Phương pháp giải:

so sánh.

Lời giải chi tiết:

Chinh sách thống trị của chủ nghĩa thực dân phương Tây ở châu Phi và châu Á:

+ Châu Phi:

Cách thức mà Anh, Pháp dùng trong việc chiếm châu Phi chính là, dùng hàng hóa dư thừa và lỗi thời, ế ẩm để đổi lấy khoáng sản và nhân công, mà không có vai trò của các công ty Đông Ấn như đã làm ở châu Á. Đồng thời, đặc biệt là người Pháp còn đẩy mạnh quá trình truyền giáo, đến mức mà người phương Tây còn lấy cả Kinh Thánh để lấy ruộng: “Khi trước chúng tôi có đất tròng trọt, người châu Âu có kinh thánh, ít lâu sau, người ta đổi cho chúng tôi lấy Kinh thánh, còn họ thì lấy ruộng đất”. Chính tình trạng quá lạc hậu mọi mặt của châu Phi đã làm cho việc chinh phục vùng đất này của các nước đế quốc trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.

+ Châu Á:

Khu vực này thể hiện chính sách cai trị về kinh tế của Anh và Pháp khác nhau về cách thức. Cụ thể:

Anh thì luôn chú trọng  phát triển lợi thế, kinh tế hoàn chỉnh của thuộc địa hơn so với Pháp. Cụ thể là, Anh luôn chú trọng phát triển cơ sở kinh tế cho thuộc địa, đặc biệt là công nghiệp, việc khai thác, chế biến và hoàn thiện sản phẩm được thực hiện ngay trên đất thuộc địa. Đặc biệt, Anh còn cho phép thuộc địa mình mua nguyên liệu từ các thuộc địa không thuộc mình, mà kẻ bán chủ yếu là Pháp. Người Pháp thì chủ yếu khai thác nguồn nguyên liệu thô, sau đó bán lại, Anh vì vậy mà thu mua và hoàn chỉnh sản phẩm tại thuộc địa, tăng giá sản phẩm. Ngoài ra Anh còn chú trọng phát triển vị thế những vùng thuộc địa chiến lược như Hồng Kông hay Singapo, trở thành những trung tâm kinh tế quan trọng. Mục đích của Anh là khai thác lâu dài và tiềm lực của Anh cho phép Anh tạo nên sự khác biệt và hiệu quả hơn so với Pháp.

  Do đó mà cũng dễ hiểu khi bộ mặt kinh tế thuộc địa Pháp tỏ ra không mấy nổi bật so với những vùng kinh tế thuộc địa lớn Hồng Kông, Macao, Singapo của Anh. Một minh chứng dễ thấy có lẽ là số km đường sắt tại thuộc địa của Anh và Pháp. Đến năm 1914 thuộc địa Pháp có 5800 km đường sắt, riêng Ấn Độ thuộc Anh là 27.000 km.

=> So với châu Phi thì châu Á được thực dân phương Tây đầu tư phát triển các ngành công nghiệp hơn so với phương Tây.

Chọn đáp án: C

Phương pháp giải:

phân tích, đánh giá.

Lời giải chi tiết:

Nguyên nhân cơ bản quyết định là nguyên nhân quan trọng nhất, mang tính chất quyết định đến sự phát triển hay thất bại của mỗi phong trào đấu tranh. Phong trào đấu tranh của nhân dân châu Phi chống lại sự xâm lược của thực dân phương Tây diễn ra mạnh mẽ nhưng cuối cùng thất bại do trình độ tổ chức thấp, lực lượng chênh lệch nên bị thực dân đàn áp. Vì thế, ở giai đoạn này lịch sử vấn gọi châu Phi là “Lục địa ngủ yên” hoặc “Lục địa ngủ kĩ”. Đến sau chiến tranh thế giới thứ hai, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân châu Phi diễn ra mạnh mẽ hơn bao giờ hết, lịch sử gọi là “Lục địa mới trỗi dậy”.

Chọn đáp án: C

Phương pháp giải:

phân tích.

Lời giải chi tiết:

Các nước tư bản Ấu – Mĩ là các quốc gia có trình độ kinh tế và quân sự phát triển hơn so với các nước khác trong khu vực. Trong khi các nước khác ở khu vực châu Á, châu Phi, Mĩ Latinh có trình độ phát triển kinh tế thấp. Chính vì thế, khi các nước đế quốc, thực dân có nhu cầu cao về thị trường và thuộc địa ắt sẽ đây mạnh xâm chiếm thuộc địa, các nước Á, Phi, Mĩ latinh chắc chắn sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp và phái gánh số phận tở thành thuộc địa.

Chọn đáp án: D

Phương pháp giải:

 phân tích, đánh giá.

Lời giải chi tiết:

Xét khái niệm chủ nghĩa thực dân mới: Chủ nghĩa thực dân mới là thuật ngữ chỉ việc sử dụng chủ nghĩa tư bản, toàn cầu hóa và các công cụ văn hóa để kiểm soát một quốc gia thay vì kiểm soát trực tiếp quân sự hoặc chính trị. Việc kiểm soát có thể thông qua kinh tế, văn hóa, ngôn ngữ; bằng cách thúc đẩy nền văn hóa riêng của một nhóm người, ngôn ngữ hoặc các phương tiện truyền thông ở thuộc địa, làm lan tràn các giá trị văn hóa kiểu phương Tây vốn xa lạ (thậm chí độc hại) vào các nước này. Các tập đoàn đa quốc gia thông qua những tác động này sẽ tạo sức ép mở cửa thị trường và thực thi các chính sách có lợi cho họ ở những quốc gia này. Như vậy, mục tiêu cuối cùng của Chủ nghĩa thực dân mới cũng tương tự như chủ nghĩa tư bản, chính là lợi nhuận.

- Đầu thế kỉ XX, Mĩ áp dụng chính sách “Cây gậy lớn” và “Ngoại giao đồng Đôla” để đánh chiếm 1 số nước Mĩ Latinh.

=> Dưới danh nghĩa đoàn kết các nước châu Mĩ, chính quyền Oa-sinh-tơn khống chế, biến khu vực Mĩ Latinh thành sân sau của Mĩ.

=> Chính sách của Mĩ đối với các nước Mĩ Latinh đầu thế kỉ XX là biểu hiện của chủ nghĩa thực dân mới.

Chọn đáp án: C

Phương pháp giải:

phân tích, so sánh.

Lời giải chi tiết:

Chế độ phong kiến lạc hậu, bảo thủ ở điểm vần duy trì phương thức sản xuất nông nghiệp lạc hâu, chính quyền lại hạn chế các biện pháp cải cách đất nước. Chính vì thế, các nước châu Á và châu Phi cho đến giữa thế kỉ XIX trở đi đều lâm vào khủng hoảng trầm trọng. Đây là một trong những nguyên nhân quan trọng để các nước đế quốc, thực dân nhanh chóng hoàn thành xâm lược các nước này.

Chọn đáp án: A 

Phương pháp giải:

So sánh, đánh giá.

Lời giải chi tiết:

Sự phát triển của mâu thuẫn dân tộc đã làm bùng nổ phong trào đấu tranh ở châu Á, châu Phi và khu vực Mĩ Latinh. Ngay từ đầu thế kỉ XIX, nhiều quốc gia ở khu vực đã lật đổ nền thống trị của thực dân Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, giành lại nền độc lập dân tộc. Còn ở khu vực châu Á và châu Phi, các phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân diễn ra mạnh mẽ nhưng đều bị thất bại. Đây chính là điểm khác biệt cơ bản giữa phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của khu vực Mĩ la tinh với châu Á và châu Phi trong thế kỉ XIX.

Chọn: B

Phương pháp giải:

Phân tích, đánh giá.

Lời giải chi tiết:

Các nước tư bản Ấu – Mĩ là các quốc gia có trình độ kinh tế và quân sự phát triển hơn so với các nước khác trong khu vực. Trong khi các nước khác ở khu vực châu Á, châu Phi, Mĩ Latinh có trình độ phát triển kinh tế thấp. Chính vì thế, khi các nước đế quốc, thực dân có nhu cầu cao về thị trường và thuộc địa ắt sẽ đây mạnh xâm chiếm thuộc địa, các nước Á, Phi, Mĩ latinh chắc chắn sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp và phái gánh số phận tở thành thuộc địa.

Chọn: D

Phương pháp giải:

Nhận xét, đánh giá.

Lời giải chi tiết:

- Sau chiến tranh thế giới thứ hai, cuộc đấu tranh chống chế độ độc tài thân Mĩ bùng nổ và phát triển. Tiêu biểu là thắng lợi của cách mạng Cuba dưới sự lãnh đạo của Phiđen Cátxtơrô.

- Ngày 1-1-11959, chế độ độc tài Batixta sụp đổ, nước Cộng hòa Cuba ra đời. Cách mạng Cuba có ảnh hưởng và là nguồn cổ vũ to lớn để các quốc gia còn lại ở khu vực Mĩ Latinh đứng lên đấu tranh giành độc lập. Từ các thập kỉ 60-70, phong trào đấu tranh chống Mĩ và chế độ độc tài thân Mĩ giành độc lập ở khu vực ngày càng phát triển và giành nhiều thắng lợi.

=> Phong trào cách mạng ở Cuba là quốc gia đầu tiên trong khu vực lật đổ chế độ độc tài thân Mỹ, được xem là “lá cờ đầu” trong phong trào giải phóng dân tộc ở Mĩ Latinh => ảnh hưởng mạnh mẽ đến các quốc gia khác trong khu vực.

Chọn: A

Lời giải chi tiết:

Do nguyên nhân thất bai của cuộc đấu tranh ở châu Phi là: trình độ tổ  chức thấp, lực lượng chênh lệch và chưa có đường lối đáu tranh đúng đắn nên bài học đặt ra cho các  quốc gia trên thế giới là cần phải có một tổ chức lãnh đạo với đường lối đúng đắn, sáng tạo, phải đoàn kết các lực lượng giải phóng dân tộc.

Chọn đáp án: C

Phương pháp giải:

sgk 12 trang 39, suy luận.  

Lời giải chi tiết:

Nước cộng hòa Cuba được thành lập (1959) là kết quả của cuộc đấu tranh chống chế độ độc tài tay sai thân Mĩ, cụ thể là chế độ độc tài Batixta.

Chọn: B

Phương pháp giải:

sgk 12 trang 39, suy luận.

Lời giải chi tiết:

Từ năm 1953 đến năm 1959, nhân dân Cuba sử dụng phương pháp đấu tranh vũ trang để chống lại chế độ độc tài Batixta, giành độc lập, thành lập nước cộng hòa Cuba.

Chọn: B

Phương pháp giải:

sgk trang 30, suy luận.

Lời giải chi tiết:

Hành động biến Mĩ Latinh thành “sân sau” của mình và xây dựng chế độ độc tài thân Mĩ là biểu hiện của chủ nghĩa thực dân kiểu mới. Đó là một hình thái không cai trị trực tiếp mà chỉ cai trị gián tiếp thông qua một chính quyền tay sai và tạo ra sự ràng buộc về kinh tế - quân sự.

Chọn: A

Phương pháp giải:

sgk trang 28, suy luận.

Lời giải chi tiết:

Sự thất bại của phong trào đấu tranh của nhân dân châu Phi trước sự xâm lược của các nước phương Tây xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân quan trọng nhất là do trình độ tổ chức thấp, lực lượng chênh lệch nên bị thực dân phương Tây đàn áp.

Chọn: B

Phương pháp giải:

sgk trang 27, suy luận. 

Lời giải chi tiết:

Chế độ cai trị hà khắc của chủ nghĩa thực dân đã làm bùng lên ngọn lửa đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi. Điều này cũng chứng tỏ mâu thuẫn chính trong xã hội lúc này là mâu thuẫn giữa nhân dân châu Phi với chủ nghĩa thực dân.

Chọn: B

Phương pháp giải:

sgk trang 26, 27, suy luận.

Lời giải chi tiết:

Đầu thế kỉ XX, việc phân chia thuộc địa giữa các nước đế quốc ở châu Phi căn bản đã hoàn thành. Chế độ cai trị hà khắc của chủ nghĩa thực dân đã làm bùng lên ngọn lửa đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi. => Mâu thuẫn xã hội chủ yếu lúc này là mâu thuẫn giữa nhân dân châu Phi với thực dân, đây cũng là nguyên nhân quan trọng đưa đến bùng nổ phong trào đấu tranh mạnh mẽ của nhân dân châu Phi chống thực dân xâm lược.

Chọn đáp án: C

Phương pháp giải:

sgk 11 trang 28, suy luận.

Lời giải chi tiết:

Khác với các khu vực khác, các nước Mĩ Latinh đã giảnh được độc lập từ đầu thế kỉ XIX từ ta thực dân châu Âu, cụ thể là Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Đây chính là đặc điểm nổi bật của phong trào đấu tranh giành độc lập ở khu vực Mĩ Latinh cuối thế kỉ XIX.

Chọn đáp án: D

Phương pháp giải:

suy luận.

Lời giải chi tiết:

Do quy định bởi so sánh lực lượng giữa các nước, đồng thời là vũ khí và thiếu sự đoàn kết cùng với đường lối đấu tranh chưa phù hợp nên hầu hết các phong trào đấu tranh của nhân dân Á, Phi, Mĩ Latinh cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đều thất bại. Tuy nhiên, các phong trào này cũng để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho các phong trào khác ở giai đoạn sau.

Chọn đáp án: C 

Phương pháp giải:

suy luận.

Lời giải chi tiết:

Đến cuối thế kỉ XIX, nhìn chung các nước Á, Phi và Mĩ Latinh đều là thuộc địa của các nước phương Tây.

Chọn đáp án: B

Phương pháp giải:

suy luận.

Lời giải chi tiết:

Từ thế kỉ XIX trở đi, các chủ nghĩa tư bản ở các nước đế quốc, thực dân phát triển mạnh mẽ. Chính vì thế các nước này rất cần thị trường và thuộc địa để phục vụ cho phát triển kinh tế. Các nước Á, Phi, Mĩ Latinh đáp ứng được những điều này. Thêm vào đó là vị trí quan trọng về kinh tế và chiến lược sẽ dễ dàng cho trao đổi, giao lưu hàng hóa cùng với nguồn nhân công dồi dào hỗ trợ đắc lực cho sản xuất các nguyên liệu quan trọng tại thuộc địa và đưa về chính quốc phát triển công nghiệp chính quốc.

Chọn đáp án: C 

Phương pháp giải:

suy luận.

Lời giải chi tiết:

Học thuyết “Liên minh dân tộc các nước cộng hòa châu Mĩ” (gọi tắt là Liên Mĩ): Học thuyết này được thành lập năm 1889, do các nhà chính trị, tư tưởng, xã hội Mĩ tuyên truyền rộng rãi. Theo họ, đây là tư tưởng thống nhất quyền lợi và đoàn kết giữa các nước châu Mĩ, dựa trên quan điểm cho rằng những nước này giống nhau về nhân chủng, kinh tế và văn hóa. Nước Mĩ lợi dụng tư tưởng này để che giấu những chính sách bành trướng thế lực của mình ở khu vực Mĩ La-tinh. Mĩ tuyên truyền học thuyết này cũng nhằm chống lại cuộc đấu tranh của các dân tộc khu vực Mĩ La-tinh giành độc lập dân tộc và tự do phát triển kinh tế, chính trị theo xu hướng tiến bộ (vì đã giống nhau về nhân chủng, kinh tế và văn hóa thì không nên đấu tranh, chống lại nhau). Học thuyết này phục vụ cho lợi ích của Mĩ, không phải để đoàn kết các nước châu Mĩ cùng phát triển.

Chọn đáp án: B