Soạn bài Làm thơ lục bát SGK Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo chi tiết

Hướng dẫn phân tích VB 1

Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản

Em hãy tìm đọc bài thơ “Chăn trâu đốt lửa”, sau đó trả lời những câu hỏi sau:

Câu 1 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Cách ngắt nhịp của thơ lục bát thường là nhịp chẵn. Tuy nhiên, cách ngắt nhịp của dòng thơ thứ 4 là 3/3/2. Việc ngắt nhịp như thế có tác dụng gì?

Phương pháp giải:

Em xem những từ ngữ trong dòng thơ đó có gì đặc biệt, từ đó trả lời câu hỏi trên.

Lời giải chi tiết:

Cách ngắt nhịp của dòng thơ thứ 4 là: "Củ khoai nướng/ để cả chiều/ thành tro" khác với cách ngắt nhịp thông thường trong thơ lục bát đã góp phần diễn tả cảm xúc bâng khuâng của nhà thơ, khi khoảnh khắc hoàng hôn đang đến.

Hướng dẫn phân tích VB 2

Câu 2 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Dựa vào hiểu biết về thể thơ lục bát, em hãy chỉ ra sự hiệp vần và sự phối hợp thanh điệu của bài thơ trên bằng cách điền vào bảng sau:

Phương pháp giải:

Đọc kĩ bài thơ tìm hiểu cách hiệp vần và điền các thanh bằng/ trắc vào trong bảng:

- Bằng: thanh huyền và thanh ngang (không dấu)

- Trắc: thanh hỏi, ngã, nặng, sắc.

Lời giải chi tiết:

Hướng dẫn phân tích VB 3

Câu 3 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Cảnh sắc thiên nhiên và hoạt động của con người trong bài thơ được miêu tả chi tiết, rõ ràng, tỉ mỉ hay được thể hiện bằng một vài chi tiết, một vài nét tiêu biểu? Việc thể hiện như thế có tác dụng gì?

Phương pháp giải:

Em xem lại bài thơ và liệt kê những hình ảnh thiên nhiên và con người, từ đó chọn câu trả lời phù hợp.

Lời giải chi tiết:

- Cảnh sắc thiên nhiên và hoạt động của con người trong bài thơ được thể hiện bằng một vài chi tiết, một vài nét tiêu biểu: chăn trâu, thả diều, nướng khoai đến những nét tiêu biểu như gió đông hay khoảnh khắc hoàng hôn đến.  

- Việc sử dụng các chi tiết chấm phá, tiêu biểu, ngôn từ giản dị nhưng giàu sức gợi đã tạo nên bức tranh đồng quê thanh bình, yên ả.

Hướng dẫn phân tích VB 4

Câu 4 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Cảm xúc của tác giả trong bài thơ được thể hiện trực tiếp hay gián tiếp, thông qua những hình ảnh nào?

Phương pháp giải:

- Cảm xúc trực tiếp là trực tiếp bộc lộ tình cảm yêu, ghét của người viết.

- Cảm xúc gián tiếp là thể hiện tình yêu, ghét thông qua những đối tượng nào đó chứ không nói trực tiếp.

Lời giải chi tiết:

Cảm xúc của tác giả được thể hiện gián tiếp qua việc kể về buổi chiều chăn trâu, thả diều, nướng khoai, cảm nhận ấy còn được thể hiện qua cảm nhận về “gió đông”, về khoảnh khắc hoàng hôn đang dần buông.

Hướng dẫn phân tích VB 5

Câu 5 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Từ việc tìm hiểu bài thơ trên, em học được điều gì về cách làm thơ lục bát?

Phương pháp giải:

Em xem về hình thức thơ lục bát để trả lời câu hỏi này.

Lời giải chi tiết:

Từ tìm hiểu bài thơ, em học được cách làm thơ lục bát:

- Về vần, nhịp, thanh điệu: bài thơ có các câu lục và câu bát xen kẽ, tiếng thứ sáu của câu lục thứ nhất hiệp vần với tiếng thứ sáu của câu bát thứ nhất. Tiếng thứ tám của câu bát thứ nhất hiệp vần với tiếng thứ sáu của câu lục thứ hai và tiếng thứ sáu của dòng bát thứ hai.

Hướng dẫn quy trình viết

Làm một bài thơ lục bát thể hiện cảm xúc, suy ngẫm của em về một cảnh đẹp hoặc một sự việc mà em từng chứng kiến.

Phương pháp giải:

Em chọn một cảnh đẹp nào đó mà mình tâm đắc, dựa vào các quy luận về vần và thanh điệu để làm thơ. Bài thơ đảm bảo vừa có ý nghĩa, vừa hiệp vần.

Lời giải chi tiết:

Các em tham khảo một số bài thơ sau và tự sáng tác bài thơ của mình:

Bài 1:

Quê hương là một tiếng ve

Lời ru của mẹ trưa hè à ơi

Dòng sông con nước đầy vơi

Quê hương là một góc trời tuổi thơ

Quê hương ngày ấy như mơ

Tôi là cậu bé dại khờ đáng yêu

Quê hương là tiếng sáo diều

Là cánh cò trắng chiều chiều chân đê

Quê hương là phiên chợ quê

Chợ trưa mong mẹ mang về bánh đa

Quê hương là một tiếng gà

Bình minh gáy sáng ngân nga xóm làng

Quê hương là cánh đồng vàng

Hương thơm lúa chín mênh mang trời chiều

Quê hương là dáng mẹ yêu

Áo nâu nón lá liêu siêu đi về

Quê hương nhắc tới nhớ ghê

Ai đi xa cũng mong về chốn xưa

Quê hương là những cơn mưa

Quê hương là những hàng dừa ven kinh

Quê hương mang nặng nghĩa tình

Quê hương tôi đó đẹp xinh tuyệt vời

Quê hương ta đó là nơi

Chôn rau cắt rốn người ơi nhớ về.

(Trích Quê hương – Nguyễn Đình Huân)

Bài 2:

Trở về tìm mái nhà quê

Tìm hình bóng mẹ bộn bề nắng mưa

Tìm nắng xuyên ngọn cây dừa

Tìm hương mạ mới gió lùa thơm tho

Tìm đàn trâu với con đò

Áo bà ba mẹ câu hò trên sông

Nón lá nghiêng nắng nước ròng

Miền quê khó nhọc con còng con cua

Lục bình tim tím mùa mưa

Bồng bềnh một khúc sông khua mái chèo

Khói lên cháy bếp nhà nghèo

Con gà cục tác con mèo quẫy đuôi

Heo gà chạy ngược chạy xuôi

Chân bùn tay lấm nụ cười chân quê

Cánh cò trắng xóa vọng về

Ngân nga vọng cổ bốn bề thiên nhiên

Đậm đà ký ức giao duyên

Xương cha máu mẹ dịu hiền ca dao

Con dù biền biệt phương nào

Quê hương một dạ dạt dào khó phai.

(Quê Hương Nỗi Nhớ - Hoàng Thanh Tâm)

Bài 3:

Em yêu từng sợi nắng cong

Bức tranh thủy mặc dòng sông con đò

Em yêu chao liệng cánh cò

Cánh đồng mùa gặt lượn lờ vàng ươm

Em yêu khói bếp vương vương

Xám màu mái lá mấy tầng mây cao

Em yêu mơ ước đủ màu

Cầu vồng ẩn hiện mưa rào vừa qua

Em yêu câu hát ơi à

Mồ hôi cha mẹ mặn mà sớm trưa

Em yêu cánh võng đong đưa

Cánh diều no gió chiều chưa muốn về

Đàn trâu thong thả đường đê

Chon von lá hát vọng về cỏ lau

Trăng lên lốm đốm hạt sao

Gió sông rười rượi hoa màu thiên nhiên

Em đi cuối đất cùng miền

Yêu quê yêu đất gắn liền bước chân.

(Yêu Lắm Quê Hương - Hoàng Thanh Tâm)

HocTot.Nam.Name.Vn