Lý thuyết về hệ quả địa lí các chuyển động chính của Trái Đất - Cánh Diều

Bài 4. Hệ quả địa lí các chuyển động chính của Trái Đất

1. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất

a. Sự luân phiên ngày đêm

Nguyên nhân:

- Do Trái Đất hình cầu nên luôn được Mặt Trời chiếu sáng 1 nửa, nửa được chiếu sáng là ban ngày và nửa không được chiếu sáng là ban đêm.

- Do Trái Đất tự quay quanh trục nên khắp mọi nơi trên Trái Đất đều lần lượt được chiếu sáng rồi lại chìm vào bóng tối.

Hệ quả:

Sự luân phiên ngày đêm trên Trái Đất.

b. Giờ trên Trái Đất

- Do Trái Đất hình cầu và tự quay quanh trục nên các địa điểm có kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau gọi là giờ địa phương.

=> Không thuận tiện cho sinh hoạt hằng ngày của mỗi quốc gia.

- Giờ khu vực: người ta quy định giờ thống nhất cho từng khu vực.

+ Bề mặt Trái Đất được chia thành 24 khu vực giờ, giờ của kinh tuyến đi qua giữa khu vực được lấy làm giờ chung cho cả khu vực đó.

+ Khu vực giờ có kinh tuyến gốc đi qua được lấy làm giờ quốc tế (giờ GMT) và đánh số 0.

+ Do Trái Đất hình cầu nên khu vực giờ số 0 đối diện khu vực giờ số 12 nên ở đây có 2 ngày lịch khác nhau.

=> Kinh tuyến 180o đi qua giữa khu vực giờ số 12 được lấy làm đường chuyển ngày quốc tế.

Nếu đi từ tây sang đông qua kinh tuyến 180o sẽ lùi lại 1 ngày lịch.

Nếu đi từ đông sang tây qua kinh tuyến 180o sẽ tăng thêm 1 ngày lịch.

2. Hệ quả chuyển động quay quanh Mặt Trời của Trái Đất

a. Các mùa trong năm

Nguyên nhân:

Trong khi chuyển động quanh Mặt Trời, trục Trái Đất luôn nghiêng và không đổi phương nên có lúc bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, có lúc bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời => Thời gian chiếu sáng và lượng nhiệt thu được ở mỗi bán cầu có sự thay đổi trong năm.

Hệ quả: sinh ra các mùa trong năm.

- Mỗi mùa trong năm có sự khác nhau về thời tiết, khí hậu và độ dài ngày đêm.

- Thời gian bắt đầu và kết thúc mỗi mùa có sự khác nhau theo cách tính dương lịch hoặc âm – dương lịch.

- Vùng ôn đới 1 năm có 4 mùa rõ rệt, vùng nhiệt đới mùa xuân và mùa thu thường ngắn.

- Mùa ở hai bán cầu luôn trái ngược nhau.

b. Ngày đêm dài ngắn theo vĩ độ

Nguyên nhân:

Do trục Trái Đất luôn nghiêng và không đổi phương khi chuyển động quanh Mặt Trời.

Hệ quả:

Độ dài ngày đêm chênh lệch nhau càng nhiều khi đi từ xích đạo về phía 2 cực.