Bài 11. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế - SGK Địa lí 12 Chân trời sáng tạo

? mục I

Câu hỏi mục I trang 42 SGK Địa lí 12 – Chân trời sáng tạo

Dựa vào thông tin trong bài, hãy phân tích ý nghĩa của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nước ta

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các thông tin trong bài để phân tích

Lời giải chi tiết:

- Khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn lực sẵn có về tự nhiên, kinh tế - xã hội của quốc gia và mỗi vùng.

- Khai thác tổng hợp các nguồn lực trong nước và tranh thủ các nguồn lực bên ngoài để đẩy nhanh tăng trưởng kinh tế; xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lí; giải quyết việc làm và các vấn đề an sinh xã hội;…

- Đẩy nhanh quá trình hội nhập vào nền kinh tế khu vực và thế giới.

- Góp phần thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

? mục II 1

Câu hỏi mục II.1 trang 43 SGK Địa lí 12 – Chân trời sáng tạo

Dựa vào thông tin trong bài, hãy chứng minh sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của nước ta đang diễn ra theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Phương pháp giải:

Đọc thông tin mục II.1 (Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hoá)

Lời giải chi tiết:

- Trong những năm qua, cơ cấu kinh tế nước ta có sự chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa

+ Ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ có tốc độ tăng trưởng cao nhất, tỉ trọng đóng góp trong cơ cấu GDP tăng lên.

+ Tỉ trọng ngành nông – lâm – thủy sản ngày càng giảm.

+ Cơ cấu lao động chuyển dịch phù hợp với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chất lượng lao động tăng nhanh.

- Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ, cả nước đã hình thành các vùng kinh tế, vùng kinh tế trọng điểm, vùng động lực,…

+ Lãnh thổ sản xuất các ngành kinh tế chuyển dịch nhằm khai thác tốt lợi thế phát triển, tạo mối liên kết ngành và địa phương.

+ Trong công nghiệp, hình thành các khu công nghiệp tập trung, khu chế xuất, khu công nghệ cao,…

+ Trong nông nghiệp hình thành các vùng chuyên canh sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, các vùng sản xuất hàng hóa,…

+ Trong dịch vụ hình thành các trung tâm thương mại, vùng du lịch,…

? mục II 2a

Câu hỏi mục II.2a trang 43 SGK Địa lí 12 – Chân trời sáng tạo

Dựa vào thông tin trong bài, hãy chứng minh và giải thích sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở nước ta

Phương pháp giải:

Đọc thông tin mục II.2a (Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành)

Lời giải chi tiết:

Trong nội bộ từng ngành, xu hướng chuyển dịch khá tích cực, phù hợp với định hướng tái cơ cấu các ngành kinh tế:

+ Trong nông nghiệp: ngành trồng trọt giảm diện tích cây trồng hàng năm không hiệu quả sang cây trồng có giá trị cao như cây ăn quả, cây công nghiệp lâu năm. Tỉ trọng ngành chăn nuôi tăng, phát triển theo hướng an toàn sinh học. Tái cơ cấu theo hướng công nghiệp xanh, ứng dụng công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao chất lượng, hiệu quả gắn với nhu cầu thị trường và xuất khẩu.

+ Trong công nghiệp: tăng tỉ trọng các ngành chế biến, chế tạo và giảm tỉ trọng các ngành khai khoáng; hướng đến phát triển bền vững. Tái cơ cấu theo hướng thực hiện chuyển đổi số, phát triển các ngành có hàm lượng công nghệ cao, khả năng cạnh tranh và giá trị gia tăng cao.

+ Trong dịch vụ: phát triển theo hướng nâng cao chất lượng dịch vụ, tập trung đầu tư cơ sở vật chất, phát triển đa dạng các sản phẩm có năng lực cạnh tranh, ứng dụng khoa học – công nghệ.

- Quá trình chuyển dịch cơ cấu như trên là đang diễn ra tích cực, phù hợp với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, với quá trình tái cấu trúc nền kinh tế dưới tác động của cuộc cách mạng khoa học – công nghệ

? mục II 2b

Câu hỏi mục II.2b trang 44 SGK Địa lí 12 – Chân trời sáng tạo

Dựa vào hình 11 và thông tin trong bài, hãy:

- Chứng minh cơ cấu kinh tế theo thành phần kinh tế nước ta đang có sự chuyển dịch.

- Trình bày vai trò của mỗi thành phần kinh tế trong nền kinh tế nước ta hiện nay

Phương pháp giải:

Quan sát hình 11 và đọc thông tin mục II.2b (Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo thành phần kinh tế)

Lời giải chi tiết:

- Cơ cấu kinh tế theo thành phần kinh tế nước ta đang có sự chuyển dịch tích cực, phù hợp với đường lối phát triển kinh tế nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa và chính sách mở cửa, hội nhập với thế giới

+ Tỉ trọng thành phần kinh tế Nhà nước xu hướng giảm nhưng vẫn giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế.

+ Thành phần kinh tế ngoài Nhà nước có tỉ trọng tăng và chiếm cao nhất trong cơ cấu GDP.

+ Tỉ trọng thành phần kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tăng nhanh.

- Các thành phần kinh tế đang càng ngày phát huy vai trò trong công cuộc xây dựng phát triển đất nước.

+ Thành phần kinh tế Nhà nước: đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế; đảm bảo an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo;… Các doanh nghiệp nhà nước được sắp xếp, tập trung hơn vào những ngành, lĩnh vực then chốt như viễn thông, điện, xăng dầu, khai khoáng,…

+ Thành phần kinh tế ngoài Nhà nước: huy động ngày càng tốt các nguồn lực cho phát triển, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, tham gia vào giải quyết những vấn đề xã hội, phát triển nguồn nhân lực,… Kinh tế tư nhân là động lực quan trọng, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

+ Thành phần kinh tế có vốn đầu tư nước: đóng góp ngày càng lớn về vốn đầu tư, công nghệ; phương thức quản lí hiện đại; mở rộng thị trường xuất khẩu cho nước ta.

? mục II 2c

Câu hỏi mục II.2c trang 45 SGK Địa lí 12 – Chân trời sáng tạo

Dựa vào thông tin trong bài, hãy chứng minh và giải thích sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ ở nước ta.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin mục II.2c (Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ)

Lời giải chi tiết:

- Tính đến nay, trên phạm vi cả nước đã hình thành các vùng kinh tế - xã hội, vùng kinh tế trọng điểm, vùng động lực. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phân hóa sản xuất giữa các vùng đã phát huy được thế mạnh giữa các vùng, khai thác hiệu quả nguồn lực của mỗi vùng trong phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế.

+ Nước ta có 6 vùng kinh tế - xã hội: Trung du và miền núi phía Bắc, Đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long. Các vùng kinh tế - xã hội có bước chuyển dịch tích cực, khai thác tốt hơn tiềm năng, thế mạnh của từng vùng, từng địa phương.

+ Ngoài ra, hình thành các vùng kinh tế trọng điểm, vùng động lực, các hành lang kinh tế,… Đang ngày càng phát huy vai trò đầu tàu trong phát triển kinh tế - xã hội, thu hút vốn đầu tư, đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế và xuất khẩu.

- Trong từng ngành kinh tế cũng đẩy mạnh việc phát triển sản xuất trên cơ sở phát huy thế mạnh của đất nước.

+ Trong nông nghiệp, hình thành các vùng chuyên canh cho sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, hình thành các vùng sản xuất hàng hóa trên cơ sở điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của từng vùng, góp phần tạo xu hướng chuyển dịch cơ cấu hàng hóa xuất khẩu.

+ Trong công nghiệp, hình thành các khu công nghiệp tập trung, khu chế xuất, khu công nghệ cao,… đóng góp vào tăng trưởng sản xuất công nghiệp, nâng cao giá trị xuất khẩu và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

+ Trong dịch vụ, nhiều trung tâm thương mại được hình thành với mạng lưới rộng khắp cả nước, các vùng du lịch với nhiều sản phẩm du lịch độc đáo, đặc trưng cho từng vùng.

Luyện tập

Câu hỏi luyện tập trang 46 SGK Địa lí 12 – Chân trời sáng tạo

Dựa vào bảng 11.1, vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu GDP phân theo ngành kinh tế ở nước ta, năm 2010 và 2021. Rút ra nhận xét.

Phương pháp giải:

Quan sát bảng 11.1 để vẽ biểu đồ tròn và đọc thông tin kiến thức đã được học trong bài rút ra nhận xét

Lời giải chi tiết:

* Nhận xét

- Cơ cấu GDP phân theo ngành kinh tế ở nước ta, năm 2010 và 2021 có sự thay đổi tỉ trọng

+ Dịch vụ chiếm tỉ trọng lớn nhất và có xu hướng tang tỉ trọng: từ năm 2010 đến năm 2021 tăng 0.6%

+ Công nghiệp và xây dựng chiểm tỉ trọng lớn thứ hai và có xu hướng tăng tỉ trọng: từ năm 2010 đến năm 2021 tăng 7.5%

+ Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỉ trọng thấp và có xu hướng giảm: từ năm 2010 đến năm 2021 giảm 2.8%

Vận dụng

Câu hỏi vận dụng trang 46 SGK Địa lí 12 – Chân trời sáng tạo

Sưu tầm thông tin và tìm hiểu xu hướng chuyển dịch cơ cấu theo thành phần kinh tế tại địa phương em sinh sống.

Phương pháp giải:

Tìm hiểu các thông tin qua sách, báo, internet,…

Lời giải chi tiết:

Xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Hải Phòng

Cơ cấu nền kinh tế năm 2023 chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, tăng tỷ trọng khu vực công nghiệp, dịch vụ, giảm tỷ trọng khu vực nông nghiệp. Cụ thể, khu vực nông, lâm nghiệp, thủy sản chiếm tỷ trọng 3,4%; khu vực công nghiệp - xây dựng chiếm 53,34%; khu vực dịch vụ chiếm 37,76%.

Tầm nhìn đến năm 2050, Hải Phòng là thành phố cảng biển lớn trong khu vực và thế giới với ba trụ cột phát triển: dịch vụ cảng biển-logistics; công nghiệp xanh, thông minh, hiện đại và trung tâm du lịch biển quốc tế; quy mô dân số khoảng 4,5 triệu người, có trình độ phát triển cao trong nhóm các thành phố hàng đầu Châu Á và thế giới. Chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa các ngành kinh tế, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ, ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số, phát triển kết cấu hạ tầng xanh, bền vững, xây dựng lối sống xanh.