Soạn bài Việt Nam quê hương ta SGK Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo chi tiết

- Nếu chọn hình ảnh làm biểu tượng cho Việt Nam, em sẽ chọn cảnh đẹp Hồ Gươm. 

Vì hình ảnh Hồ Gươm nằm giữa thủ đô Hà Nội với làn nước xanh biếc, gắn với câu chuyện kể về truyền thuyết đầy ý nghĩa  lịch sử.

- Nếu chọn một hình ảnh làm biểu tượng cho Việt Nam, em sẽ chọn hình ảnh: cây tre.

- Nguyên nhân: Cây tre là người bạn thân thiết lâu đời của nông dân và nhân dân Việt Nam . Tre mang những phẩm chất của con người Việt Nam: gan góc, kiên cường, cần cù, đoàn kết. Không chỉ vậy, tre còn giúp đỡ con người Việt Nam trong lao động, sản xuất, chiến đấu…

- Bài hát về quê hương:

   + “Bay qua Biển Đông” (nhạc sĩ: Lê Việt Khánh)

   + “Hãy đến với con người Việt Nam” (sáng tác: Xuân Nghĩa)

   + “Hello Vietnam’ (Phạm Quỳnh Anh)

   + “Việt Nam ơi” (Minh Beta)

- Bài thơ về quê hương:

   + “Quê Hương” - Tác giả: Đỗ Trung Quân

   + “Việt Nam quê hương ta” - Tác giả: Nguyễn Đình Thi

   + “Quê hương” - Tác giả: Tế Hanh

Bài thơ: Quê hương (Đỗ Trung Quân), Nhớ con sông quê hương (Tế Hanh), Quê hương (Giang Nam)...

Bài hát: Quê hương (Anh Thơ, Trọng Tấn), Thăm quê em (Anh Thơ, Trọng Tấn), Mưa trên quê hương (Hiền Thục), Mơ quê (Anh Thơ)…

- Tám  dòng thơ này đã gợi cho em hình dung đến phong cảnh đất nước hữu tình có những cánh đồng lúa trải dài thẳng cánh cò bay, những dãy núi bồng bềnh trong mây.

- Đất nước Việt Nam còn có những những người dân bao đời nay cần cù, chịu khó, vất vả một nắng hai sương trên đồng ruộng. Họ cũng chịu nhiều thương đau, trải qua bao cuộc chiến tranh ác liệt và những mất mát hi sinh.

Tám dòng thơ đầu tiên giúp hình dung về phong cảnh và con người Việt Nam:

- Phong cảnh rộng lớn, hùng vĩ nhưng cũng rất nên thơ, trữ tình.

- Con người Việt Nam: vất vả, cần cù nhưng vẫn giữ phẩm chất tốt đẹp.

Những dòng thơ tiếp theo gợi đến truyền thống đánh giặc bảo vệ đất nước. Từ bao đời nay, dân tộc Việt Nam đã phải đối mặt với những kẻ thù xâm lược. Nhưng trong hoàn cảnh đó, nhân dân ta vẫn kiên cường, đoàn kết đấu tranh chống lại kẻ thù. Nhiều anh hùng đã đứng lên lãnh đạo nhân dân bảo vệ đất nước.

Những dòng thơ đã gợi cho em truyền thống yêu nước và truyền thống đoàn kết chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta. Từ bao đời nay, chúng ta không ít lần phải đối mặt với những kẻ thù xâm lăng lớn mạnh. Khi đó, người dân Việt Nam chân chất buộc phải cầm vũ khí lên, đoàn kết lại, chiến đấu đến hơi thở cuối cùng vì tổ quốc. Rồi khi hòa bình trở lại, họ lại trở về với đồng ruộng, cái cuốc, cái cày, trở về với cuộc sống bình dị, mộc mạc.

- Cách gieo vần của bốn dòng thơ đầu:

• Từ thứ 6 câu 1 hiệp vần với từ thứ 6 câu 2 (ơi - trời)
• Từ thứ 8 của câu 2 hiệp vần với từ thứ 6 của câu 3 (hơn - rờn)
• Từ thứ 6 của câu 3 hiệp vần với từ thứ 6 của câu 4 (rờn - Sơn)

- Cách ngắt nhịp của bốn dòng thơ đầu:

• Câu 1 và câu 3: ngắt nhịp 2/2/2
• Câu 2 và câu 4: ngắt nhịp 2/2/2/2

- Trong văn bản, tác giả đã nhắc đến những hình ảnh tiêu biểu của quê hương: cánh đồng lúa, cánh cò, núi đồi.

 - Từ đó tác giả đã nói đến những vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp cảu thiên nhiên, của những người lao động cần cù, chịu khó, của truyền thống đấu tranh bất khuất, của lòng chung thuỷ, sự tài hoa.

- Những hình ảnh tiêu biểu cho:

• Đất nước Việt Nam: biển lúa, cánh cò, đỉnh Trường Sơn, hoa thơm quả ngọt, đất nắng chan hòa...
• Con người Việt Nam: áo nâu nhuộm bùn, anh hùng, mắt đen long lanh, tấm tình thủy chung...

- Những vẻ đẹp của quê hương:

• Vẻ đẹp thiên nhiên, cây cỏ, khí hậu
• Vẻ đẹp con người: chăm chỉ, cần cù, dũng cảm, kiên cường, thủy chung

- Các biện pháp tu từ:

+ Biện pháp tu từ nhân hoá: “Việt Nam đất nước ta ơi”

+ Biện pháp tu từ so sánh: “Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn”

- Từ ngữ đặc sắc: từ láy mênh mông, rập rờn → Khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên rộng lớn, với những cánh cò bay lượn trên bầu ruộng lúa.

- Biện pháp tu từ:

• Biện pháp nhân hóa: gọi đất nước Việt Nam như một người bạn ("Việt Nam đất nước ta ơi")
• Biện pháp so sánh: "biển lúa" - "đâu trời" (hình ảnh nào có thể đẹp hơn biển lúa)

→ Khẳng định vẻ đẹp thiên nhiên đất nước Việt Nam, tạo sự gần gũi, thân thiết giữa thiên nhiên và con người.

- Những vẻ đẹp của con người Việt Nam đã được khắc hoạ trong đoạn thơ đó là:

+ Sự vất vả, cần cù trong lao động: “vất vả in sâu”, “áo nâu nhuộm bùn”.

+ Sự anh hùng, mạnh mẽ, kiên cường trong chiến đấu: “chịu nhiều đau thương”, “chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên”, “Đạp quân thù xuống đất đen”

+ Sự hiền lành, chịu thương chịu khó khi trở về cuộc sống đời thường lại: “Súng gươm vứt bỏ lại hiền hơn xưa”.

+ Sự thuỷ chung, khéo léo, chăm chỉ: “Yêu ai yêu trọn tấm lòng thuỷ chung”, “Tay người như có phép tiên”, “Trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ”.

Những vẻ đẹp của con người Việt Nam trong đoạn thơ còn lại, được khắc họa qua các hình ảnh, từ ngữ sau:

• "vất vả in sâu", "áo nâu nhuộm bùn": khắc họa công việc lao động vất vả và sự cần cù, chăm chỉ, vượt lên khó khăn của con người Việt Nam
• “chịu nhiều đau thương”, “chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên”, “đạp quân thù xuống đất đen”: khắc họa sự mạnh mẽ, kiên cường, quyết tâm mãnh liệt để chống lại kẻ thù, bảo vệ quê hương, đất nước
• “Súng gươm vứt bỏ lại hiền hơn xưa": nhấn mạnh sự lương thiện, hiền lành, chân chất của người dân Việt, họ chiến đấu mạnh mẽ, tiêu diệt kẻ địch là do hoàn cảnh dồn vào con đường đó
• “Yêu ai yêu trọn tấm lòng thuỷ chung”, “Tay người như có phép tiên”, “Trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ”: khắc họa sự khéo léo, tỉ mỉ, sáng tạo cùng tấm lòng thủy chung, son sắt của người dân Việt

- Tác giả đã thể hiện sự tự hào về đất nước, quê hương qua những khung cảnh thiên nhiên và văn hoá, con người như 

(“Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn”, “Quê hương biết mấy thân yêu”), 

Đồng thời, thể hiện sự đồng cảm với những vất vả, hi sinh của người dân

Qua đó thể hiện tình cảm yêu mến, quý trọng với dân tộc.

- Tình cảm của tác giả dành cho quê hương, đất nước: sự yêu thương, tự hào về vẻ đẹp thiên nhiên, những chiến tích lịch sử hào hùng, cùng sự đồng cảm, quý trọng những phẩm chất cao quý, những hi sinh, mất mát mà người dân Việt đã trải qua.

• “Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn”
• “Quê hương biết mấy thân yêu"
• “Bao nhiêu đời đã chịu nhiều đau thương"
• “Mặt người vất vả in sâu”

Văn bản đã gợi cho em về một đất nước Việt Nam với rất nhiều cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng, giàu sức sống và những con người cần cù, chịu khó trong lao động, anh hùng, kiên cường trong chiến đấu và hiền lành, chăm chỉ, thuỷ chung trong cuộc sống đời thường.

Văn bản gợi cho em tình yêu dành cho quê hương và con người Việt Nam. Đó là sự yêu thích dành cho những khung cảnh thiên nhiên kì vĩ. Là sự trân trọng, cảm phục những con người luôn kiên cường, thủy chung, chân chất và dũng cảm trước bao sóng gió, khó khăn. Là lòng tự hào với những chiến công hào hùng của dân tộc ta trước mọi kẻ thù đáng sợ. Tất cả, được gói gọn trong hai chữ thiêng liêng "Việt Nam".