp luật khi kinh doanh.

Trường hợp 2 

Doanh nghiệp D và Q đều sản xuất điện thoại thông minh. Để lôi kéo khách hàng về phía mình nhằm thu được lợi nhuận, doanh nghiệp D đã đưa những thông tin sai, xuyên tạc sự thật về chất lượng hàng hóa của doanh nghiệp

Trường hợp 3 

Hai công ty T và P chuyên về sản xuất máy lọc nước. Trong quá trình kinh doanh, hai công ty này đang cạnh tranh nhằm giành thị phần. Gần đây, công ty P vừa ra mắt một loại ấn phẩm quảng cáo cố ý đưa những thông tin so sánh với sản phẩm công ty T theo hướng có lợi cho cho doanh nghiệp của mình cho khách hàng.

- Em hãy nêu biểu hiện của cạnh tranh lành mạnh và không lành mạnh trong các trường hợp trên.

- Em hiểu thế nào là cạnh tranh không lành mạnh? Hãy nêu các biểu hiện khác của cạnh tranh không lành mạnh mà em biết.

Phương pháp giải:

- Đọc các trường hợp và nêu biểu hiện của cạnh tranh lành mạnh và không lành mạnh trong các trường hợp đó.

- Nêu được khái niệm và các biểu hiện khác của cạnh tranh không lành mạnh.

Lời giải chi tiết:

- Biểu hiện của cạnh tranh lành mạnh và không lành mạnh trong các trường hợp là:

+ Trường hợp 1: Các công ty cung ứng trứng gà tươi đã tuân thủ đúng quy định của pháp luật và cạnh tranh lành mạnh với nhau bằng chính tiềm năng, thực lực. Cụ thể: Công ty H thực hiện việc hoàn chỉnh chuỗi an toàn vệ sinh thực phẩm từ trang trại đến tay người tiêu dùng; công ty D thực hiện mô hình khép kín từ nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi tại chỗ và nhà máy chế biến thực phẩm; công ty P liên kết kí hợp đồng và chuyển giao công nghệ nuôi gà lấy trứng cho các hộ nông dân.

+ Trường hợp 2. Doanh nghiệp D đã có hành vi cạnh tranh không lành mạnh, khi đưa ra những thông tin sai lệch, xuyên tạc về chất lượng hàng hóa của doanh nghiệp Q.

+ Trường hợp 3. Công ty T đã có hành vi cạnh tranh không lành mạnh khi: ra mắt ấn phẩm quảng cáo cố ý đưa thông tin so sánh với sản phẩm của công ty P để nhằm lôi kéo khách hàng.

- Khái niệm: Cạnh tranh không lành mạnh là hành vi của doanh nghiệp trái với nguyên tắc thiện chí, trung thực, tập quán thương mại và các chuẩn mực khác trong kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác.

- Các biểu hiện khác của cạnh tranh không lành mạnh là: Xâm phạm thông tin, bí mật trong kinh doanh; cung cấp thông tin không trung thực về doanh nghiệp khác; gây rối hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khác; lôi kéo khách hàng một cách bất chính…

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 10 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?

Phương pháp giải:

- Đọc các nhận định và dựa vào nội dung bài học để bày tỏ quan điểm của bản thân.

- Lí giải vì sao em đồng tình hoặc không đồng tình.

Lời giải chi tiết:

- Nhận định a. Đồng tình, vì cạnh tranh là tất yếu trong nền kinh tế thị trường, để đạt lợi nhuận thì các chủ thể phải cạnh tranh để giành những điều kiện thuận lợi.

- Nhận định b. Không đồng tình, vì điều kiện sản xuất và lợi ích khác nhau nên các chủ thể kinh tế cạnh tranh với nhau.

- Nhận định c. Đồng tình, vì chỉ khi các chủ thể kinh tế có quyền tự do kinh doanh thì cạnh tranh mới diễn ra.

Luyện tập 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 10 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em có nhận xét gì về hành vi của chủ thế kinh tế trong các trường hợp sau:

Phương pháp giải:

Đọc các trường hợp và nhận xét hành vi của các chủ thể kinh tế trong các trường hợp đó.

Lời giải chi tiết:

Nhận xét về hành vi của chủ thể kinh tế trong các trường hợp:

a. Doanh nghiệp H đã cạnh tranh lành mạnh khi áp dụng công nghệ, đầu tư vào máy móc hiện đại, tìm tòi và đưa ra các sản phẩm mới.

b. Doanh nghiệp B đã cạnh tranh không lành mạnh khi mời anh T và trả số tiền lớn để biết được quy trình sản xuất của Doanh nghiệp A. Đây là biểu hiện xâm phạm thông tin, bí mật trong kinh doanh.

c. Hãng hàng không Q và G cạnh tranh lành mạnh, đúng pháp luật, bằng năng lực chọn cách đi riêng. Hãng Q lấy chất lượng làm điểm mạnh, hướng đến khách hàng cao cấp. Hãng G hướng đến giá, nhu cầu và khả năng thanh toán của mọi khách hàng.

Luyện tập 3

Trả lời câu hỏi 3 trang 11 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Từ thông tin dưới đây, em hãy phân tích vai trò của cạnh tranh đối với các chủ thể kinh tế.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin và phân tích vai trò của của cạnh tranh đối với các chủ thể kinh tế

Lời giải chi tiết:

- Đối với người sản xuất: Ba doanh nghiệp viễn thông đều đưa ra gói cước tương ứng với nhiều ưu đãi, thu hút được lượng lớn người dùng, tập trung triển khai hạ tầng, nâng cao chất lượng mạng lưới, áp dụng công nghệ tự động kiểm soát. 

=> Vai trò: Cạnh tranh là động lực thúc đẩy người sản xuất đưa ra các biện pháp để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.

- Đối với người tiêu dùng: Cung cấp các dịch vụ tốt nhất cho khách hàng, đem lại nhiều quyền lợi cho người tiêu dùng. 

=> Vai trò: Tạo điều kiện cho người tiêu dùng thỏa mãn nhu cầu của mình.

Luyện tập 4

Trả lời câu hỏi 4 trang 11 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc trường hợp sau để trả lời câu hỏi.

Phương pháp giải:

- Đọc trường hợp và nhận xét về hành vi cạnh tranh trong trường hợp đó.

- Phân tích và chỉ ra được cách gia đình ông H cần phải làm để bảo vệ quyền lợi của mình.

Lời giải chi tiết:

- Hành vi cạnh tranh của các cửa hàng bánh ngọt của đối thủ là hành vi cạnh tranh không lành mạnh: Tung tin đồn thất thiệt lên mạng Internet về cửa hàng nhà ông H sử dụng phụ gia không rõ nguồn gốc gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất.

- Trong trường hợp này, gia đình ông H cần nhờ cơ quan chức năng (chính quyền địa phương) can thiệp để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 11 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy cùng các bạn trong nhóm một tiểu phẩm phê phán những biểu hiện cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường.

Phương pháp giải:

Em dựa vào kiến thức bài học để viết một kịch và cùng các bạn đóng vai phê phán những biểu hiện cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường.

Lời giải chi tiết:

- Tiêu đề: Hành vi cạnh tranh không lành mạnh

- Nhân vật:

+ Cô Chi: Chủ cửa hàng tạp hóa.

+ Chị Hương: mẹ của Mai.

+ Hoa: Khách hàng.

+ Anh Hưng: đội trưởng Đội quản lí thị trường.

+ Anh Dũng: nhân viên đội quản lý thị trường.

- Kịch bản:

Cảnh 1. Tại nhà của Mai

- Người dẫn truyện (đọc): Đang chuẩn bị nấu cơm thì chị Hương chợt nhớ ra hồi chiều lúc vội về đi chợ nên chưa mua lọ sữa rửa mặt. Chị Hương đang mải nghĩ nấu cơm trước rồi đi mua hay cắm trước nấu cơm rồi đi mua lọ sữa rửa mặt rồi về cắm cơm sau thì thấy Hoa đã đi học về.

- Chị Hương (giọng vui vẻ): Ôi may quá, Hoa đi học về rồi à con! Mẹ đang nấu cơm dở mà nhớ ra chưa mua lọ sữa rửa mặt, giờ mà chưa mua tối hai mẹ con mình lại không có gì dung, con phi xe đạp điện đi mua hộ mẹ nhé.

- Hoa (nhanh nhẹn đáp): Vâng, được mẹ ạ. Hôm nay con cũng không có bài tập về nhà. Mẹ hay mua ở đâu hả mẹ?

- Chị Hương: Mẹ hay mua ở cửa hàng mỹ phẩm ở phố X ấy con, giờ con cầm tiền đi mua đồ nhé. Con nghe xem họ tư vấn cho con loại gì phù hợp thì lấy sữa rửa mặt ấy nha! Mà mẹ bảo này, giờ mỹ phẩm giả nhiều lắm, con muốn mua đồ gì thì lên cửa hàng đó mua đồ cho đảm bảo chất lượng, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Đây (chị Hương mở ví, lấy tiền đưa cho Hoa), con đi mua đồ đi cẩn thận rồi về ăn cơm nhé. Nay mẹ định nấu món thịt kho tàu con thích ăn nhất đó.

- Hoa: Vâng, đợi con thay đồ xong rồi đi ngay đây. Mẹ cứ yên tâm ạ!

Cảnh 2: Tại cửa hàng tạp hóa nhà cô Chi

- Người dẫn truyện (đọc): Cô Chi đang ngồi nhặt rau trước cửa, thấy Nga đi dựng xe đạp điện, tiến vào.

- Cô Chi (ngừng tay, ngẩng đầu lên hỏi): Hoa đấy à cháu, dạo này đi học suốt cô chẳng gặp, lớn quá sắp lấy chồng đến nơi rồi! Nay muốn mua gì cho cô để nhà cô đắt hàng nào?

- Hoa (vui vẻ đáp lại): Cháu định lên cửa hàng mỹ phẩm trên phố X để sữa rửa mặt, tiện đường ghé qua cửa hàng cô để mua mấy cái bút bi ạ!

- Cô Chi (vội vàng đứng dậy, kéo tay Nga, chỉ vào trong cửa hàng): Ôi dào, lên đấy làm gì cho xa, mà lại còn đắt đỏ ra, vào đây, vào nhà cô mà mua đồ, gi gỉ gì gi cái gì cũng có, giá cả lại phải chăng nữa!

- Hoa (tỏ vẻ ngạc nhiên): Cháu mua sữa rửa mặt hãng ABC. Nhà cô trước giờ cháu thấy toàn bán chủ yếu là đồ dùng sinh hoạt, đồ dung học tập thôi giờ cô bán cả mỹ phẩm ạ?

Cô Chi (vội vàng ngắt lời): Ấy, cái con bé này, suốt ngày chỉ biết học thôi! Trước nhà cô chỉ bán đồ dùng sinh hoạt, đồ dùng học tập giờ nhu cầu của khách hàng ngày càng đa dạng, nên cô cũng phải đa dạng hóa các mặt hàng chứ. Giờ cô có cả kệ hàng mỹ phẩm kia kìa, cũng có hãng ABC luôn đó! Đây, mày vào đây mà xem, cái gì cũng có nhé (kéo Hoa đi vào tham quan cửa hàng).

- Hoa (cười, tỏ vẻ bối rối): Vậy cơ ạ? Rẻ được nhiều không cô, cô tư vấn cho cháu với ạ.

- Cô Chi (cười lớn): Ôi dào ơi, cùng làng cùng xóm không lẽ cô lấy đắt cho mày. Mua ở nhà cô vừa gần vừa tiện đỡ phải lên kia xa xôi mà lại còn giá thành rẻ, mày mua thừa tiền vẫn thoải mái mua ít quà vặt mà ăn phải sướng hơn không?

- Hoa (cầm từng hộp lên ngắm nghía, hỏi lại cô Chi): Ôi, sao các hộp này nhìn nhãn mác không có chữ Việt Nam thế cô? Mẹ cháu dặn phải mua hàng có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, thôi, chắc cháu phải lên trên kia mua thôi. (Hoa định quay đi).

- Cô Chi (vội vàng ngăn lại): Ấy, cái con này, đã nghe bác nói hết chưa mà vội vàng thế. Những mỹ phẩm này là hàng xách tay con dâu cô trước tìm được mối nhập về. Sữa rửa mặt ABC của Pháp đúng không, mua nội địa thì làm sao có nhãn mác tiếng Việt mình được cháu. Mỹ phẩm con dâu cô bán cả trên tiktok, shopee lượt mua hàng mấy chục nghìn đơn, mày cứ lên shopee, tìm trang “Mỹ phẩm nội địa Pháp Mai Mai” là thấy, số lượng người theo dõi đông lắm!

- Hoa (bối rối): Thật à cô, nhưng cháu….

- Cô Chi (Thấy Hoa có vẻ băn khoăn, bà nói tiếp): Cô bảo thế, mày không tin thì thôi, chứ hàng xóm láng giềng, người làng người nước với nhau, cô lừa mày làm cái gì, lời lãi có được là bao mà mang tiếng thì chả bõ. Còn mày thích ra cửa hàng trên kia thì tùy mày. Nhưng bác nói thật nhé, nó chỉ có cái mác cho oai thôi, vừa rồi, trên tivi chả có doanh nghiệp nào đấy nhập mỹ phẩm về xong trộn hàng đầy mỹ phẩm giả. Cháu ạ, thời buổi bây giờ “khuất mắt trông coi”, chả biết thế nào được đâu. Giá trong cửa hàng đó thì bán đắt, mà chất lượng có khi còn thua hàng chợ, vì họ phải gánh chi phí mặt bằng cao, chi phí vận hành hệ thống, nhận viên nọ kia… Mua mỹ phẩm mà mua phải hàng giả về không chừng tiền mất tật mang đó cháu.

- Hoa (gật đầu): Cô nói cũng hợp lí, cháu thấy giá hàng hóa trong các cửa hàng lớn bao giờ cũng cao hơn ở ngoài một chút.

- Cô Chi (vẻ mặt quả quyết): Chứ còn gì nữa, cô bán hàng tạp hóa ở cái phố này bao nhiêu năm nay rồi, hàng hóa đều có nguồn gốc rõ ràng, uy tín bao nhiêu năm nay rồi. Còn cái cửa hàng kia mới mở ở phường mình được có nửa năm, khách hàng vào thì cũng lèo tèo lắm, giá thì cao; hàng của họ tuy mẫu mã đẹp, nhãn hiệu nọ kia quảng cáo trên tivi đấy, nhưng mà biết thế nào được. Biết đâu cũng kiểu nhập nhèm, mua hàng trôi nổi về rồi gắn mác xịn vào rồi bán để lừa người dân. (Cô Chi kéo Hoa lại gần, nói nhỏ): Gặp mày đây, chỗ tin tưởng cô mới nói chứ không có nói ở đâu mà mang tiếng: hôm vừa rồi, cô đi tập thể dục lúc sáng sớm, ngang qua chỗ cửa hàng đó, thấy mấy cái xe tải nó chở hàng đến, eo ơi, hàng hóa thì quăng quật xuống đất, để trong những cái bọc ni-lông đen mà thái độ nhân viên kiểu lén lút, khả nghi lắm,… Gớm nữa, bán hàng chất lượng tốt thì cứ ban ngày ban mặt mà chở hàng đến, cần gì phải lén lút sớm hôm thế, chắc là nó bán hàng giả nên sợ bị phát hiện đấy cháu ạ…

- Người dẫn truyện (đọc): Hoa đang tần ngần, trên tay cầm hộp sữa rửa mặt thì thấy có 3 - 4 người cùng bước vào cửa hàng. Cô Chi vội vàng chạy ra, nhóm người đó mặc đồng phục, một người trong số họ đưa thẻ ra và giới thiệu:

- Anh Hưng: Chào cô Chi! Xin giới thiệu với cô, tôi là Nguyễn Quang Hưng - Trưởng Đoàn công tác thuộc Đội Quản lý thị trường số 3. Hôm nay, Đoàn công tác chúng tôi tiến hành kiểm tra đột xuất cửa hàng tạp hóa của cô. Rất mong được cô hợp tác.

- Cô Chi: Vâng, chào các cán bộ. Mời các anh vào nhà xơi nước đã.

- Anh Hưng: Cảm ơn cô! Chúng tôi sẽ kiểm tra luôn nên đề nghị bác chuẩn bị các giấy tờ liên quan đến việc nhập hàng hóa.

- Người dẫn truyện (đọc): Anh Hưng và các đồng nghiệp kiểm tra các sản phẩm, hàng hóa trong cửa hàng, phát hiện nhiều bánh kẹo đã quá hạn sử dụng ghi trên bao bì, nhiều mỹ phẩm sản xuất ở nước ngoài không dán tem phụ.

- Anh Hưng: Đề nghị bác xuất trình hóa đơn, chứng từ cho những lô hàng sản xuất ở nước ngoài mà không có tem phụ.

- Cô Chi (ấp úng): Dạ…thì… cái này anh chờ tôi tìm lại.

- Người dẫn truyện (đọc): Cô Chi quay vào trong tìm hóa đơn, chứng từ, nhưng thực ra là chuẩn bị mấy chiếc phong bì định “bồi dưỡng” đoàn kiểm tra. Một lát sau:

- Cô Chi: Báo cáo cán bộ, hóa đơn, chứng từ tôi để lẫn ở đâu đấy, đợi tôi tìm lại sẽ nộp bổ sung ngay, cán bộ thông cảm! Thôi thì các anh bỏ quá cho, gửi các anh chút quà…gọi là uống nước thôi… Công việc của các anh vất vả quá…!

- Anh Hưng: Cô Chi, bác cất ngay phong bì đi. Bác đừng làm thế. Chúng tôi sẽ lập biên bản về hành vi đưa hối lộ đấy. Cô cứ tìm kỹ không thì hỏi người nhà xem có để lẫn hóa đơn, chứng từ ở đâu. Nếu cô không xuất trình đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp lệ thì dù không muốn, chúng tôi vẫn phải tiến hành lập biên bản của buổi kiểm tra hôm nay đấy. Đồng chí Dũng chuẩn bị biên bản đi.

- Cô Chi: Ôi cán bộ ơi, cửa hàng tạp hóa nhà tôi chỉ buôn bán nhỏ lẻ, phục vụ bà con trong phố này thôi. Anh xem, hàng hóa cũng có đáng giá bao nhiêu đâu. Tôi nghĩ các anh chỉ nên xử phạt những cơ sở sản xuất lớn thôi chứ.

- Anh Hưng: Cô hiểu như vậy là chưa đúng rồi. Hành vi sản xuất, kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ, nhất là loại hàng hóa có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người thì không kể là cơ sở lớn hay nhỏ, nếu vi phạm thì đều bị xử phạt.

- Anh Dũng (nói với anh Hưng): Báo cáo anh, theo thống kê thì số lượng hàng hóa không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ cộng với hàng hết hạn sử dụng ước tính giá trị khoảng 25 triệu đồng. Ngoài lô hàng này, chúng em còn phát hiện một mỹ phẩm giống handmade, cũng không có nhãn mác, với số mỹ phẩm này, hiện chưa biết đó là loại gì+, giá trị là bao nhiêu và cũng không có ghi hạn sử dụng ạ!

- Anh Hưng (quay sang nói với cô Chi): Cô Chi ạ, theo quy định tại khoản 6 Điều 17 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP của Chính phủ, hành vi kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ có số lượng hàng hóa vi phạm có giá trị từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng thì sẽ bị phạt tiền từ 7 triệu đồng đến 10 triệu đồng. Căn cứ thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính quy định tại khoản 2 Điều 82 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP, tôi là Đội trưởng Đội quản lý thị trường số 3 quyết định xử phạt hành vi này của cô 8 triệu đồng. Bây giờ chúng tôi sẽ lập biên bản, mời cô ký và ra Kho bạc Nhà nước nộp tiền phạt. Đồng thời, số lượng hàng hóa hết hạn sử dụng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ này, chúng tôi sẽ bị tịch thu để tiêu hủy theo quy định tại điểm a khoản 14 Điều 17 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP.

- Cô Chi (khẩn khoản, nài nỉ): Xin các anh bỏ qua cho tôi lần này, tôi hứa sẽ không vi phạm nữa.

- Anh Hưng (Giọng quả quyết): Chúng tôi cũng mong cô không vi phạm thêm lần nào nữa. Qua đây là bài học kinh nghiệm không chỉ cho riêng cô mà còn đối với nhiều người kinh doanh khác. Trong kinh doanh cũng cần có chữ “tâm” cô ạ. Còn lần vi phạm này chúng tôi vẫn phải lập biên bản vi phạm hành chính và xử phạt theo đúng quy định của pháp luật vì hành vi này làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của con người.

- Người dẫn truyện (đọc): Hoa chứng kiến toàn bộ sự việc, vội bỏ hộp sữa rửa mặt ABC trên tay xuống và rảo bước ra ngoài, hướng về phía cửa hàng mỹ phẩm trên phố X để mua đồ, lòng Hoa thầm nghĩ: cô Chi buôn bán hàng không đảm bảo chất lượng là một hành vi gian dối trong kinh doanh, mặt khác, những thông tin cô nói về cửa hàng mỹ phẩm X cũng chưa được kiểm chứng. Hoa chợt thấy mình may mắn khi phát hiện hàng hóa không có nhãn mác, không rõ nguồn gốc, xuất xứ đã kịp thời dừng lại, tránh cho bản thân và mẹ dùng phải mỹ phẩm “fake”.