Đề thi vào 10 môn Văn Bà Rịa - Vũng Tàu năm 2020

Đề bài

I. PHẦN ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)

Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:

Tôi đi dạo trên bãi biển khi hoàng hôn buông xuống. Biển đông người nhưng tôi lại chú ý đến một cậu bé cứ liên tục cúi xuống nhặt thứ gì đó lên và ném xuống. Tiến lại gần hơn, tôi thấy cậu đang nhặt những con sao biển bị thủy triều đánh dạt lên bờ và ném chúng trở lại đại dương.

- Cháu đang làm gì vậy?

- Những con sao biển này sắp chết vì thiếu nước, cháu phải giúp chúng!

- Cháu có thấy là mình đang mất thời gian? Có hàng ngàn con sao biển như vậy. Cháu không thể nào giúp được tất cả chúng. Rồi chúng cũng sẽ phải chết thôi.

Cậu bé vẫn tiếp tục nhặt một con sao biển khác và nhìn tôi mỉm cười:

- Cháu biết chứ! Nhưng cháu nghĩ mình có thể làm được điều gì đó, ít nhất là cứu sống những con sao biển này.

(Theo Hạt giống tâm hồn, Nxb Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, 2010, tr.132).

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên. Đặt nhan đề cho văn bản đó.

Câu 2. Chỉ ra phép liên kết hình thức và từ ngữ dùng để thực hiện phép liên kết đó trong đoạn văn:

Tôi đi dạo trên bãi biển khi hoàng hôn buông xuống. Biển đông người nhưng tôi lại chú ý đến một cậu bé cứ liên tục cúi xuống nhặt thứ gì đó lên và ném xuống. Tiến lại gần hơn, tôi thấy cậu đang nhặt những con sao biển bị thủy triều đánh dạt lên bờ và ném chúng trở lại đại dương.

Câu 3. Em có suy nghĩ gì về câu nói của cậu bé trong câu chuyện: “- Cháu biết chứ! Nhưng cháu nghĩ mình có thể làm được điều gì đó, ít nhất là cứu sống những con sao biển này.” (trình bày từ 03 đến 04 câu).

II. PHẦN TẬP LÀM VĂN (7,0 điểm)

Câu 1. (2,0 điểm)

Dựa vào văn bản trên, hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 01 trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của em về chủ đề: Ý nghĩa của những điều bình dị.

Câu 2. (5,0 điểm)

Đọc đoạn trích sau:

[..] Nó... Nó vào làng Chợ Dầu hở bác? Thế ta giết được bao nhiêu thằng? Người đàn bà ẵm con cong môi lên đỏng đảnh:

- Có giết được thằng nào đâu. Cả làng chúng nó Việt gian theo Tây còn giết gì nữa!

Cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại, da mặt tê rân rân. Ông lão lặng đi, tưởng như đến không thở được. Một lúc lâu ông mới rặn è è, nuốt một cái gì vướng ở cổ, ông cất tiếng hỏi, giọng lạc hẳn đi:

- Liệu có thật không hở bác? Hay là chỉ lại...

- Thì chúng tôi vừa ở dưới ấy lên đây mà lại. Việt gian từ thằng chủ tịch mà đi cơ ông ạ. Tây vào làng, chúng nó bảo nhau vác cờ thần ra hoan hô. Thằng chánh Bệu thì khuân cả tủ chè, đỉnh đồng, vải vóc lên xe cam-nhông, đưa vợ con lên vị trí với giặc ở ngoài tỉnh mà lại.

   Có người hỏi:

- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...

- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!...

(Làng - Kim Lân, Ngữ văn 9, Tập 1, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2013, tr. 165)

Cảm nhận của em về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng của Kim Lân qua tình huống nghệ thuật trên. 

Lời giải chi tiết

Phần I

Câu 1

Phương pháp: căn cứ các PTBĐ đã học

Cách giải:

Phương thức biểu đạt chính: Tự sự

Gợi ý nhan đề:

Điều bình dị trong cuộc sống.

Ý nghĩa của những điều nhỏ bé

…

Câu 2

Phương pháp: căn cứ bài Liên kết câu, đoạn văn

Cách giải:

- Phép lặp: tôi, biển, ném.

Câu 3

Phương pháp: phân tích

Cách giải:

Câu nói của cậu bé đã cho thấy:

- Cậu bé là một người rất yêu thiên nhiên.

- Không chỉ vậy còn là người sống tràn đầy tình yêu thương, không vô cảm trước các sinh vật khác.

- Cậu còn biết giúp đỡ, sẻ chia với những vật, người khi gặp khó khăn.

Phần II

Câu 1

Phương pháp: phân tích, tổng hợp

Cách giải:

1. Giới thiệu vấn đề: ý nghĩa của những điều bình dị.

2. Giải thích

- Điều bình dị là những điều giản bị, bình thường xảy ra xung quanh ta mà đôi khi ta vô tình không quan tâm, không để ý tới.

=> Tuy nhỏ bé, nhưng điều bình dị có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống mỗi con người.

3. Bàn luận

- Những điều bình dị trong cuộc sống đôi khi chỉ là những thứ vô cùng nhỏ nhặt trong cuộc sống thường nhật:

+ Là tiếng la mắng thân thương của cha mẹ khi bạn đi học về mà lỡ dính mưa.

+ Là tiếng gọi của nhỏ bạn mỗi sáng rủ đến lớp.

+ Là cốc nước ấm mẹ để cạnh bàn khi bạn đang miệt mài học tập

+…

=> Những điều bình dị nhỏ bé lắm mà ấm áp đến lạ thường.

- Ý nghĩa điều bình dị trong cuộc sống:

+ Điều bình dị tuy nhỏ bé, vụn vặt nhưng lại làm cho cuộc sống của ta thêm yêu đời, vui vẻ.

+ Đôi khi nó còn là động lực, tiếp cho ta thêm sức mạnh vượt qua mọi khó khăn.

+ Những điều bình dị sẽ giúp ta cân bằng cuộc sống.

+ Những điều bình dị còn làm cho cuộc sống của ta thêm đẹp, thêm hoàn thiện.

+ Những điều bình dị nhỏ bé còn giúp sưởi ấm trái tim, tâm hồn, giúp ta có thêm niềm tin yêu vào cuộc sống.

+…

- Hãy trân trọng từng giây phút, khoảnh khắc bình dị trong cuộc sống.

4. Mở rộng vấn đề và tổng kết

Câu 2

Phương pháp: phân tích, tổng hợp

Cách giải:

1. Giới thiệu chung

2. Phân tích, cảm nhận

- Giới thiệu khái quát về hoàn cảnh của ông Hai phải đi tản cư.

- Tình huống truyện: ông Hai nghe tin làng chợ Dầu theo giặc.

=> Đây là tình huống truyện vô cùng đặc sắc, đặt nhân vật vào thử thách từ đó làm bật lên tinh thần yêu làng, yêu nước, yêu cách mạng của ông Hai.

* Lúc mới nghe tin, ông ngạc nhiên đến bàng hoàng, sững sờ:

- Đúng lúc ông Hai đang phấn khởi trước những tin tức thời sự thì nghe những người tản cư bàn về làng Chợ Dầu. Ông quay phắt lại hỏi: “ta giết được bao nhiêu thằng?” -> Câu hỏi cho thấy niềm tin vững chắc vào tinh thần cách mạng của làng mình.

- Vì thế, tin làng theo giặc khiến ông chết lặng vì đau đớn, tủi thẹn:

+ Cổ nghẹn đắng.

+ Da mặt tê rân rân.

+ Giọng lạc hẳn đi.

+ Lặng đi như không thở được…

- Trong nỗi đau đớn đến cùng cực, ông vẫn còn mang trong mình một chút hi vọng “Liệu có thật không hở bác? Hay là chỉ lai…”

- Nhưng câu khẳng định phía sau của người đàn bà đã làm ông dường như hoàn toàn sụp đổ. Lời khẳng định chắc nịch đó nhưng con dao cứa sâu vào tâm can ông, khiến ông đau đớn đến nghẹt thở.

-> Đau đớn đến mức như không điều khiển được thân thể của chính mình.

=> Tác giả đã miêu tả rất tinh tế tâm trạng bàng hoàng, sửng sốt, uất ức, đau đớn, tủi hổ của nhân vật. Niềm tự hào về làng Dầu bấy lâu bỗng sụp đổ

- Từ giây phút đó, ông chìm vào tâm trạng hoang mang, đau khổ, sợ hãi:  Ông lảng ra chỗ khác rồi về thẳng nhà, nằm vật ra giường chứ không chạy sang hàng xóm khoe làng như thường lệ.  Ông lo lắng, xót xa, trằn trọc cả đêm.

- Cái tin ấy còn khiến ông day dứt, giằng xé dữ dội:  Vì ông vừa yêu làng, vừa yêu nước, ông buộc phải lựa chọn giữa hai tình cảm ấy

=> Miêu tả diễn biến tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc, Kim Lân đã phản ánh những nét đẹp mới trong tâm hồn người nông dân sau cách mạng. Cùng với tình yêu làng tha thiết họ còn tràn đầy tình yêu đất nước và nhiệt tình cách mạng.

3. Tổng kết