Bài 6: Cách mạng tháng tám năm 1945 SGK lịch sử 12 Chân trời sáng tạo

? mục 1

Trình bày khái quát bối cảnh lịch sử của Cách mạng tháng Tám năm 1945?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 1. Bối cảnh lịch sử ( SGK trang 34) 

- Chỉ ra bối cảnh lịch sử của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Lời giải chi tiết:

- Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc: phát xít Đức đầu hàng Đồng minh không điều kiện (ngày 09 - 5- 1945); Mỹ ném 2 quả bom nguyên tử xuống Hi-rô-si-ma (ngày 06 - 8- 1945) và Na-ga-xa-ki (ngày 09- 8 - 1945) của Nhật Bản; Hồng quân Liên Xô tấn công quân đội Nhật Bản ở Đông Bắc Trung Quốc (ngày 08 - 8 -1945). Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng Đồng minh không điều kiện (ngày 15- 8-1945). Quân đội Nhật ở Đông Dương rệu rã, Chính phủ Trần Trọng Kim hoang mang.

- Từ tháng 3 đến tháng 8 - 1945, cao trào kháng Nhật, cứu nước diễn ra mạnh mẽ ở Việt Nam góp phần chuẩn bị lực lượng cách mạng, tập dượt quần chúng đấu tranh qua những hoạt động: "phá kho thóc, giải quyết nạn đói", "sắm vũ khí đuổi thù chung", khởi nghĩa từng phần, giành chính quyền từng bộ phận ở một số địa phương.... Quần chúng cách mạng đã sẵn sàng nổi dậy khởi nghĩa

-Ngày 13 -8 - 1945, Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh thành lập Uỷ ban Khởi nghĩa toàn quốc, ban bố Quân lệnh số 1, chính thức phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước.

- Từ ngày 14 đến ngày 15 - 8 - 1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương họp ở Tân Trào (Tuyên Quang) thông qua kế hoạch lãnh đạo toàn dân Tổng khởi nghĩa và quyết định chính sách đối nội, đối ngoại sau khi giành được chính quyền.

- Từ ngày 16 đến ngày 17 - 8 - 1945, Đại hội Quốc dân họp ở Tân Trào tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng, thông qua 10 chính sách của Việt Minh, cử ra Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

? mục 2

Trình bày nét chính về diễn biến của Cách mạng tháng Tám năm 1945?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 2. Diễn biến chính của Cách mạng tháng Tám 1945 ( SGK trang 34) 

- Chỉ ra diễn biến của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Lời giải chi tiết:

- Ngày 14, 15 - 8 - 1945: Một số địa phương phát động khởi nghĩa giành thắng lợi như các xã, huyện thuộc đồng bằng sông Hồng, Thanh Hóa, Nghệ An,...

- Ngày 16- 8 -1945: Một đơn vị Giải phóng quân do Võ Nguyên Giáp chỉ huy, xuất phát từ Tân Trào tiến về giải phóng thị xã Thái Nguyên.

- Ngày 18 - 8 - 1945: Nhân dân 4 tỉnh: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành chính quyền sớm nhất trong cả nước.

- Ngày 19 - 8 - 1945: Khởi nghĩa nổ ra và giành thắng lợi ở Hà Nội.

- Ngày 23 - 8 - 1945: Khởi nghĩa nổ ra và giành thắng lợi ở Huế.

- Ngày 25 - 8- 1945: Khởi nghĩa nổ ra và giành thắng lợi ở Sài Gòn.

- Ngày 28 - 8 - 1945: Đồng Nai Thượng và Hà Tiên là những địa phương cuối cùng trong cả nước khởi nghĩa giành chính quyền.

- Ngày 30- 8 - 1945: Tại kinh đô Huế, vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị; chế độ phong kiến Việt Nam hoàn toàn sụp đổ.

- Ngày 02 - 9 - 1945: Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

- Khởi nghĩa ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn thành công đã tác động đến các địa phương khác, đưa đến thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 trên cả nước.

? mục 3 a

Nêu nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 3a. Nguyên nhân thắng lợi ( SGK trang 35) 

- Chỉ ra nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Lời giải chi tiết:

- Cách mạng tháng Tám năm 1945 nhanh chóng giành thắng lợi trên cả nước là do có sự lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, quần chúng nhân dân đã được tập dượt, chuẩn bị và trưởng thành qua các phong trào cách mạng 1930 - 1931, 1936 - 1939 và 1939 - 1945.

- Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám là do nhân dân Việt Nam có lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần đoàn kết, truyền thống bất khuất. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, đứng đầu là Hồ Chí Minh lãnh đạo nhân dân Việt Nam đã "đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta".

- Thắng lợi của lực lượng Đồng minh và Hồng quân Liên Xô trong cuộc chiến tranh chống chủ nghĩa phát xít, trực tiếp là quân phiệt Nhật, buộc Chính phủ Nhật phải đầu hàng Đồng minh vô điều kiện, tạo thời cơ chín muồi để nhân dân Việt Nam nổi dậy giành chính quyền.

? mục 3 b

Phân tích ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Tám năm 1945?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 3b. Ý nghĩa lịch sử ( SGK trang 36) 

- Chỉ ra ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Lời giải chi tiết:

- Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám mở ra bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc; đập tan ách thống trị của thực dân Pháp và quân phiệt Nhật, chấm dứt chế độ quân chủ hơn 1.000 năm ở Việt Nam, lập ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

- Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đánh dấu bước phát triển nhảy vọt của cách mạng Việt Nam, mở ra kỉ nguyên mới trong lịch sử dân tộc: kỉ nguyên độc lập, tự do, nhân dân lao động làm chủ đất nước, kỉ nguyên giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng giai cấp.

- Với thắng lợi của Cách mạng tháng Tám, Đảng Cộng sản Đông Dương trở thành Đảng cầm quyền, tạo ra những điều kiện tiên quyết cho những thắng lợi tiếp theo.

- Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã góp phần vào chiến thắng chủ nghĩa phát xít trong Chiến tranh thế giới thứ hai, cổ vũ các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc đứng lên đấu tranh tự giải phóng.

? mục 3 c

Phân tích những bài học kinh nghiệm của Cách mạng tháng Tám năm 1945?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 3c. Bài học kinh nghiệm ( SGK trang 36) 

- Chỉ ra bài học kinh nghiệm của Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Lời giải chi tiết:

- Bài học về sự lãnh đạo của Đảng

Đảng phải có đường lối chính trị, phương pháp cách mạng đúng đắn và vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào thực tiễn cách mạng Việt Nam.

- Bài học về xây dựng và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc

Đảng cần tập hợp, tổ chức mọi lực lượng yêu nước trong mặt trận dân tộc thống nhất nhằm phát huy sức mạnh to lớn của các tầng lớp nhân dân và sức mạnh đoàn kết dân tộc.

- Bài học về nắm bắt thời cơ

Cách mạng tháng Tám năm 1945 thắng lợi đã chứng minh cần nhận định đúng tình hình, chủ động tạo thời cơ và kịp thời chớp thời cơ để đưa cách mạng đi đến thành công.