Lí thuyết Bài 3 Gia tốc và đồ thị vận tốc - thời gian - Vật lí 10Gia tốc Vẽ đồ thị vận tốc – thời gian trong chuyển động thẳng Tính gia tốc và độ dịch chuyển từ đồ thị vận tốc – thời gian BÀI 3. GIA TỐC VÀ ĐỒ THỊ VẬN TỐC – THỜI GIAN I. Gia tốc - Định nghĩa: Gia tốc là độ thay đổi vận tốc trong một đơn vị thời gian - Biểu thức: \(\overrightarrow a = \frac{{\Delta \overrightarrow v }}{{\Delta t}}\) Trong đó: +\(\Delta \overrightarrow v \): độ thay đổi vận tốc (m/s) + Δt: thời gian vật chuyển động (s) - Gia tốc xét như trên là gia tốc trung bình. Nếu khoảng thời gian rất nhỏ thì gia tốc được gọi là gia tốc tức thời - Nếu trong khoảng thời gian Δt, vật chuyển động thẳng, vận tốc thay đổi từ v1 đến v2 thì giá trị gia tốc là: \(a = \frac{{{v_2} - {v_1}}}{{\Delta t}}\) - Gia tốc là một đại lượng vecto => cần xác định cả hướng và độ lớn - Đơn vị của gia tốc: m/s2 II. Vẽ đồ thị vận tốc – thời gian trong chuyển động thẳng Đồ thị tương ứng với số liệu trong bảng 3.1 - Độ dốc của đồ thị cho biết độ thay đổi vận tốc của xe hay độ dốc của đồ thị vận tốc – thời gian có giá trị bằng gia tốc của chuyển động => Độ dốc càng lớn, gia tốc càng lớn + Nếu độ dốc âm và vật đang chuyển động theo chiều được quy ước là dương thì gia tốc của vật mang giá trị âm, vật chuyển động chậm dần + Nếu độ dốc dương và vật đang chuyển động theo chiều được quy ước là dương thì gia tốc của vật mang giá trị dương, vật chuyển động nhanh dần. - Một số ví dụ về đồ thị vận tốc – thời gian của chuyển động thẳng III. Tính gia tốc và độ dịch chuyển từ đồ thị vận tốc – thời gian
1. Tính gia tốc từ đồ thị vận tốc – thời gian - Sử dụng tam giác với cạnh Δv biểu thị độ thay đổi vận tốc, cạnh Δt biểu thị thời gian Ví dụ: Trong 5 giây đàu tiên, gia tốc có giá trị không đổi: \(a = \frac{{\Delta v}}{{\Delta t}} = \frac{{20 - 0}}{5} = 4\)(m/s2) 2. Tính độ dịch chuyển từ đồ thị vận tốc – thời gian Độ lớn độ dịch chuyển = diện tích dưới đồ thị vận tốc – thời gian Ví dụ: + Chuyển động thẳng với vận tốc không đổi Độ dịch chuyển bằng tích của vận tốc và thời gian: Độ dịch chuyển = 20 m/s x 15 s = 300 m + Chuyển động thẳng với vận tốc biến đổi đều Độ dịch chuyển là diện tích của tam giác được tô màu: Sơ đồ tư duy về "Gia tốc và đồ thị vận tốc - thời gian"
|