Bài 37. Địa lí ngành thương mại và ngành tài chính ngân hàng SGK Địa lí 10 Kết nối tri thức

? mục I

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 103 SGK Địa lí 10

Đọc thông tin mục 1, hãy trình bày vai trò và đặc điểm của ngành thương mại.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin mục 1 (vai trò, đặc điểm).

Lời giải chi tiết:

* Vai trò

- Với phát triển kinh tế:

+ Là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng

+ Điều tiết sản xuất, giúp trao đổi hàng hóa được mở rộng, thúc đẩy sản xuất phát triển.

- Với các lĩnh vực khác:

+ Định hướng tiêu dùng, tạo tập quán tiêu dùng.

+ Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ trong nước và trên thế giới.

* Đặc điểm

- Thương mại là quá trình trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa bên mua và bên bán, đồng thời tạo ra thị trường.

- Hoạt động thương mại chịu tác động của quy luật cung – cầu.

- Không gian hoạt động thương mại không chỉ giới hạn trong phạm vi quốc gia (nội thương) mà còn giữa các quốc gia với nhau (ngoại thương).

- Hoạt động thương mại được đo lường bằng cán cân xuất nhập khẩu. Nếu giá trị xuất khẩu lớn hơn giá trị nhập khẩu gọi là xuất siêu. Nếu giá trị xuất khẩu nhỏ hơn giá trị nhập khẩu gọi là nhập siêu.

- Sự kết hợp giữa thương mại và công nghệ dân đến sự bùng nổ của thương mại điện tử.

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 104 SGK Địa lí 10

Dựa vào sơ đồ, phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành thương mại.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin sơ đồ ở mục 2 trang 104.

Lời giải chi tiết:

Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành thương mại:

- Vị trí địa lí: ảnh hưởng đến việc hình thành đầu mối thương mại, thu hút đầu tư và thúc đẩy thương mại phát triển. 

- Trình độ phát triển kinh tế cao và lịch sử - văn hóa:

+ Kinh tế phát triển cao tạo ra khối lượng hàng hóa lớn và đa dạng, đồng thời nhu cầu mua bán các yếu tố đầu vào để phục vụ sản xuất cũng thay đổi tạo ra cơ cấu thương mại đa dạng và quy mô lớn.

+ Phong tục tập quán ảnh hưởng đến truyền thống tiêu dùng.

- Đặc điểm dân cư: sức mua và nhu cầu của người dân, hình thành mạng lưới thương mại.

- Khoa học - công nghệ: giúp cho hoạt động thương mại diễn ra dễ dàng, thông suốt và đa dạng hóa loại hình thương mại.

- Toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế: giúp thu hút đầu tư, mở rộng thị trường có ngành thương mại, ngoài ra còn tạo ra sức cạnh tranh để tạo động lực thúc đẩy sản xuất phát triển.

Trả lời câu hỏi mục 3 trang 105 SGK Địa lí 10

Dựa vào thông tin mục 3 và hình 37, hãy trình bày tình hình phát triển và phân bố ngành thương mại thế giới.

Hình 37. Bản đồ một số tổ chức kinh tế khu vực và giá trị xuất nhập khẩu của một số nước trên thế giới, năm 2019

Phương pháp giải:

Đọc thông tin mục 3 (tình hình phát triển và phân bố).

Lời giải chi tiết:

- Nội thương:

+ Cùng với sự phát triển của sức sản xuất và quy mô dân số, hoạt động thương mại trong các quốc gia ngày càng phát triển về cả không gian trao đổi sản phẩm, số lượng và chất lượng sản phẩm.

+ Quy mô thị trường hàng hóa ngày càng phát triển, hàng hóa trên thị trường ngày càng phong phú, đa dạng.

+ Việc mua bán hàng hóa thường diễn ra tại các cửa hàng bán lẻ, chợ, siêu thị, trung tâm thương mại.

+ Thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, làm thay đổi thương mại truyền thống.

- Ngoại thương:

+ Thị trường thế giới hiện nay là thị trường toàn cầu, xu hướng toàn cầu hóa kinh tế đang là xu hướng quan trọng nhất trong nền kinh tế thế giới.

+ Thương mại quốc tế ngày càng tăng về khối lượng và giá trị hàng hóa.

+ Các mặt hàng xuất nhập khẩu hàng đầu thế giới là dầu thô, linh kiện điện tử, ô tô, lương thực và dược phẩm.

- Các quốc gia xuất khẩu và nhập khẩu lớn trên thế giới là Trung Quốc, Hoa Kỳ, Đức, Nhật Bản, Pháp, Hàn Quốc, Canada,...

- Hiện nay các quốc gia thuộc một khu vực có xu hướng liên kết với nhau và hình thành các tổ chức thương mại khu vực như EU, USMCA, MERCOSUR, ASEAN, APEC,....

? mục II

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 106 SGK Địa lí 10

Dựa vào thông tin trong mục 1, hãy trình bày vai trò và đặc điểm của tài chính ngân hàng.

Phương pháp giải: 

Đọc thông tin mục 1 (vai trò, đặc điểm).

Lời giải chi tiết:

- Vai trò:

+ Là huyết mạch của nền kinh tế, động lực thúc đẩy kinh tế phát triển.

+ Cung cấp các dịch vụ tài chính, đảm bảo cho các hoạt động đầu tư và sản xuất diễn ra liên tục, góp phần điều tiết sản xuất và ổn định nền kinh tế.

+ Xác lập các mối quan hệ tài chính trong xã hội, góp phần tạo việc làm, tăng năng suất lao động.

+ Thông qua các hoạt động tài chính toàn cầu, thúc đẩy toàn cầu hóa nền kinh tế thế giới.

- Đặc điểm:

+ Tài chính ngân hàng là một lĩnh vực rất rộng, bao gồm nhiều hoạt động như ngân hàng, tài chính doanh nghiệp, tài chính công, tài chính quốc tế,...

+ Do tính rủi ro cao và có phản ứng dây chuyển trong hệ thống nên sản phẩm tài chính ngân hàng thường được thực hiện theo những quy trình nghiêm ngặt.

+ Khách hàng lựa chọn dịch vụ tài chính ngân hàng dựa theo tính thuận tiện, sự an toàn, lãi suất và phí dịch vụ. Chất lượng sản phẩm thường chỉ có thể đánh giá trong và sau khi sử dụng dịch vụ.

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 106 SGK Địa lí 10

Dựa vào thông tin trong mục 2, hãy phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố tài chính ngân hàng.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin mục 2 (các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố).

Lời giải chi tiết:

Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố tài chính ngân hàng:

- Nhu cầu phát triển kinh tế và khả năng tài chính của người dân ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển tài chính ngân hàng.

- Các đặc điểm về phân bố các trung tâm kinh tế, dân cư, quần cư,... ảnh hưởng đến sự phân bố, quy mô của các cơ sở giao dịch tài chính ngân hàng.

- Sự phát triển của khoa học – công nghệ ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động, năng suất lao động của ngành tài chính ngân hàng.

Trả lời câu hỏi mục 3 trang 106 SGK Địa lí 10

Dựa vào thông tin mục 3, hãy trình bày tình hình phát triển và phân bố tài chính ngân hàng.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin mục 3 (tình hình phát triển và phân bố).

Lời giải chi tiết:

- Ngành tài chính ngân hàng xuất hiện từ lâu và phát triển ở nhiều nước trên thế giới.

- Nhiều tổ chức tài chính ngân hàng quốc tế được thành lập.

- Tài chính ngân hàng là một trong những trụ cột ở các nước phát triển như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Anh, Đức, Pháp, Liên bang Nga, Hàn Quốc,...

- Ở các nước đang phát triển, hoạt động tài chính ngân hàng cũng ngày càng sôi nổi và có đóng góp lớn đối với sự phát triển chung của nền kinh tế.

- Các trung tâm tài chính lớn hàng đầu thế giới là Niu Oóc, Luân Đôn, Thượng Hải, Tô-ky-ô,...

Luyện tập

Giải bài luyện tập 1 trang 106 SGK Địa lí 10

So sánh vai trò của thương mại và tài chính ngân hàng.

Phương pháp giải: 

Đọc thông tin mục 1a trang 103 và mục 1a trang 105.

Lời giải chi tiết:

- Giống nhau:

+ Đều là những ngành rất quan trọng của nền kinh tế; có vai trò điều tiết sản xuất, duy trì sự ổn định và thúc đẩy nền kinh tế phát triển.

+ Góp phần giải quyết việc làm và nâng cao đời sống nhân dân.

- Khác nhau:

+ Ngành thương mại liên quan đến việc giải quyết đầu ra của quá trình sản xuất.

+ Ngành tài chính ngân hàng liên quan đến việc cung ứng đầu vào của quá trình sản xuất.

Giải bài luyện tập 2 trang 106 SGK Địa lí 10

Đọc bản đồ hình 37, cho biết tên một số tổ chức kinh tế khu vực lớn trên thế giới và một số quốc gia  có hoạt động xuất nhập khẩu hàng đầu thế giới.

Hình 37. Bản đồ một số tổ chức kinh tế khu vực và giá trị xuất nhập khẩu của một số nước trên thế giới, năm 2019

Phương pháp giải: 

Dựa vào bản đồ hình 37, đọc chú thích bản đồ và biểu đồ cột ghép

Lời giải chi tiết:

- Các tổ chức kinh tế khu vực lớn trên thế giới là: Liên minh Châu Âu (EU), Hiệp định thương mại Hoa Kỳ - Mê-hi-cô - Ca-na-đa (USMCA), Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), Hiệp hội Nam Á vì sự hợp tác khu vực (SAARC), Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á – Thái bình Dương (APEC).

- Các quốc gia xuất khẩu và nhập khẩu lớn trên thế giới là Trung Quốc, Hoa Kỳ, Đức, Nhật Bản, Pháp, Hàn Quốc, Ca-na-đa,...

Vận dụng

Giải bài vận dụng trang 106 SGK Địa lí 10

Tìm hiểu và cho biết tên các tổ chức kinh tế mà Việt Nam tham gia.

Phương pháp giải:

Dựa vào bản đồ hình 37, đọc chú thích bản đồ.

Lời giải chi tiết:

Các tổ chức kinh tế mà Việt Nam tham gia: Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á – Thái bình Dương (APEC).